گفتگوی تفصیلی ایلنا با رئیس سازمان جهاد كشاورزی مازندران؛
هیچ تناسبی بین اعتبارات، ظرفیت‌ها و نیازها وجود ندارد
به جرات می‌توان گفت کشاورزی در دولت‌های نهم و دهم روندی عجیب و سینوسی داشته است/ وقتی همه چیز خوب است، از آب و هواست و تا خراب می‌شود، تقصیر ماست/ مشخص نبودن جایگاه اصلی بخش کشاورزی کشور، بزرگ‌ترین آسیب این بخش است.
ایلنا: «جهاد سازندگی» برای ایرانیان نامی آشناست. این سازمان در نخستین ماه‌های پیروزی انقلاب شکوه‌مند اسلامی وظیفه ساماندهی و کمک به تولیدات کشاورزی و ارتقای سطح آموزش و مهارت در بین روستائیان را به عهده داشت. سازمانی که با فرمان حضرت امام (ره) تاسیس شد و مبین دوراندیشی و دریافت ضرورت‌ها توسط ایشان بود.
امروز اما این سازمان به وزارتخانه جهاد کشاورزی بدل شده است تا با رویکردی تخصصی به مهم‌ترین منبع تامین غذا، یعنی کشاورزی، سامان دهد و ایران را در بسیاری از محصولات غذایی که به شکل بالقوه در ایران کشت می‌شود به خودکفایی برساند. خودکفایی گندم در دوره اصلاحات یکی از نمونه‌های شاخص عملکرد و نقش حیاتی و تاثیرگذار این سازمان است.
به جرات می‌توان گفت کشاورزی در دولت‌های نهم و دهم روندی عجیب و سینوسی داشته است. وعده‌های فراوان محموداحمدی‌نژاد در ایام انتخابات به قشر فرودست جامعه که بخش عمده‌ای از آن را کشاورزان تشکیل می‌دادند، وعده روزهایی آفتابی برای کشاورزی ایران داشت.
امروز و با گذشت ۸ سال از آن روز‌ها کشاورزان با انواع اقسام مشکلات همچون، گرانی و کمبود کود و مواد اولیه، افزایش تصاعدی قیمت ماشین آلات کشاورزی، حضور پررنگ‌تر از همیشه دلالان، درآمد اندک محصولات استراتژیک غذایی همچون گندم، برنج، مواد روغنی و میوه برای تولید کنندگان و افزایش دستمزد‌ها مواجه بوده‌اند.
مازندران به عنوان مهم‌ترین قطب کشاورزی کشور نیز علی‌رغم تلاش مسئولان با جایگاه شایسته خود فاصله زیادی دارد و رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان دلیل این امر را فاصله گرفتن دولت از شعار و عقیده امام خمینی در رابطه با کشاورزی می‌داند.
هرچند که مازندران، امروز، در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی سرآمد دیگر استان‌های کشور است، اما گرانی زمین، کمبود آن، تغییر کاربری بی‌رویه اراضی، حضور پررنگ و آزاردهنده دلالان، عدم تخصیص اعتبارات لازم و نبود قدرت چانه‌زنی بالا در مجلس شورای اسلامی، مازندران را از نقطه آرمانی و قابل دستیابی خود جدا کرده است.
به بهانه اوضاع فعلی کشاورزی، دستاورد‌ها رویکرد‌ها و برنامه‌های آتی؛ رضا عظیمی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با حضور در دفتر ایلنا به برخی از مهم‌ترین سوالات در حوزه تحت امرش پاسخ گفت. آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفتگویی دوساعته با مدیری است که احتمال کمی دارد تا ۲ ماه آینده هنوز بر صندلی ریاست تکیه زده باشد.
وقتی همه چیز خوب است، از آب و هواست و تا خراب می‌شود، تقصیر ماست
رضا عظیمی در آغاز حجم گسترده و تنوع مراجعین به سازمان جهاد کشاورزی را یکی از اصلیترین دشواری‌های مدیریت کشاورزی مازندران عنوان کرد و گفت: مازندران به واسطه تنوع تولیدات و نزدیکی حیطه فعالیت با بسیاری از سازمان‌ها از جمله آب و فاضلاب، صنعت و معدن و خاک با تنوع مراجعین مواجه است و این در حالی است که دغدغه اصلی متا باید در حوزه تخصصیمان باشد زیرا ما در بسیاری از تولیدات رتبه نخست را در کشور دارا هستیم.
