شفاف‌سازی یک گروه تئاتری درباره جزئیات حمایت مالی دریافتی‌اش/ بودجه تئاتر با چه مکانیسمی توزیع می‌شود؟
روح‌الله جعفری ضمن شفاف‌سازی درباره حمایت مالی اداره‌کل هنرهای نمایشی از رپرتوار نمایشنامه‌خوانی گروه خود در حمایت از مردم سیل‌زده لرستان گفت: اطلاع‌رسانی دقیق درباره شفاف‌سازی منابع مالی باید در همه زمینه‌ها صورت گیرد و این مهم تبدیل به یک رویه قانونمند شود و فقط مختص به یک فصل و یا یک سال و یک کالای فرهنگی نباشد. خروجی این شفاف‌سازی باید به شکل دقیق در اختیار افکار عمومی قرار گیرد. امیدوارم بالاخره این مهم بر مدار عقلانیت و وجدان بیدار دنبال شود و جنبه تبلیغاتی و بهره‌برداری سیاسی برای عده‌ای و یا گروهی و یا سازمانی و یا دسته‌ای پیدا نکند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، چندی پیش اداره‌کل هنرهای نمایشی لیست کمک هزینه مالی خود به ۲۵۸ اثر نمایشی را در سال ۹۸ منتشر کرد؛ هرچند در این فهرست، مجموع رقم‌های دریافتی هنرمندان تئاتر در مقایسه با سایر حوزه‌های هنر به یک شوخی شبیه است اما همین تعداد هم می‌تواند مشتی از خروار توزیع اندک بودجه هنرهای نمایشی در یک سال و به اسم حمایت از تئاتر باشد. روح‌الله جعفری که سال گذشته همراه با گروه تئاتر گیتی یک رپرتوار نمایشنامه‌خوانی را برای حمایت از مردم سیل‌زده لرستان برپا کرده بود و نامش در این فهرست ۲۵۸ نفره به چشم می‌خورد، در گفتگو با ایلنا درباره این حمایت مالی توضیح داد.
جعفری در ابتدا درباره این شفاف‌سازی مالی گفت: برای برقراری دموکراسی در یک جامعه به پارامترهایی ازجمله آزادی بیان و ایجاد فضای امن برای برقراری دیالوگ در بین اقشار مختلف مردم و همچنین دستیابی به شفاف‌سازی منابع مالی که از چه طریقی این منابع تأمین، در کجا و به چه صورتی هزینه می‌شود و خروجی آن در کجا قرار می‌گیرد، نیاز است.
این پژوهشگر و مدرس تئاتر با اشاره به اینکه «پرداختن به شفاف‌سازی، آن هم در هر شکل و شمایل‌اش، اصول و قاعده‌ای مشخص دارد.» گفت: نمی‌توان به صورت کلی آمار و ارقامی را ارائه داد و گفت که در راستای شفاف‌سازی مالی پیش‌قدم شده‌ایم. ارائه اطلاعات کلی، مصداق رفع تکلیف کردن از حوزه اختیاراتی است که برعهده داریم. مشت نمونه خروار است. مصداق عینی این رفع تکلیف کردن، گزارش مالی کمک‌هزینه‌هایی است که مرکز هنرهای نمایشی به گروه‌های نمایشی در سال ۱۳۹۸ داده است. این گزارش به جای آن که در سایت مرکز هنرهای نمایشی و یا معاونت هنری ارشاد بارگزاری شود، در سامانه شفاف‌سازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آن هم در سکوت کامل خبری، در تاریخ ۱۰ شهریور ۱۳۹۹ بارگزاری شده است.
او یادآور شد: یکی از دلایل این سکوت خبری از سوی وزارت ارشاد، نداشتن مکانیسم روشن و شفاف برای پرداخت کمک‌هزینه به گروه‌های نمایشی است. در لیست منتشرشده، ۲۵۸ گروه نمایشی به چشم می‌خورد که به آن‌ها کمک‌هزینه داده شده است. در این لیست فقط به نام نمایش، کارگردان، محل اجرا، تاریخ اجرا و مبلغی که گروه‌ها دریافت کردند، اشاره شده است.
سرپرست گروه تئاتر گیتی ادامه داد: گاه مدیران برای ایجاد عدالت مالی در بین هنرمندان و گروه‌های نمایشی، وزارت ارشاد، معاونت هنری و اداره کل هنرهای نمایشی، نه نقشه راه راهبردی دارند و نه علاقه‌مند هستند که در این خصوص از متخصصان و انسان‌های آگاه و کاربلد که در حوزه مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی و اقتصاد، تخصص لازمه را دارند، استفاده کنند. تا زمانی که در بر همین پاشنه بچرخد، نباید انتظار دستیابی به دموکراسی در جامعه و زیرمجموعه آن، یعنی عرصه فرهنگ و هنر و همچنین دسترسی به اطلاعات شفاف و دقیق منابع مالی را داشت.
