تولید 18/5 تن خاویار پرورشی و 4600 تن گوشت خاویار در سال 1401 صادرات 5/5 تن خاویار در سال 1401

به گزارش ایلنا، ناصر کرمی‌راد، مدیرکل دفتر بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان سازمان شیلات ایران در این مورد می‌گوید: توسعه پرورش ماهیان خاویاری در سازمان شیلات ایران حدود چهار دهه قدمت دارد اما عمده تولید ما از یک دهه قبل شروع شده است؛ به‌طوری‌که قبل از دهه 90 تعداد مزارع ما حدود 16 الی 20 مزرعه بودند اما در پایان سال 1401 تعداد این مزارع به حدود 195 مزرعه در 22 استان کشور رسید که از این تعداد، 150-145 مزرعه آن به‌صورت عمده اقدام به تولید می‌کنند و بقیه مزارع خرد و خانگی هستند که عمدتا در استان‌های شمالی فعالیت دارند.

کرمی‌راد در ادامه گفت: در سال 1401 به تولید 18/5 تن خاویار پرورشی رسیدیم و حدود 4600 تن گوشت نیز تولید شده است.

یکصد سال سابقه در تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری

مدیرکل دفتر بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان سازمان شیلات توضیح داد: توسعه ماهیان خاویاری از سال 2010 به بعد در حالی مورد توجه قرار گرفت که گونه‌های خاویاری دریای خزر در خطر انقراض قرار گرفتند و توسط کشورهای حاشیه دریای خزر، صید تجاری این ماهیان ممنوع اعلام شد. این ممنوعیت با توجه به کاهش صید تجاری آزاد از دریای خزر باعث شد که به سمت پرورش خاویار برویم.

کرمی‌راد افزود: این در حالی است که از چهل سال قبل کارشناسان ما پیش‌بینی این موضوع را کرده بودند و پرورش ماهیان خاویاری در مراکز دولتی شروع شده بود؛ به‌طوری که هم‌اکنون انواع ماهیان خاویاری تا سن 30 سال در این مراکز موجود است و ذخایر بسیار خوبی در این زمینه در کشور ایجاد شده و به‌صورت لاین‌های متفاوت در مراکز بازسازی ذخایر سازمان شیلات وجود دارد.

وی اضافه کرد: پیرو ممنوعیت صید، چون تقاضای خاویار در دنیا بالا بود، برای پاسخ به این نیاز، پرورش خاویار در آب‌های سرزمینی در دستور کار قرار گرفت.

هدف‌گذاری برای تولید 140 تن خاویار و 20 هزار تن گوشت

 کرمی‌راد در ادامه عنوان کرد: در سال 1393 طرح تولید 100 تن خاویار و  10هزار تن گوشت برنامه‌ریزی شد و خوشبختانه تاکنون پرورش خاویار در حدود 22 استان کشور توسعه پیدا کرده است و در فاز دوم نیز برای تولید 20 هزار تن گوشت و 140 تن خاویار هدف‌گذاری انجام شده که با ورود بخش خصوصی به این عرصه، توسعه ماهیان خاویاری اتفاق بیفتد.

وی اضافه کرد: مناطق مستعد برای این منظور شناسایی شده‌‌اند و سرمایه‌گذاران می‌توانند در این مناطق برای انجام کار اقدام نمایند.

کرمی‌راد در مورد مدت زمان رسیدن به این سقف هدف‌گذاری شده گفت: دوره پرورش خاویار حداقل 10 الی 12 سال طول می‌کشد، لذا رسیدن به اهداف تعیین شده مستلزم دوره زمانی در حدود حداقل یک دهه است و هم‌اکنون در کشور پتانسیل حدود 9 هزار تن گوشت و 110 تن خاویار بوجود آمده است و عملا شاهد این هستیم که تولید خاویار و گوشت آن در حال افزایش است.

5/5 تن صادرات خاویار در سال 1401

وی در مورد میزان صاردات خاویار نیز گفت: تجارت خاویار در دنیا تحت نظارت کنوانسیون سایتس انجام می‌شود و کسانی که قصد تجارت خاویار را دارند باید از این سازمان مجوز داشته باشند. حال این حجم تجارت ممکن است به‌صورت رسمی از گمرک خارج شود و بخشی نیز به‌صورت همراه مسافر خارج می‌شود؛ بر اساس برخی برآوردها میزان خاویار صادراتی در سال گذشته 5/5 تن بوده است.

7 گونه خاویار پرورشی

مدیرکل دفتر بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان سازمان شیلات گفت: 7 گونه پرورشی خاویار در ایران وجود دارد که 5 گونه آن بومی ایران هستند و دو تا هم غیربومی ما محسوب می‌شوند. حدود 70 درصد تولید خاویار ایران از گونه بلوگا است که از گونه های مهم دنیا است و حدوداً 30 درصد متعلق به گونه تاس‌ماهی و گونه‌های دیگری مانند فیل‌ماهی، گونه سیبری و... هم پرورش داده می‌شوند.

وی همچنین در مورد دانش فنی ایران در این مورد گفت: مراحل تکثیر و پرورش خاویار به‌طور کامل در کشور انجام می‌شود و دانش فنی آن در داخل کشور به صورت بومی وجود دارد.

تقویت ذخایر ژنتیکی دریای خزر

وی در پاسخ به سوالی در مورد ممنوعیت صید آزاد در دریای خزر نیز گفت، به نظر می‌رسد که این ممنوعیت فعلا برقرار باشد.

کرمی‌راد گفت: در حال حاضر سالیانه حدود 3-2 میلیون قطعه ماهی خاویاری تکثیر و در دریا رهاسازی می‌شود و جزو وظایف حاکمیتی سازمان شیلات ایران است که بازسازی ذخایر ژنتیکی را انجام دهد.

وی توضیح داد: در بازسازی ذخایر استخوانی و خاویاری در دریای خزر قدمتی نزدیک به 100 سال داریم که تولید انبوه و رهاسازی ماهیان خاویاری تقریبا با ایجاد مرکز شهید بهشتی در سال 1357 شروع شد و در دوره‌هایی نزدیک به 20 میلیون قطعه تکثیر و در دریا رهاسازی انجام می‌شد.

کرمی‌راد افزود: عمده گونه‌ای که موضوع تقویت ذخایر ما را تشکیل می‌دهد، ماهی قره‌برون است که گونه بومی جنوب دریای خزر است و بعد از آن گونه ازون برون،‌ شیپ و فیل ماهی است؛ برنامه‌های ما این است که هر چه مولد از دریا بیاید و همچنین با توجه به ذخایری که در داخل کشور داریم، بحث تکثیر و رهاسازی آن را انجام دهیم.

خبرنگار:‌ حسین کاظمی