قنادباشی در گفت‌وگو با ایلنا:
حضور روسیه در آفریقا، فرانسه و بریتانیا را نگران کرده است/ مسکو به دنبال جای‌گیری جدید در قاره سیاه/ تقابل بر سر پرونده اوکراین گسترده‌تر میشود
کارشناس مسائل آفریقا گفت: اروپایی‌ها از سال‌ها پیش نگران آن بودند که چینی‌ها در آفریقا ریشه ندوانند اما حالا وضعیت به سمتی رفته که آنها باید نگران حضور و تعمیق نفوذ روسیه در قاره‌سیاه باشند.
«جعفر قنادباشی» کارشناس مسائل آفریقا در تشریح دلایل سفر پنج روزه وزیر خارجه روسیه به کشورهای آفریقایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: روسیه در زمان ولادیمیر پوتین کوشش می‌کند که گذشته‌های خود را جبران کند و روابطش با دیگر کشورهایی که قبل از اتحاد جماهیر شوروی با مسکو زاویه داشتند را احیا کند. بر همین اساس در شرایط کنونی سعی می‌کنند روابطشان با کشورها را یا ترمیم کنند یا اینکه باز تعریف سیاست‌ها را در دستور کار خود قرار دهند. در این میان جغرافیای آفریقا را هم باید یکی از همان نقاطی دانست که از نظر روسیه مهم و حائز اهمیت به حساب می‌آید. بر این اساس اگر به تور پنج روزه سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نگاهی گذرا بیندازیم، می‌بینیم مسکو به دنبال آن است که باز هم بتواند همانند گذشته نفوذش در آفریقا را افزایش دهد. روسیه پس از سقوط قذافی در لیبی و برخی از مسائل، از آفریقا دور شد و حالا به دنبال آن است تا بتواند از طریق بهره‌برداری از پرونده اوکراین مجدداً وارد قاره آفریقا شود.
وی ادامه داد: یکی از علل سفر وزیر خارجه روسیه به کشورهای آفریقایی مانند مصر یا جمهوری کنگو، خطاب قرار دادن غرب است. لاوروف علاوه بر این دو کشور به اتیوپی و اوگاندا هم سفر کرد و از خاک این کشورها اعلام کرد که به دنبال آن است تا بتواند کشورهای آفریقایی را در مورد جنگ روانی غرب علیه مسکو که با محوریت پرونده اوکراین شکل گرفته، توجیه کند. واقعیت این است که روسیه در وضعیت فعلی می‌خواهد در قاره آفریقا جای‌گیری جدید خود را صورت دهد که یک دلیل آن، نیاز مسکو به کشورهای آفریقایی برای دور زدن تحریم‌ها است. راهبرد روسیه در شرایط کنونی احیای روابط با کشورهای قاره‌سیاه است و بر این اساس می‌توان گفت که پرونده اوکراین و خروجی‌های آن باعث شده تا روسیه به سوی آفریقا کشش پیدا کند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: روسیه متهم است که بحران غلات و غذا را به جهان تحمیل کرده و برای آنکه بتواند اوضاع را مدیریت کند و وجهه مسکو را در نظام بین‌الملل و به خصوص در آفریقا برگرداند، به دنبال آن است تا بتواند یک همگامی مشخص با این کشورها داشته باشد. روسیه به دنبال آن است تا به کشورهای آفریقایی اعلام کند که به دنبال قبض و بسط بحران جدید در این قاره نیست اما در مقابل، اروپایی‌ها و مشخصاً فرانسه و بریتانیا به دنبال آن هستند تا بتوانند روسیه را در این راه با مشکلات زیادی مواجه کنند. تکاپوی اروپایی‌ها عملاً به دلیل آن است که این جماعت از دهه‌ها قبل آفریقا را حوزه نفوذ سنتی خود می‌دانند، اما باید توجه داشت که در شرایط فعلی آنها در یک تقابل تمام‌عیار با مسکو بر سر پرونده اوکراین هستند.
قنادباشی گفت: اروپایی‌ها از سال‌ها پیش نگران آن بودند که چینی‌ها در آفریقا ریشه ندوانند اما حالا وضعیت به سمتی رفته که آنها باید نگران حضور و تعمیق نفوذ روسیه در قاره سیاه باشند. این که دیده میشود همزمان با سفر وزیر خارجه روسیه و آفریقا، رئیس‌جمهوری فرانسه هم وارد قاره سیاه میشود به نوعی نشان می‌دهد که یک تقابل آشکار و یک ترس از ناحیه اروپایی‌ها در این میان با محوریت روسیه وجود دارد. اروپا به دنبال آن است تا بتواند با برجسته کردن نقش روسیه در پرونده اوکراین، به نوعی این کشور را باعث و بانی هرگونه بحران احتمالی در سراسر جهان و حتی آفریقا به دنیا معرفی کند. این در حالی است که روس‌ها به هر نحوی توانستند وارد آفریقا شوند. به عنوان مثال روسیه توانست در کشور مالی که روزی مستعمره فرانسه بوده نفوذ نظامی خود را گسترش دهد و در نیجر و بورکینافاسو هم توانسته‌اند نفوذ خود را افزایش دهند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: حالا هم فرانسوی‌ها به تکاپو افتادند و هر جا که روس‌ها وارد آفریقا می‌شوند، پاریس و لندن اقدام به موضع‌گیری تند علیه مسکو می‌کنند. به این جهت ما یک تقابل آشکار را شاهد هستیم که علاوه بر مسائل مربوط به انرژی، وارد مسائل اقتصادی هم شده است. روسیه معتقد است که فعالیت در آفریقا صرفاً به مسئله انرژی ربط ندارد بلکه مسائلی مانند اجماع‌سازی در مجمع عمومی سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی به نفع مسکو، یکی از اهداف روس‌ها است تا بتوانند غرب را در این میان هدف قرار دهند. مسأله دیگر ائتلاف‌سازی اقتصادی است؛ به گونه‌ای که روسیه حالا به دنبال آن است تا بتواند «بریکس» را به صورت گسترده سر و سامان دهد تا یک روند تقابلی بر سر قاره سیاه با غرب را به نفع خود تمام کند. از نظر مسکو ظرفیت آفریقا به شدت زیاد است و آنها به دنبال این هستند تا ظرفیت‌های بالقوه در آفریقا را به ظرفیت‌های بالفعل تبدیل کنند و به همین جهت معتقدم تقابل بر سر پرونده اوکراین گسترده‌تر خواهد شد.