این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه در این لیست منتشر شده، کاری از گروه تئاتر گیتی در ردیف ۶۴ آن با نام «رپرتوار نمایشنامه‌خوانی گروه تئاتر گیتی» ذکر شده و در ردیف پرداختی آن، اشاره به مبلغ ۳۶۶۷۸۰۰۰ هزار تومان شده است، گفت: در گروه تئاتر گیتی پرداختن به اصل شفاف‌سازی منابع مالی یک ارزش به حساب می‌آید.
جعفری تشریح کرد: بنابراین به‌عنوان سرپرست و کارگردان گروه در ارتباط با برگزاری رپرتوار ذکرشده، در یادداشتی در همان زمان به ذکر جزییات فروش بلیت و حمایت‌های مادی و معنوی که از آن شد پرداختم. گروه تئاتر گیتی بازهم برای پیش‌قدم شدن در این راه و برای تنویر افکار عمومی در ارتباط با آنچه که در این لیست به نام او در ردیف ۶۴ آن ثبت شده، بر خود واجب می‌داند تا بار دیگر مواردی را که قبلاً به آن اشاره کرده بود، بیان کند تا گامی موثر در پیمودن مسیر رسیدن به شفاف‌سازی منابع مالی را از خود و نه دیگران، آغاز کند:
۱. گروه با همراهی بیش از ۱۰۰ هنرمند با اخلاق و کاربلد و خلاق برای برگزاری «رپرتوار گروه تئاتر گیتی در حمایت از مردم سیل‌زده شهر معمولان استان لرستان» ۱۲۰ روز زمان صرف کرد تا بتواند ۱۰ نمایشنامه «تاجماه» از فریده فرجام، «بلبل سرگشته» علی نصیریان، «قصه طلسم حریر و ماهی‌گیر» علی حاتمی، «سگی در خرمن‌جا» نصرت‌الله نویدی، «حالت چطوره مش‌رحیم؟» و «گلدونه‌خانوم» اسماعیل خلج، «گمشدگان» بهرام بیضایی، «آسیدکاظم» محمود استادمحمد، «شاپرک خانوم» بیژن مفید و «لبخند باشکوه آقای گیل» اکبر رادی را در بهترین شکل ممکن خوانش کند.
۲. این رپرتوار از تاریخ ۳۱ مرداد تا ۹ شهریور ۱۳۹۸ به‌مدت ۱۰ روز در تماشاخانه سنگلج برگزار شد.
۳. با حمایت و پشتیبانی همه‌جانبه مردم، همه بلیت‌ها به‌وسیله آن‌ها خریداری شد و بیش از ۲۱۶۰ نفر به تماشای این ده برنامه نشستند.
۴. در این راه، شرکت هارمونی به‌عنوان حامی معنوی در کنار گروه بود و با خلوص نیّت و صمیمیت، هر آنچه در توان داشت، به این کار عام‌المنفعه اختصاص داد. همچنین جمعیت امامرضاییها نیز با تمام توان و امکانات مردمی که در اختیار دارد، با ما برای حمایت از همنوع در این راه، همراه بود.
۵. ظرفیت تماشاخانه سنگلج ۲۳۶ صندلی است. اگر این تعداد صندلی را در عدد ۱۰ ضرب کنیم، می‌شود ۲۳۶۰ صندلی. از این تعدادصندلی، در هر اجرا ۲۰ صندلی به تماشاخانه و گروه اختصاص داده شد که غیرقابل فروش بود.
۶. قیمت هر بلیت ۲۰ هزار تومان و البته به شکل همت عالی بود.
۷. مبلغ کل فروش بلیت در این رپرتوار، ۴۳۳۷۰۰۰۰ هزار تومان بود.
۸. از مبلغ کل فروش بلیت، قرار شد چون کار به صورت عام‌المنفعه بود، ۲۰ درصد سهم ارشاد برای سالن کسر نشود. این مبلغ ۸۶۷۸۰۰۰ هزار تومان بود. سپس از سوی مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی و انجمن هنرهای نمایشی به گروه اعلام کردند که باید این مبلغ کسر شود، چون خلل در سیستم حسابرسی مالی انجمن ایجاد می‌شود. به آن‌ها یادآور شدم چون کار به صورت عام‌المنفعه است، راه‌حل عقلانی و قانونی را پیدا کنند تا این مبلغ از فروش کل بلیت کسر نشود تا بتوان عین آن را در اختیار عزیزان سیل‌زده قرار داد. به همین علت، عین آن مبلغ کسرشده را به قرارداد کمک‌هزینه اضافه کردند.
