قنادباشی: اخراج فرانسه از نیجر به معنای اتمام نفوذ پاریس نیست/تعمیق نفوذ پکن در سال ۲۰۲۴

جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل آفریقا با اشاره به مهمترین وقایع رخ‌داده در قاره سیاه در سال ۲۰۲۳ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: قاره آفریقا در سال گذشته میلادی شاهد چندین اتفاق مهم بود. کودتایی که در نیجر اتفاق افتاد، در واقع علیه منافع فرانسه صورت گرفت و باعث اخراج پاریس شد اما چون این کودتا در امتداد کودتای مالی و سایر کشورهای آفریقایی انجام شد، رسانه‌ها آن را با دیگر کودتاها جمع کردند و اعلام کردند که مجموعه این کودتاها علیه منافع فرانسه انجام شده و مردم هم با آن همراهی کردند. بر این اساس عده‌ای معتقدند که این یک انقلاب علیه منافع فرانسه بوده است. در برخی از کشورها هم پرچم روسیه را به اهتزاز درآوردند و برخی‌ اعلام کردند که مسکو در این کودتا نقش موثر داشته که بعداً این مسأله تکذیب شد.

وی ادامه داد: توجه داشته باشید که آمریکایی‌ها هم در این خصوص درخواست فرانسه برای ورود نظامی به نیجر را قبول نکردند و به همین دلیل یک اختلاف نظر در این خصوص وجود داشت که در نهایت دخالت نظامی در نیجر منتفی شد. حتی رسانه‌ها در آنموقع پایان نفوذ فرانسه در آفریقا را اعلام کردند و در نهایت به جایگاه پاریس هم ضربه وارد شد و اتحادیه آفریقا به موازات تمامی این مسائل نگران سرایت این کودتاها به سایر کشورهای آفریقایی بود. تحول دیگر در سودان رخ داد که شاهد وقوع جنگ شهری میان ارتش این کشور و نیروهای واکنش سریع آن بودیم. این مخاصمه مسلحانه به جایی رسید که بسیاری از غیرنظامیان کشته شدند اما باید دانست که جنگ فعلی در سودان در حقیقت به دلیل عدم تحویل دادن قدرت به غیرنظامیان بود و متأسفانه زیرساخت‌های این کشور نابود شد و هنوز هم هیچ چشم‌اندازی در خصوص این پرونده وجود ندارد.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: در لیبی هم قرار بر این بود که در سال ۲۰۲۳ میلادی انتخابات برگزار شود اما اینگونه نشد و همچنان هم در سال گذشته میلادی این کشور دو نخست‌وزیر داشت که یکی از آنها مورد تأیید پارلمان طُبرق بود و دیگری توسط طرابلس تأیید شده بود. واقعیت این است که قدرت‌های بزرگ در پشت صحنه سیاست لیبی قرار دارند و این در حالیست که در سال گذشته شاهد تلف شدن حدود ۱۱ هزار نفر طی هشت ساعت در سیل هولناک این کشور بودیم که یک فاجعه دردناک را رقم زد. در تونس هم «قیس سعید» همچنان حضور خود را در فضای بسته سیاسی این کشور تثبیت کرد اما اتفاق مهمی که در این کشور رخ داد، بازداشت اعضای حزب النهضه بود. این موضوع نشان داد که همچنان فضای سیاسی این کشور بسته است و قیس سعید هیچ صدای مخالفی را نمی‌پذیرد.

وی افزود: مصر در سال گذشته میلادی شاهد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بود که در نهایت عبدالفتاح السیسی مجدداً به پیروزی رسید و قرار است تا سال ۲۰۳۰ میلادی در مسند قدرت باقی بماند. بسیاری از تحلیلگران در داخل و خارج از مصر انتقادهای زیادی را به انتخابات اخیر این کشور داشتند. تا جایی که نتایج این انتخابات اعتراض مقام‌ها و چهره‌های سیاسی و غیرسیاسی قاهره را برانگیخت؛ چراکه به اعتقاد آنها عملاً یک نمایش سیاسی و انتخابات فرمایشی برگزار شده و از سوی دیگر این رویداد سیاسی در حالی برگزار شد که اساساً قاهره درگیر پرونده غزه بود. توجه داشته باشید که رئیس‌جمهوری مصر نگران اثرگذاری پرونده غزه بر انتخابات ریاست جمهوری بود و نمی‌خواست که شرایط مذکور به ضرر وی رقم بخورد. از منظر دیگر پیوستن اتیوپی و مصر به بریکس یکی از اتفاق‌های مهم در سال گذشته میلادی به شمار می‌رود؛ چراکه برخی از کشورهای دیگر همچنان در این محفل پذیرفته نشدند.

قنادباشی در پایان خاطرنشان کرد: باید متوجه بود که در سال ۲۰۲۴ میلادی در سراسر جهان قرار است ۵۰ انتخابات برگزار شود که بخشی از آن سهم آفریقا خواهد بود و بدون شک در این رویدادهای سیاسی، مسأله انرژی و اقتصاد مهم‌ترین اصل به حساب می‌آید که آفریقا دقیقاً در این دو مسأله با مشکلاتی روبه‌رو است. اینکه گفته می‌شود نظامیان فرانسه به صورت کامل از آفریقا بیرون رفته‌اند تحلیل درست و جامعی نیست؛ چراکه فرانسه در فرهنگ و زبان آفریقا ریشه دوانده و در طول دهه‌های گذشته رفتار و فرهنگ آنها با خاک آفریقا عجین شده است. در این میان باید توجه داشت که نفوذ روسیه در آفریقا آنگونه که گفته می‌شود عمیق نیست و این کشور فعلاً درگیر پرونده اوکراین و مسائل مربوط به آن است اما چینی‌ها به گونه‌ای دیگری در آفریقا حضور دارند که دلیل حضور آنها هم اقتصاد و مدل نفوذ پکن در قاره آفریقا به حساب می‌آید. در کل باید بگویم که در سال ۲۰۲۴ میلادی روندهای گذشته ادامه خواهد داشت.