انسانیت را در وحدت جاری می‌کنیم
ایوب آقاخانی و فرهاد قائمیان درباره تجربه مشترک تمرین همراه یکدیگر، وحدت هنرمندان تئاتر و سینما و مشکلات این روزهای تئاتر اظهارنظر کردند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، فرهاد قائمیان و ایوب آقاخانی مدتی است کنار یکدیگر برای ایفای نقش در نمایش «بازار عاشقان» تمرین می‌کنند. بازیگرانی که گرچه پیوسته با حضور در سینما و تئاتر شناخته می‌شوند، اما به گفته خودشان قرار است بر فاصله میان این دو خط بطلان بکشند؛ از عشق بگویند و درک متقابل انسانی را در صحنه جاری کنند. آنهم با ایفای نقش «شمس و مولانا» که گفتگو با آنها نشان داد به درکی مشترک از یکدیگر رسیده‌اند.
آقاخانی به همکاری با فرهاد قائمیان در این نمایش اشاره کرد و گفت: قرار است همرا با آقای قائمیان، این زوج قریب و قابل مطالعه در تاریخ ادبیات و فلسفه جاری شرق را کنار یکدیگر بازی کنیم و من تلاش کردم به سرعت بر متن مسلط شوم تا ریزه‌کاری‌های داد و دهش نمایش‌نامه در کنار دیگر بازیگران به دست بیاید. امیدوارم نتیجه‌ای که می‌گیریم سرانجام در شان این دو چهره مهم تاریخ ادبیات، فلسفه وعرفان کشور عزیزمان باشد.
آقاخانی: بازار عاشقان ناظر به نیازهای زمانه است
کارگردان نمایش «تکه‌های سنگین سرب» در پاسخ به این پرسش که آیا با «شمس و مولانا»ی معمول در بعضی آثار مواجه هستیم یا قرار است زوایای متفاوتی از این دو شخصیت را شاهد باشیم، اظهار کرد: فکر می‌کنم این نمایش به تعبیر شخصی خودم در مرحله نگارش متن و کارگردانی به شدت ناظر بر نیازهای زمانه است. درحالیکه همان شمس و مولانای موردنظر شما را به نمایش می‌گذارد؛ اما به‌نظر می‌رسد دریافت مخاطب از نمایش انگیزه اصلی پرداختن به این مضمون توسط کارگردان باشد که امیدوارم این نتیجه درنهایت بدست بیاید.
او ادامه داد: غیر از این شاید من هم قائل به این نباشم که تولید چنین نمایشی ضرورت دارد، مگر اینکه همانگونه که تمام گروه متصور است نمایش اگر نه در شکل و زبان بلکه در درون، محتوا، نگاه و اندیشه؛ حاوی طرفه‌ای برای مخاطب زمانه است.
نویسنده نمایش‌نامه «نام همه مصلوبان عیسی است» درباره زبان نگارشی که نویسنده از آن استفاده کرده است، توضیح داد: با همان ادبیات قدیمانی مواجه هستیم که پیداست سعی شده از میان آن به ادبیات روز نقبی زده شود. گرچه بیشتر کارنامه آقای مرزبان را اجرای آثار استاد اکبر رادی تشکیل می‌دهد ولی من کارهای دیگری از ایشان به قلم افراد دیگر به خاطر دارم که از زبان متن «بازار عاشقان» دور نیست. ایشان پیش‌تر «نوبت دیوانگی» را کارگردانی کرده بودند که با ایفای نقش محمد عمرانی و الهام پاوه‌نژاد روی صحنه رفت یا «دزد آب» از آقای دژکام را کار کرد. درست است که ما نام هادی مرزبان را بیشتر با نمایش‌نامه‌های اکبر رادی به خاطر می‌آوریم و «بازار عاشقان» از آن زبان فاصله دارد، ولی نگاه اجتماعی معاصر ایشان در کار مستتر است.
و اما شمسِ بازار عاشقان...!
نام فرهاد قائمیان چند سالی است که در ارتباط با حضور در بعضی آثار نمایشی به گوش مخاطبان حرفه‌ای تئاتر می‌رسید؛ اما هر بار اتفاق و ضرورتی میان این بازیگر شناخته شده‌ی سینما و تلویزیون با صحنه نمایش فاصله ایجاد کرد. این‌بار اما گویا زمان دیدن توانایی او روی صحنه تئاتر فرارسیده و قرار است در نقش «شمس» به ایفای نقش بپردازد. نقشی که اگر بواسطه آن مقابل دوربین ظاهر می‌شد؛ قطعا درنظر کارشناسان و تماشاگران اتفاقی عجیب و گام در ورطه‌ای خطرناک از نظر حرفه‌ای به نظر می‌رسید.
