عدول طرح تحول سلامت از اهداف اولیه/سیاست‌های درمانی در مسیر عدالت درمانی پیش نمی‌رود
«ادغام، بی‌ادغام»؛ این جان کلام مخالفان طرح ادغام صندوق درمان تامین اجتماعی است. مخافان بر این باورند که این طرح بودجه عمومی کشور را می‌بلعد و بنیان‌های عدالت در نظام درمانی کشور را به نفع اقلیت نزدیک به دایره قدرت و ثروت مصادره می‌کند.
در همین رابطه «کامبیز لعل» کارشناس تامین اجتماعی به ایلنا می‌گوید که از ابتدای اجرای طرح تحول سلامت کار کارشناسی شده و آسیب شناسی جامعی از نظام سلامت کشور انجام نشده است تا مجهولات و حوزه‌هایی که نیاز به مداخله جدی دارند؛ شناسایی شوند.
اظهارات این کارشناس تامین اجتماعی که ناظر بر اجرای غلط و برنامه‌ریزی نشده طرح تحول سلامت است، از این جهت حائز اهمیت است که طرح تحول سلامت تبدیل به چاه ویلی شده که بودجه عمومی کشور را می‌بلعد.
در همین راستا بود که چندی پیش محمدجواد کبیر، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران، از بابت اختصاص ۸ هزار میلیارد تومان اوراق خزانه به بیمه سلامت در اصلاحیه قانون بودجه ۱۳۹۵، از دولت و مجلس قدردانی کرد.
لعل با اشاره به پافشاری وزارت بهداشت برای تجمیع بیمه‌ها، تصریح کرد: هیچ دلیل کارشناسی شده‌ای در بدنه وزارت بهداشت وجود ندارد که تلفیق بیمه‌ها مشکلات مدیریتی، بهره‌وری و حتی تامین منابع طرح تحول سلامت را حل می‌کند.
در روزهای گذشته نیز اکبر شوکت، عضو هیات امنای سازمان تامین تامین اجتماعی در گفتگو با ایلنا، درمان وزارت بهداشت را به چاه و درمان تامین اجتماعی را به چاله تشبیه و تاکید کرد که بیمه‌شدگان تامین اجتماعی تمایلی ندارند که در چاه بیفتند.
لعل، با بیان اینکه اصرار وزارت بهداشت در ادغام بخش درمان سازمان تامین اجتماعی بیشتر یک خواست مدیریتی است تا تحلیل کارشناسی شده، گفت: وزارت بهداشت سازمان تامین اجتماعی را مملو از منابع عظیمی دیده که می‌تواند مشکلات طرح تحول سلامت را بر طرف کند.
فعالان جامعه کارگری قبل و پس از رد طرح ادغام صندوق درمان تامین اجتماعی در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی متذکر شده بودند که ادغام بخش درمان تامین اجتماعی خط قرمز آنها است.
اتفاق نظر فعالان جامعه کارگری بر سر خط قرمز بودن این ادغام حائز اهمیت است؛ چراکه دولت، سازمان تامین اجتماعی را جیب بقل خود تصور می‌کند که می‌تواند کسری منابع خود را از این محل جبران کند.
از سویی دولت هر زمان که لازم دیده با انتصاب مدیرعامل نزدیک به خود در راس هرم سازمان، استقلال مالی و اداری آن را به محاق برد.
این کارشناس تامین اجتماعی در ادامه با اشاره به چالش‌های پیش روی تامین منابع طرح تحول سلامت، افزود: اثر بخشی، کارایی، بهره وری، الزما با تزریق منابع مالی بیشتر ممکن نیست بلکه باید ساز و کارهای تامین منابع و هزینه‌های آن را از قبل پیش بینی می‌کردند.
براساس قانون برنامه پنجم توسعه، بخش‌های درمانی سازمان‌های بیمه‌ای موجود باید در سازمان بیمه سلامت تجمیع شوند.
این در شرایطی است که یکسان نبودن سهم‌های حق بیمه و نوع و کیفیت خدمات ارائه شده در سازمان‌های بیمه‌ای همچون سازمان خدمات درمانی و صندوق تامین اجتماعی اجرای طرح را با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌کند.
لعل با اشاره به عدم تعریف، یکسان نبودن سهم‌های حق بیمه و خدمات ارائه شده در طرح تحول سلامت، تاکید کرد که تلفیق بیمه‌ها در این شرایط «شبهه شرعی» دارد.
تاکید کامبیز لعل بر داشتن «شبهه شرعی» در شرایطی است که بیمه‌شدگان شاغل و بازنشسته سازمان تامین اجتماعی نیز، در تجمعات مسالمت‌آمیز 25 و 29 آبان مقابل مجلس شورای اسلامی، دست‌اندازی به اموال خود در سازمان تامین اجتماعی را محکوم کرده بودند.
شدت مخالفت‌ها با این ادغام به اندازه‌ای بود که حسن قاضی زاده هاشمی، وزیر بهداشت مخالفان ادغام صندوق درمان تامین اجتماعی را یک بار«جونان جویای نام» می‌نامد و یک بار دیگر آنها را به داشتن انگیزه‌های اقتصادی متهم می‌کند.
در مقابل مخالفان ادغام صندوق درمان تامین اجتماعی به افزایش هنگفت هزینه‌ها درمان از زمان اجرای طرح تحول سلامت اشاره می‌کنند و می‌پرسند طرحی که بر دامنه بی‌عدالتی افزوده است؛ چگونه می‌خواهد به جمعیت چند ده میلیونی کشور را تحت پوشش خدمات رایگان درمانی قرار دهد؟
در این راستا می‌توان به افزایش هزینه‌های هزینه‌ها جراحی اشاره کرد. هزینه‌های جراحی که سال 93 پس از اجرای طرح تحول سلامت 120 درصد رشد یافت.
همچنین در همین بازه زمانی، ویزیت پزشکان عمومی 50 درصد، ویزیت پزشکان متخصص، 63 درصد و هزینه‌های هتلینگ 85 درصد افزایش یافت.
این کارشناس تامین اجتماعی با تاکید بر فرافکنی وزارت بهداشت در خصوص تجمیع بیمه‌ها، تصریح کرد: دست‌اندازی وزارت بهداشت به حوزه‌های خارج از تحت پوشش خود عواقب جبران ناپذیری خواهد داشت که در نهایت کمکی به اصلاح ساختار نظام سلامت کشور نمی‌کند.
پولی شدن خدمات بیمه سلامت نیز که خبر آن در روزهای اخیر منتشر شده است، افکار عمومی را بیش از پیش در خصوص انحرافات طرح تحول سلامت آگاه کرد. البته مدیرعامل سازمان بیمه سلامت پولی شدن آن را منوط به تصمیم هیات دولت دانسته است.
کامبیز لعل پولی شدن خدمات بیمه سلامت را گواه روشن دیگری بر ضعف ساختاری طرح تحول سلامت دانست و تاکید کرد که این نشان می‌دهد سیاست گذاری‌های درمان وزارت بهداشت در مسیر تحقق عدالت درمانی پیش نمی‌رود.
مخلص کلام آنکه طرح تحول سلامت؛ از همان ابتدا دارای نقصان‌های بنیادین بوده و با با پیش‌بینی نکردن چالش‌های پیش روی خود از اهداف اولیه خود عدول کرده است.