محبعلی در گفتوگو با ایلنا بررسی کرد:
امکان میانجیگری عراق در حلوفصل بحران اوکراین/ تفاوت فُرمت چین و غرب برای امضای آتشبس توسط روسیه/ جایگاه دولتهای عربی برای پایان جنگ در کییف
مدیرکل پیشین خاورمیانه گفت: عراق نقش چندان پر رنگی در پرونده اوکراین ندارد و همانند سایر کشورها به دنبال این است که به تمام دولتهای حاضر در نظام بینالملل نشان دهد که در قبال اوکراین فعال است.
«قاسم محبعلی» مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در تشریح دلایل سفر دیمیترو کولبا به عراق در گفتوگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: اخیراً وزیر خارجه اوکراین به بغداد سفر کرده و علاوه بر همتای خود، با نخستوزیر این کشور به گفتوگو پرداخته است و حالا در فضای مجازی و حقیقی این پرسش پیش آمده که وزیر خارجه اوکراین در کشاکش درگیری با روسیه چرا باید به بغداد سفر کند؟ برای پاسخ به این پرسش باید متوجه بود که عراق به عنوان یک کشور بیطرف در جنگ اوکراین ایفای نقش کرد اما باید بگویم که این کشور نقش چندان پر رنگی در پرونده اوکراین ندارد. عراق همانند سایر کشورها به دنبال این است که به تمام دولتهای حاضر در نظام بینالملل نشان دهد که در قبال پرونده اوکراین فعال است.
وی ادامه داد: باید توجه داشت که سیاست عراق در قبال اوکراین به نوعی بر مدار عقلانیت پیش رفت و اعلام بیطرفی کرد؛ چراکه طرف پیروز در جنگ اوکراین هنوز مشخص نیست و به همین دلیل بغداد برخلاف برخی از کشورهای اروپایی سعی کرد یک موضع عاقلانه اتخاذ کند. سفر وزیر خارجه اوکراین به عراق در حالی رخ میدهد که روسها حدود شش ماه است برای تصرف یک شهر ۲۵ کیلومتری به نام باخموت با ارتش اوکراین میجنگند و این موضوع نشان داد که مسکو با مشکلات عدیده نظامی روبهرو است. معتقدم که هیچ اتفاقی در پرونده اوکراین به این زودی رخ نخواهد داد و در نهایت فکر میکنم اگر در منطقه، یک کشور بتواند در مورد تنش اوکراین و روسیه میانجیگری کند، بدون شک باید نام ترکیه را مطرح کنیم؛ چراکه عضو ناتو به شمار میرود و در ادبیات سیاسی کشورهای غربی و شرقی دارای یک جایگاه مهم است.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: آنچه از صحنه سیاست و نبرد در اوکراین میفهمیم این است که تنها کشوری که بتواند میانجی جنگ اوکراین باشد، چین خواهد بود. چین از حیث اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی عملاً با تمام کشورهایی که قرار است میان روسیه و اوکراین میانجیگری کند، تفاوت دارد. در اینجا نکته اصلی این است که تمام این رفت و آمدها، ریشه در تغییر سیاست خارجی عراق دارد؛ به گونهای که عراق پس از ۲۰۰۳ و صرفاً با پشت سر گذاشتن جنگ با داعش، سیاست خارجی خود را تغییر داد. به عنوان مثال عراق سعی کرده روابط خود با آمریکا و ایران را در یک سطح مشخص کند و در نهایت با کشورهای اروپایی هم وارد تنظیم مناسبات خود شده اما بحث این است که دولت بغداد تا چه حدی میتواند روابط خود را با این طیف مدیریت و اداره کند.
وی افزود: در این میان سیاست بغداد در قبال کشورهای منطقه و حاشیه خلیجفارس هم کاملاً مشخص میکند که عراق به دنبال تحکیم روابط خود با کشورهای عربی است. به همین جهت دستگاه دیپلماسی حاکم بر بغداد سعی میکند در این راه با اروپاییها و چین وارد مذاکره شود و روابط خود را با این جریان محکمتر کند. اینکه در مورد میانجیگری در پرونده جنگ اوکراین به چین اشاره میکنم به این دلیل است که بدانیم در اروپا اختلافنظرهای بسیار زیادی در قبال چین وجود دارد و همچنین اختلاف نظر در مورد پرونده اوکراین به بالاترین حد میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا رسیده است. توجه داشته باشید پکن به دنبال آن است که در ابتدا بتواند آتشبس میان مسکو و اوکراین را برقرار کند و سپس وارد مذاکره شود اما در مقابل کشورهایی مانند آلمان، انگلیس و آمریکا به دنبال آن هستند که روسیه از مناطق تحت اشغال خود خارج شود و سپس گفتوگوها برای ایجاد روند صلح آغاز شود.
محبعلی در پایان خاطرنشان کرد: این روند در حالی طی شده که کشورهای زیادی درباره نقش چین در بحران اوکراین موضع گرفتند اما باید دید این موضوع و روند پیش گرفته شده از سوی غرب، چگونه از طرف چین تحلیل میشود. باید توجه داشت که جایگاه ایران و عراق در منطقه از نظر روسیه و برخی دیگر از کشورها، بسیار مهم قلمداد میشود و در این میان کشورهای حاشیه خلیج فارس هم در نظام بینالملل جایگاه خاص خود را دارند. اما در این میان عربستان سعودی به عنوان رهبر این کشورها جایگاه ویژهای را برای خود رقم زده است. بر همین اساس نقشآفرینی عربستان و حتی کشورهایی مانند عراق که در قضیه اوکراین بیطرف بود، بسیار مهم قلمداد میشود. از حیث منطقهای و بینالمللی هم ممکن است طرفین درگیری به کشورهایی رجوع کنند تا در نهایت یک توافق صلح حاصل شود.