او درباره بازی در کنار ایوب آقاخانی و رسیدن به نقش‌ها گفت: همکاری با این گروه و ایفای نقش «شمس» برایم بسیار باعث افتخار است. از زمانی که ایوب آقاخانی به گروه پیوست نه تنها حسی متفاوت به کار تزریق شد؛ بلکه مهمتر از آن من نسبت به قبل حس بسیار متفاوت‌تری دریافت کردم. به نظرم انتخاب خوبی صورت گرفت و من ابتدا به پروردگار، سپس به کارگردان و در نهایت به ایوب آقاخانی اتکا می‌کنم و امیدوارم شاهد اجرای خوبی باشیم.
قائمیان: همواره برای حفظ توان بازیگری‌ام تلاش می‌کنم
این هنرمند درباره حضورش روی صحنه، بعد از مدت‌ها نیز بیان کرد: همیشه در تلاش هستم توانایی خودم را در صحنه حفظ کنم و طی این مدت پیشنهادهای متعددی برای همکاری با گروه‌های نمایشی دریافت کردم اما هربار به دلیل مشغله زیاد در سینما و تلویزیون امکان همکاری بوجود نمی‌آمد.
او افزود: از سویی اصولا به حضور هم‌زمان در دو پروژه متفاوت علاقه ندارم؛ حتی در آثار تصویری و بویژه جایی مثل صحنه تئاتر که بسیار مقدس است.
بازیگر سینمایی «بادیگارد» خاطرنشان کرد: با بعضی نمایش‌ها حتی تا پای بازبینی و اجرا در جشنواره نیز پیش رفتیم اما به تشخیص گروه این آثار روی صحنه نرفتند. به همین دلیل شرایط به گونه‌ای رقم خورد که بین من و تئاتر فاصله ایجاد شود.
ابهام‌ها پیرامون رابطه شمس و مولانا
صحبت درباره تجربه‌های اخیر هادی مرزبان و مسائلی که در حوزه ممیزی‌ها برای این آثار ایجاد شده است؛ در ادامه گفتگو مطرح شد که بازیگران نقش‌های شمس و مولانای نمایش بازار عاشقان درباره آن اظهارنظر کردند.
قائمیان همچنین درباره حساسیت‌های ممیزی که گاهی پیرامون حیات مادی ومعنوی «شمس و مولانا» مطرح می‌شود و آنچه مخاطب در نمایش «بازار عاشقان» شاهد خواهد بود؛ گفت: نمی‌خواهم به این مبحث ورود کنم چون همواره با نگاه‌های سلیقه‌ای در این حوزه مواجه هستیم و چارچوب‌ها مشخص نیست. اینجاست که نباید فراموش کنیم وقتی ایوب آقاخانی با سال‌ها سابقه و تحصیلات یا هادی مرزبان با سابقه طولانی در کار هنری و زندگی در جامعه دست به‌کار می‌شوند؛ کاملا به خط قرمزها اشراف دارند. پس نباید شاهد مواجهه سلیقه‌ای با چنین هنرمندانی باشیم.
تئاتر ایران به اتاق فکر نیاز دارد
او افزود: ما باید به این آگاهی دست پیدا کنیم که تئاتر ایران امروز نیازمند یک اتاق فکر است. جایی که هنرمندان با تجربه این عرصه کنار یکدیگر بنشینند و بی‌تعارف مسائل ریشه‌ای و زیربنایی را بررسی کنند. چنین گروهی می‌تواند مولفه‌های تئاتر ایرانی را تبیین کند و همه کنار هم به پیشرفت فکر کنیم. من وقتی در این نمایش تمرین می‌کنم تنها در فکر ایفای نقش شمس و مولانا نیستم؛ بلکه ما درباره انسانیت صحبت می‌کنیم. پس اگر پذیرش چنین چیزی از سوی مقابل وجود ندارد می‌توانیم درباره‌اش گفتگو کنیم.
آقاخانی در همین رابطه اظهار کرد: رابطه بین ما بیشتر به عشق، عاطفه، انسانیت و حجاب‌هایی موجه و غیرموجه معطوف است که گاهی به عقاید اخروی کشیده می‌شود و انسان را به بیراهه می‌برد. اتفاقی که این روزها در جامعه بسیار رخ می‌دهد. فکر می‌کنم این حرف به حدی درست است که اگر قرار باشد ممیزی با توجه به اینکه متن را تصویب کرده روی آن تیغ بکشد ما دچار یک خودویران‌گری شده‌ایم.
