در گفت‌و‌گو با ایلنا مطرح شد؛
شهرداری‌ها امکان اداره خود را ندارند/ نگاه‌های سیاسی در شهرها رسوخ کرده است
معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور گفت: شهرداری‌ها اکنون برای حداقل‌ها گرفتار هستند و امکان اداره خود را ندارند.
«مسعود نصرتی» معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا درباره مقوله درآمد پایدار در شهرهای کشور گفت: درآمد پایدار دغدغه تمام شهرداری‌های کشور است، در حقیقت شهرداری‌ها از سال 62 به بعد برای تولید درآمد به درآمدهای ناپایدار روی آوردند، چرا که همیشه زمان برای برنامه‌ریزی‌های بلند مدت کوتاه بوده است.
او ادامه داد: همیشه این بحث وجود داشت که درآمدهای شهروندان مناسب نیست و نمی‌شود فشار زیادی به آنها وارد کرد و با این گفتار به نوعی نانوشته شهرداری‌ها به درآمدهای ناپایدار روی می‌آوردند، چرا که هیچ زمانی دستورالعمل و آیین‌نامه‌ای که قرار بود براساس آن درآمد پایدار تولید شود، ابلاغ نشد.
نصرتی با بیان اینکه این نگرش باعث موفقیت شهرداری‌هایی بود که شهرفروشی بیشتری داشتند، تصریح کرد: با این نگرش هر شهرداری موفق بود که به نوعی در برنامه کوتاه مدت می‌توانست شهرفروشی بیشتری داشته باشد و فرصت آیندگان را بیشتر بفروشد و در اینجا شاید امانت داری که باید توسط شهر صورت بگیرد، محقق نشده بود.
معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور تاکید کرد: این مساله کمرنگ و پررنگ است و در همه شهرداری‌ها اینگونه نبوده است.
نصرتی درباره تجربه شهرداری‌های کشورهای پیشرفته در رسیدن به درآمدهای پایدار گفت: در کشورهای پیشرفته فضا، امکانات و اختیاراتی که شهرداری‌ها توسط آن به تولید درآمد می‌رسند، به گونه‌ای است که هر شهروند در هر شهری موظف به پرداخت هزینه‌های زندگی در شهر و در مقابل ارائه انتظارات خود است و یک رابطه دوسویه بین شهروند و دستگاه اجرائی برقرار است. در واقع بحث شهروندِ پاسخگو و حوزه مدیریتی و اجرائی شهریِ پاسخگو در این کشورها مطرح است که در شهرها و کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی تعریف شده و آنها به درآمدهای پایدار می‌رسند.
زیرساخت‌ها هنوز آماده نیست
او با اشاره به اینکه ایران کشوری در حال توسعه است به بازخوردهای این در حال توسعه بودن در توسعه شهرهای کشور اشاره کرد و ادامه داد: پسوند توسعه در برنامه‌های کشور و شهرها نشان می‌دهد که زیرساخت‌های ما هنوز آماده نیست. هیچ‌وقت نمی‌توانید انتظار داشته باشید که زیرساخت‌های اصلی مانند مترو و تراموا که نیازهای شهرهای بالای ۵۰۰ هزار نفر در فاز دوم و یک میلیون نفر در فاز اول است، با درآمدهای پایدار حاصل شود.
نصرتی ادامه داد: استفاده از حوزه بین‌الملل برای ما در اداره شهرها مهم است و اکنون از حداقل‌ها بهره‌برداری می‌کنیم.
او با تاکید بر اینکه لایحه درآمدهای پایدار بخشی از مشکلات شهرداری‌ها را پوشش می‌دهد، گفت: اما نباید انتظار داشت که با ابلاغ این مصوبه و اجرائی‌شدن آن زیرساخت‌های شهرها با درآمدهای پایدار که قرار است از شهروندان وصول شود به نتیجه برسد. در اینجا باید از ظرفیت دولت و منابع دولتی، شهروندان و امکاناتی که در شهرها وجود دارد بهره‌برداری کنیم، برای مثال از ظرفیت شهرهایی که پذیرش گردشگری دارند، باید استفاده کرد.