۹. به مسئولان و مدیران ارشاد طی نامه‌های مختلفی که به آن‌ها نوشتم، اعلام کردم که چون کار به صورت عام‌المنفعه است، ۹ درصد مالیات ارزش افزوده را از کل مبلغ فروش بلیت، کسر نکنند که در نهایت، البته این مبلغ را کسر کردند؛ مبلغ کسرشده ۳۸۵۵۰۰۰ هزار تومان بود.
انجمن هنرهای نمایشی طی یک فقره چک در تاریخ ۳۱/۶/۱۳۹۸ مبلغ ۳۹۴۸۴۹۰۰ تومان را به گروه داد.
۱۰. حمایت مرکز هنرهای نمایشی از این رپرتوار، ۲۸ میلیون تومان بود که آن را در تاریخ ۱۳ شهریور ۱۳۹۸ مصوب کرد. سپس طی متممی بهاین قرارداد در تاریخ ۱/۷/۱۳۹۸ مبلغ ۸۶۷۸۰۰۰ هزار تومان را هم اضافه کرد.
انجمن هنرهای نمایشی در تاریخ ۲۵/۱/۱۳۹۹ مبلغ ۲۸ میلیون تومان را به گروه داد. لازم به توضیح است که مبلغ تصویب‌شده متمم را هم در تاریخ ۳۱/۶/۱۳۹۸ به گروه تحویل داد.
۱۱. در طی ۱۲۰ روز که گروه برای به ثمر رساندن این رپرتوار کار کرد، مبلغ ۱۳۵۰۰۰۰۰ هزار تومان، هزینه بابت کپی کردن نمایشنامه‌ها، حمل و نقل و تهیه وسایل صحنه، پذیرایی و... شد. این مبلغ از کمک‌هزینه مرکز هنرهای نمایشی کسر شد و از آن مبلغ۱۴۵۰۰۰۰۰ هزار تومان باقی ماند.
۱۲. جمع دو عدد ۳۹۴۸۹۹۰۰ تومان به‌علاوه ۱۴۵۰۰۰۰۰ هزار تومان، مساوی با ۵۳۹۸۴۹۰۰ هزار تومان شد. این رقم به‌اضافه مبلغ همت عالی داده‌شده، به عدد ۵۵۰۰۰۰۰۰ میلیون تومان افرایش پیدا کرد.
۱۳. جمعیت اما‌رضایی‌ها نیز به این کار عام‌المنفعه، مبلغ ۱۴۵۰۰۰۰۰۰ هزار تومان را اختصاص داد.
۱۴. جمع نهایی آنچه که از طریق این رپرتوار به دست آمد، ۲۰۰۰۰۰۰۰۰ میلیون تومان بود.
۱۵. بعد از برگزاری رپرتوار، به‌همراه تنی چند از اعضای گروه و جمعیت امامرضاییها به استان لرستان رفتیم. با اخذ تصمیم جمعی اعضای گروه، به این نتیجه رسیدیم که مبلغ ۲۰۰۰۰۰۰۰۰ میلیون تومان را برای حمایت از «تجهیز کارگاه کارآفرینی بانوان شهر معمولان» و همچنین برای مشارکت در «بازسازی روستای سیل‌زده با بازید از توابع شهرستان پل‌دختر» اختصاص بدهیم. سپس این مبلغ را در اختیار جمعیت امامرضاییها قرار دادیم تا کارهای لازم را در این خصوص انجام دهد.
جعفری پس از ذکر این نکات گفت: اطلاع‌رسانی دقیق درباره شفاف‌سازی منابع مالی باید در همه زمینه‌ها صورت گیرد و این مهم تبدیل به یک رویه قانونمند شود و فقط مختص به یک فصل و یا یک سال و یک کالای فرهنگی نباشد. خروجی این شفاف‌سازی باید به شکل دقیق در اختیار افکار عمومی قرار گیرد. امیدوارم بالاخره این مهم بر مدار عقلانیت و وجدان بیدار دنبال شود و جنبه تبلیغاتی و بهره‌برداری سیاسی برای عده‌ای و یا گروهی و یا سازمانی و یا دسته‌ای پیدا نکند که اگر این‌چنین شود، شکست آن از همین الان محرز است.
او در پایان خاطرنشان کرد: بار دیگر از همه عزیزانی که در این رپرتوار با من و ما همراه شدند تا بتوانیم عشق ورزیدن به همنوع را معنا کنیم، تشکر می‌کنم و قدردان مهر و محبت بی‌دریغ و خالص و پاک و ناب آن‌ها هستم.