این نمایش‌نامه نویس تصریح کرد: به این ترتیب کاملا مسجل خواهد شد که با یک بام و ده‌ها هوا مواجه هستیم و در این صورت فکر می‌کنم اصولا نمی‌توان هیچ نمایشی کار کرد. ما اگر با تمام دشواری‌های تئاتر کنار آمده‌ایم و کار کرده‌ایم به این دلیل بوده که تکلیف‌مان حداقل با خودمان روشن است و اگر روشنایی سلب شود؛ دیگر قابل تحمل نخواهد بود.
قائمیان مثل شیشه شفاف است...
نویسنده نمایش‌نامه «تمام صبح های زمین» درباره همراهی با فرهاد قائمیان در این نمایش گفت: فرهاد قائمیان را از سال‌های دور می‌شناسم و فکر می‌کنم در این چند روز تمرین مطمئن شدم چشمانم به من دروغ نگفته‌اند و او یکی از هنرمندان شیشه‌ای تئاتر است که این طرف و آن طرفش تفاوت نمی‌کند. خلوصی که قطعا شایسته ستایش است و تمام این صحبت‌ها را به این دلیل انجام دادم که بگویم حس قلبی ما نسبت به یکدیگر کاملا در نمایش بازار عاشقان جاری شده؛ رابطه‌ای که در ابعاد وسیع‌تر و پیچیده‌تر بین «شمس و مولانا» جریان داشت و شاید به دلیل نزول ادراک مشترک انسانی در روزگار ما تا به حال به درستی درک نشده و قرائت‌های گوناگون از این رابطه را به همراه داشته است.
بازیگر نمایش «شب روی سنگ‌فرش خیس» در توضیح این اظهارات خود بیان کرد: گاهی در خانواده سینما و تئاتر هم اتفاق می‌افتد که رودررو به یکدیگر لبخند می‌زنیم اما تیغ آخته‌ای پشت سر خود پنهان کرده‌ایم. در این میان استثناء‌هایی هم پیدا می‌شوند که در یک پروژه به یکدیگر می‌رسند و این فرصت باید مغتنم شمرده شود.
او تصریح کرد: الان سینما و تئاتر ما در شرایطی قرار دارد که هر یک بدون آنکه توجه کنند درون یک خانه هستند، به بهانه‌های ساده یکدیگر را مورد تاخت‌وتاز قرار می‌دهند و دقت نمی‌کنند اصلا صورت خوشی ندارد اگر این در باز شود و چند نفر با پیکری زخمی از در بیرون بروند.
امروز باید از مولانا بگوییم
آقاخانی گفت: خط‌کشی بین تئاتری‌ها و سینمایی‌ها مثلا به بهانه حضور مدیرانی در جشنواره فیلم‌فجر اصلا پسندیده نیست و نشان می‌دهد این تعاریف در هنری که قرار است انسان‌ساز باشد؛ خدشه‌دار شده و اتفاقا همین حال باید از شمس و مولانا سخن گفت. من، فرهاد قائمیان، هادی مرزبان، ایرج راد و دیگر دوستان که کنار این پروژه هستند همه دور هم جمع شده‌ایم تا کاری به مدد عشق انجام دهیم.
قائمیان در تکمیل صحبت‌های آقاخانی بیان کرد: هیچ اشکالی ندارد احساسی که ایوب آقاخانی از آن صحبت کرد، در مصاحبه ما جاری باشد. بعضی موارد تعارف نیست؛ چون ما روزی شش ساعت کنار یکدیگر تمرین می‌کنیم و مثل یک خانواده در حال زندگی هستیم. همه در این نمایش تنیده شده‌ایم و اگر از یکدیگر تعریف می‌کنیم، اصلا تعارف نیست.
این هنرمند ادامه داد: من وقتی چشم‌های پر از اشک ایوب را بر صحنه می‌بینم در جریان کار انرژی مضاعف دریافت می‌کنم.
بازیگر سینمایی «روز رستاخیز» با بیان اینکه نمایش «بازار عاشقان» مسئله امروز جامعه است، خاطرنشان کرد: ما در روزگاری که محبت‌ها، انسانیت و از همه مهمتر عشق کم شده می‌خواهیم بار دیگر این نکات را گوشزد کنیم. شما می‌توانید به عنوان «فرهاد و ایوب» به آن بدهید.