مدیرکل جهاد کشاورزی در توضیح برخی از وظایف این سازمان گفت: هرگونه تغییر در کاربری اراضی کشاورزی خارج از محدوده شهر، واگذاری اراضی ملی، رسیدگی به امور خاص کشاورزی از وظایف ماست و به واسطه گستردگی حیطه مسئولیت مسئله زمین خواری نیز در بسیار از موارد ما را درگیر می‌کند.
عظیمی مشخص نبودن جایگاه اصلی بخش کشاورزی کشور را بزرگ‌ترین آسیب این بخش دانست و تصریح کرد: امام خمینی گفته‌اند «ایران کشوری است که در آن کشاورزی باید در راس امور باشد» اما امروز آیا کشاورزی در راس امور است؟
وی برش‌های اعتباری و وجذب منابع در بخش کشاورزی را به علت عدم پیروی از حرف امام بسیار ناچیز دانست و ادامه داد: در ابتدای انقلاب جهت گیری‌های خوبی در بخش کشاورزی وجود داشت و باید این ضرورت امروز بازیابی شود، زیرا غذا همواره مهم‌ترین مسئله بشر بوده است و نباید فراموش کنیم که انحطاط کشاورزی باعث سقوط بسیاری از کشور‌ها از جمله شوروی شد.
عظیمی با گلایه از مدیریت لحظه‌ای در کشور گفت: مدیریت کشاورزی پاسخگوی کلان در امنیت غذایی کشور است، اما توجه مسئولان به آن حق کشاورزی را ادا نمی‌کند. به عنوان مثال وقتی اوضاع بر وفق مراد است کار آب و هواست، اما تا وضعیت خراب می‌شود تقصیر ماست.
فاصله گرفتن از فرمایشات امام (ره) اصلیترین دلیل افت جایگاه کشاورزی است
عظیمی در بخش دیگری از این گفتگو یکی دیگر از مهم‌ترین مشکلات بخش کشاورزی را در ساختار‌ها دانست و اظهار داشت: عدم تدوین و اجرای برنامه‌های بلند مدت در بخش کشاورزی به واسطه تداخل وظایف با بسیاری از نهاد‌ها، مشکلی ساختاری در کشاورزی کشور است که باید حل شود، وگرنه اوضاع بهبود نخواهد یافت.
وی افزود: به عنوان مثال ما اگر طرحی ۱۰ ساله برای یک بخش تعریف کنیم؛ نمی‌دانیم سیاست‌های سازمان آب در این بخش چیست، بنابراین نمی‌توانیم برنامه‌های بلند مدت مطمئن داشته باشیم، چون ورودی‌ها و خروجی‌ها در بخش کشاورزی متمرکز نیست.
عظیمی که در گذشته نیز با گلایه از بانک کشاورزی، آن را بانک حامی و اصلی بخش کشاورزی ندانسته بود با اشاره به بهبود اندک اوضاع در بخش بانکی کشور گفت: بانک کشاورزی که یکی از ابزار‌ها و بازوهای حمایتی ماست تا ایده‌آل‌ها فاصله زیادی دارد.
مدیرکل جهاد کشاورزی مازندران حضور دلالان، قیمت بالای زمین در مازندران و کمبود و ساماندهی نامناسب تسهیلات را از اصلیترین مشکلات حوزه کشاورزی استان برشمرد و تصریح کرد: اوضاع آنقدر وخیم و عجیب است که محصول را کشاورز تولید می‌کند و سازمان جهاد کشاورزی حمایت کرده و از روند تولید آگاه است اما قیمت‌گذاری با ما نیست.
مشاور وزیر کشاورزی افزود: تمام این کمبود‌ها و معظلات در حالی است که مازندران گسترده‌ترین ساختار وزارتی را داراست و ما امروز ۸ واحد مستقل تحقیقاتی و موسسات درجه ۱ پژوهشی داریم، اما عدم سرمایه‌گذاری کافی و عدم توجه به ضرورت‌ها باعث این عقب ماندگی است.
وی با اشاره به فعالیت موثر تشکل‌های کشاورزی در مازندران فاصله گرفتن از فرمایشات بنیان‌گذار انقلاب اسلامی را اصلیترین دلیل افت جایگاه کشاورزی در استان و کشور دانست و تاکید کرد: متاسفانه شما ببینید امروز چند درصد اعتبارات استانی سهم بخش کشاورزی است؟
آیا این عدم توجه به دلیل ایجاد زاویه با فرمایشان امام نیست؟
عظیمی افزود: ۴۳ درصد تولید برنج کشور در اختیار ماست در حالیکه ۱۶ استان برنج خیز در کشور وجود دارد.