شهرهای دارای گردشگر بیشترین بحران را دارند
جانشین رئیس سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌های کشور گفت: در حالی که کشورهای دیگر در تلاش هستند با جذب توریست به درآمد برسند، در کشور ما اکنون بیشترین بحران مربوط به شهرهایی است که گردشگر دارند، آیا استان‌هایی که جذب گردشگر در آنها بالا است، نباید درآمد کل کشور را تامین کنند؟ اگر تنها برای یکی از استان‌های توریست‌پذیر درست برنامه‌ریزی شود، باید هزینه‌های ۳۱ استان را پوشش دهد، در حالی که چندین سال است، مطرح می‌شود، گردشگری باید صنعت اول و پیشاهنگ باشد، اما باید پرسید که چقدر برای آن برنامه تعریف شده است؟
او با تاکید بر اینکه منظور از کمک دولت به شهرها، فروش نفت برای توسعه مترو نیست، ادامه داد: اکنون اولین دغدغه در کلانشهرها آلودگی هوا است و بزرگترین دغدغه در استان‌هایی است که باید به آنها به عنوان یک فرصت نگاه کنیم، در حالی که اکنون به تهدید تبدیل شده‌اند، برای مثال استان‌های شمالی با آن شیوه دفن زباله کاملا به تهدید تبدیل شده‌اند.
انتظار شهروندان از مدیریت شهری باید مشخص باشد
نصرتی با بیان اینکه گردشگری تنها یکی از مثال‌هایی است که به تولید درآمد پایدار کمک می‌کند به توانایی‌های کشور در این زمینه اشاره کرد و گفت: کشور ما توانایی موفقیت را دارد و باید حقوق شهروندی به درستی تعریف شود و انتظار شهروند از مدیریت شهری و برعکس آن نیز مشخص شود.
جانشین رئیس سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌های کشور به شیوه هزینه‌کرد درآمدها در شهرداری تهران اشاره کرد و گفت: در شهرداری تهران مبنا این نیست که یک منطقه برخوردار درآمدهای خود را تنها در همان منطقه هزینه کند و این تعادل بخشی که در تهران وجود دارد، باید در تمام کشور اجرا شود. اگر برای ۵ استان کشور که جاذب گردشگر هستند، درست برنامه‌ریزی شود، می‌توانند هزینه‌های کل کشور را تامین کنند و در این راه باید از تجربه‌های موفق خارجی و راه حلی‌هایی که استفاده کردند بهره بگیریم.
نصرتی در پاسخ به این سوال که لایحه درآمدهای پایدار کلی‌گویی دارد و براساس آمایش سرزمین تحقق درآمدهای پایدار را مشخص نکرده و یکسان‌سازی تعاریف در آن باعث شده تا در نهایت باز هم به درآمد پایدار نرسیم، اظهار داشت: در این لایحه معیار و هدف شهروندانی هستند که در یک شهر زندگی می‌کنند و در مفاد قانونی آن تصمیم‌گیر‌های استانی خیلی ضعیف است. آمایش سرزمین در ایران صورت گرفته، اما نگاه ما سعی و خطا است و علاقه داریم برای هر موضوعی تجربه و هزینه کنیم و واقعیت این است که متولی برنامه آمایش سرزمین در کشور مشکل دارد.
شهرداری‌ها امکان اداره خود را ندارند
او با اشاره به تعدد دستگاه‌ها در برنامه آمایش سرزمین گفت: در یک جا سازمان برنامه و بودجه خود را متولی این برنامه می‌داند، در یک جا راه و شهرسازی و در جای دیگر نیز تشکیلات مدیریت شهری مدعی متولی آمایش سرزمین هستند. زمانی صحبت از این بود که براساس طرح آمایش سرزمین طرح‌های اجرائی شهری به عنوان نقطه قوت در کنار طرح‌های عمرانی شهری قرار گیرند و چند استان و شهرستان را با همدیگر پوشش دهند و بر همین اساس طرح‌های منطقه‌ای برای آمایش سرزمین تهیه شد، اما سوال این است این طرح‌ها چقدر اجرائی شد و چه کسی به عنوان به آنها احترام می‌گذارد؟ اکنون هیچ یک از آنها ملاک عمل نیست و باید این بحث‌ها یکجا تمام شود و قاطعیتی وجود داشته باشد، چراکه این کشور ثروتمند با منابع موجود حداقل در حوزه مدیریت شهری نباید از مسائل اقتصادی رنج ببرد.