وحدت تئاتر، سینما و تلویزیون را در تالار وحدت به نمایش می‌گذاریم
قائمیان درباره اجرا بر صحنه تالار وحدت و اینکه چطور در سال‌های حضور مقابل دوربین توانایی‌های خود را حفظ کرده است؛ توضیح داد: قبلا در تالار وحدت اجرا رفته‌ام و اصلا نگرانی ندارم. در این نمایش وحدت بین هنرمندان سینما، تئاتر و تلویزیون را شاهد هستیم و همه در کنار هم تلاش می‌کنیم آنچه درنهایت روی صحنه می‌رود برازنده و در شان تماشاگر باشد. می‌خواهیم این انرژی خوب شکل گرفته در تمرین‌ها را در تالار وحدت به نمایش بگذاریم و تقدیم تماشاگر کنیم.
قائمیان تصریح کرد: امیدوارم در درجه نخست پاسخگوی اعتماد هادی مرزبان باشم و در درجه بعد امیدوارم به عنوان یک کمترین بتوانم نام عزیزان حاضر در نمایش را حفظ کنم و به جایگاه آنها لطمه نزنم. همچنین جا دارد از خانم کابلی برای طراحی که من هم جزئی از آن هستم تشکر کنم.
آقاخانی: قائمیان در نقش «شمس» خوش می‌درخشد/ امیدوارم خانواده تئاتر به سلامت از این دوران عبور کند
ارتباط صمیمی بازیگران نقش «شمس و مولانا»ی نمایش به همین‌جا ختم نشد و ایوب آقاخانی در ادامه اظهار کرد: خودمان حس می‌کنیم که ارتباط شمس و مولانایی بین ما شکل گرفته اما باید قضاوت نهایی را به مخاطبان واگذار کنیم و منتظر دریافت نظر آنها باشیم. واقعیت این است که فرهاد قائمیان در این نمایش خوش می‌درخشد و امیدوارم تمام مقدورات و معذورات دست به دست یکدیگر بدهند تا ما شاهد شرایطی باشیم که از قوت احتمالی این کار نمی‌کاهد.
این نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان بیان کرد: امیدوارم خداوند به همه ما کمک کند به سلامت از این زمانه سخت گذر کنیم، چون معتقدم تئاتر سخت‌ترین دوران خودش را پشت‌سر می‌گذارد. دورانی که تصور نمی‌کردیم تئاتر به چنین مسائلی دچار شود اما به هر حال اتفاق افتاده و من ایوب‌وار از خداوند می‌خواهم کمک کند.
او ادامه داد: شرایط به قدری سخت شده که اگر هریک از ما میدان را خالی کنیم شاهد فضای متفاوتی خواهیم بود که به راحتی تثبیت می‌شود. ترجیح می‌دهم به امید گذر از این شرایط سخت در میان میدان بمانم. البته سینما هم از گزند نا بسامانی‌ها بویژه از نظر اقتصادی در امان نیست و من امیدوارم در نهایت با پیشانی بلند از این دوران عبور کنیم.
قائمیان: هنرمندان باید برای عبور از بحران با یکدیگر گفتگو کنند
فرهاد قائمیان در پایان صحبت‌های خود اظهار کرد: ما سال‌ها زندگی‌مان را صرف این هنر کرده‌ایم و خیلی بی‌انصافی است اگر بگوییم آنچه که درگذشته اتفاق افتاده را فراموش می‌کنیم. من هم با این مسائل درگیر هستم و قطعا نگرانی‌هایی وجود دارد که باید توسط مدیران فرهنگی و هنرمندان آسیب‌شناسی شود. صرف مصاحبه‌ها، نشست‌ها و سیمنارهایی که برگزار نمی‌شود! پاسخگو نیست.
مسیر ناهموار مقابل را «فرهادوار» تراش می‌دهم
او افزود: همه، بویژه هنرمندان این عرصه باید دست به دست یکدیگر بدهند و با یکدیگر گفتگو کنند. هنرمندان تئاتر که ساعت‌ها در روز تمرین می‌کنند، حق دارند درباره مشکلات خود صحبت کنند و بگویند نباید نگاه سلیقه‌ای در فرهنگ حاکم باشد. مسئولان هم باید به صحبت‌های افراد درد کشیده و با تجربه عرصه‌های گوناگون فرهنگ و هنر نگاه تعاملی داشته باشند تا دست در دست یکدیگر این قافله را پیش ببریم.
این هنرمند گفت: من هم تلاش می‌کنم در کنار همکارانم این مسیر را با عشق و صمیمیت «فرهادوار» تراش بدهم تا در نهایت بر پیشانی تالار و حدت بنویسیم که ما به وحدت رسیده‌ایم و عرصه فرهنگ و هنر به سوی آینده حرکت می‌کند.