همچنین مازندران در ۱۴ محصول و ۲۵ شاخص کشاورزی اول است و ۸۰ هزار هکتار کشت پرمحصول داریم، اما متاسفانه بسیاری از مصوبات دور نخست سفر رئیس جمهور به استان هنوز محقق نشده است و ما نهایتا ۷درصد از سهم اعتبارات کل را گرفته‌ایم، زیرا در اعتبارات ملی اعتبارات استانی در نظر گرفته می‌شود و هنگامی که استان اعتبار کافی به ما نمی‌دهد از کشور چه توقعی است؟
مدیر کل جهادکشاورزی مازندران نداشتن نماینده از مازندران در کمسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی را یکی از مهم‌ترین ضعف‌های حمایتی بخش کشاورزی دانست و گفت: ۷۰ درصد رای دهندگان به نمایندگان منتخب مردم در مجلس کشاورزان هستند و این موضوع سندی است که مظلومیت ما را اثبات می‌کند.
وی افزود: نگاه به بخش کشاورزی در استان بسیار ضعیف است و وقتی برخی پشت تریبون می‌روند ما را زیر سوال می‌برند، اما وقتی می‌پرسیم پیشنهاد و ایده شما چیست ساکت می‌مانند. این در حالی است که من بار‌ها گفته‌ام از نقد‌ها و نظرات سازنده استقبال می‌کنم.
هیچ تناسبی بین اعتبارات و ظرفیت‌ها و نیازها نیست
عظیمی تنوع قشر کشاورز، از روستائیان ساده کم‌سواد تا پزشکان و مهندسان را یکی از مشکلات این سازمان در بحث آموزش عنوان کرد و اظهار داشت: طرح مدرسه در مزرعه به شکل گسترده‌ای در حال اجراست و با توجه به جامعه مصرف روش PTD را که جامع‌تر است در سه شهرستان سوادکوه، جویبار و قائمشهر به عنوان مراکز پایلوت پیاده کردیم.
مدیر جهاد کشاورزی مازندران با بیان این موضوع که هیچ تناسبی بین اعتبارات و ظرفیت‌ها و نیازها نیست تاکید کرد: ۱۷ سال پیش مشکل آب ماندگی و زهکشی در زمین‌های استان مطرح شد و آن زمان ۷۰ هکتار با این مشکل مواجه بود که متاسفانه امروز به ۲۳۵ هکتار رسیده است. ما در سال ۹۱، ۲ میلیارد اعتبار برای این کار در نظر گرفتیم و خوشبختانه بزرگ‌ترین پروژه کشور در مساحتی قریب به ۱۸۰۰ هکتار در شهرستان سیمرغ شروع شده و امیدواریم شهریور به پایان برسد.
وی در پاسخ به سوال یکی از کاربران ایلنا درباره استفاده از مدیران در پست‌های غیرتخصصی گفت: من تغییرات مدیریتی زیادی اعمال کردم و شرط اول را بر تخصص گذاشتم. البته گرایش‌های مختلف در کشاورزی کار را کمی دشوار کرده است، به طوریکه برخی اوقات دو مهندس کشاورزی با دو گرایش مختلف حتی حرف یکدیگر را هم نمی‌فهمند.
عظیمی در پاسخ به پرسش کاربر دیگری درباره وضعیت زنبورداران در استان گفت: ما در تولید عسل حائز رتبه‌ای خوب هستیم و در تنوع عسل نیز در کشور اولیم.
در همین راستا و برای گسترش این صنعت طبیعی و سودآور اقدام به شناسنامه‌دار کردن کندوها کردیم تا کار خدمات‌رسانی و آمارگیری را تسهیل کرده و مشکلات را آرام آرام برطرف کنیم.
وی افزود: البته مشکلات فراوانی همچون بیمه زنبورداران هنوز برطرف نشده است.
عظیمی در پاسخ به عدم تخصیص تسهیلات کشاورزی در بانک‌ها گفت: این مسئله به بانک‌ها ارتباط دارد و بانک‌ها نیز برخی از طرح‌ها را به دلایل مختلف نمی‌پذیرند که ما سعی می‌کنیم طرح‌های جایگزین را ارائه کنیم.
مدیرکل جهاد کشاورزی در پایان با اشاره به عدم فرهنگ‌سازی مناسب در بحث مصرف محصولات ارگانیک گفت: امروز محصولات ارگانیک در ایران خریداری ندارد. با این حال ما در تولید این گونه محصولات حائز رتبه اول هستیم و در این زمینه منابع تولید و مصرف باید در کنار هم باشند.