او با بیان اینکه شهرداری‌ها اکنون برای حداقل‌ها گرفتار هستند و امکان اداره خود را ندارند، گفت: شهرداری‌های کشور اکنون پیگیر کمک‌های دولتی هستند و چگونگی رسیدن به درآمد در قالب آمایش سرزمین از موضوعاتی است که مطرح است و ما با عوض شدن مدیران باز هم علاقه داریم سعی و خطا را ادامه دهیم و اصلا علاقه‌مند نیستیم، حتی از تجربه‌های موفق داخلی استفاده کنیم.
علاقه نداریم راه مدیران موفق قبلی را ادامه دهیم
نصرتی ادامه داد: ما حتی علاقه نداریم که راه مدیران موفق قبلی را ادامه دهیم و این نکته تلخی است و شاهدیم که نگاه‌های سیاسی در شهرها هم رسوخ کرده است، در حالی که نگاه سیاسی چه در شهرداری و چه در شورای شهر یک سم مهلک است و اگر نگاه کنید می‌بینید چند شهردار و اعضای شورای شهر سیاسی انتخاب شده‌اند، در حالی که در دنیا این اتفاق نیفتاده است.
او به تجربه کشور چین در بهره‌گیری از صنعت گردشگری اشاره کرد و گفت: آیا چین به گردشگر احتیاج دارد؟ ما اگر جای چین بودیم اصلا به کشور گردشگر راه نمی‌دادیم، اما چینی‌ها از هیچ موضوعی نمی‌گذرند. در جاده ابریشم تاثیرگذاری ایران به عنوان یکی از مهمترین مناطق مطرح بوده است و آنچه که ما در اختیار داریم کشور چین ندارد، اما بهره‌مندی ما از این ابزار را به نسبت چین مقایسه کنید. ما از فرصت‌ها استفاده نمی‌کنیم. همه علاقه‌مند هستند که سریع بیایند و بروند و می‌خواهیم با سرعت درآمدی تولید کنیم و پروژه‌ای تعریف و افتتاح کنیم و خوب یا بد بگوییم موفق شدیم.
هرجایی کار سخت است، می‌گوییم باید فرهنگسازی شود
او در پاسخ به این سوال که در ایران کدام شهر را می‌توان به عنوان الگوی رسیدن به درآمد پایدار معرفی کرد، گفت: در ایران شاید شهری که با درآمد پایدار و بدون وابستگی به فرصت فروش آیندگان اداره شود، اصلا وجود ندارد، اما در برخی شهرها کمرنگ و در برخی پررنگ است و این مساله به زیرساخت‌ها باز می‌گردد. یعنی در بالادست به طور نانوشته گفته‌ایم که برای توسعه باید شهر را فروخت، اما وقتی می‌گوییم برای توسعه مترو ۵۰ درصد هزینه را دولت می‌دهد و ۵۰ درصد را به شهر واگذار می کنیم، یعنی شفاف می‌گوییم که باید ۵۰ درصد شهرفروشی کنید، وگرنه از عوارض سالیانه شهروندان که مترو تولید نمی‌شود. اینها موضوعاتی است که باید یک جایی به سرعت در برابر آن بایستیم.
نصرتی گفت: در کشور هرجایی که بخواهیم کاری را انجام ندهیم و یا انجام آن سخت باشد، می‌گوییم باید فرهنگسازی کنیم، یعنی با آن خداحافظی کنیم، چرا که فرهنگسازی به معنای یک پروژه ۲۰ ساله است، در حالی که فرهنگسازی، تعریف آن و تولید دغدغه باید در یک لحظه صورت گیرد.
او تصریح کرد: در ایران باید زمانی برسد که یک سناریو قابل لمس و قابل تحقق که همه به آن باور دارند، تعریف شود و هر کسی در جایگاه خود کار درست را انجام دهد، اما اکنون مشکل ما این است که سناریو درست نوشته نشده است، باور وجود ندارد و چیدمان افراد نیز درست انجام نشده و اینها از جمله نقاط ضعف ما است.
