نوعی از انسان که ۲۰۰ هزار سال قبل می‌زیست+عکس
دنیسووان‌ها همراه با نئاندرتال‌ها نزدیک‌ترین خویشاوندان منقرض شده انسان‌های امروزی هستند. با اینکه اطلاعات راجع به نئاندرتال بیشتر است و ما اطلاعات بیشتری نسبت به این گونه انسانی داریم اما جالب است بدانید دنیسووان‌ها یک گونه دیگر از انسان هستند که ۲۰۰ هزار سال پیش در کنار نئاندرتال و انسان هوشمند امروزی زندگی می‌کردند. هر چند که ناشناخته‌های زیادی از آن‌ها وجود دارد. اما شواهد فسیلی و ژنتیکی نشان می‌دهد که دنیسووان‌ها در طیف وسیعی از کوه‌های سرد سیبری و تبت تا جنگل‌های جنوب شرقی آسیا زندگی می‌کردند.
به گزارش خبرنگار ایلنا به نقل از مجله نیچر، باستان‌شناسان و انسان‌شناسان روسی اولین فسیل‌های مرتبط با دنیسووان‌ها (deh-NEESE'-so-vans) را در تابستان ۲۰۰۸ در مکانی به نام غار دنیسوا در کوه‌های آلتای در جنوب سیبری کشف کردند. به گفته بنیاد لیکی، این غار تا سال ۱۷۰۰ توسط یک گوشه‌نشین به نام دنیس مورد استفاده قرار گرفت، جایی که نام مدرن خود را به نام «غار دنیس» به زبان روسی گرفت.
حفاری‌های قبلی در غار دنیسوا، منجر به کشف ابزار سنگی‌هایی شد که مربوط به دوره نئاندرتال‌ها می‌شد و زمانی که انسان‌شناسان پیش از تاریخ برای نخستین بار با فسیل‌های دنیسووان مواجه شدند در وهله اول، این فرضیه را مطرح کردند که بقایای فسیل‌ها متعلق به نئاندرتال‌ها است.
هر چند بررسی DNA باستانی استخراج شده از این فسیل‌ها چیز دیگری را نشان می‌داد. در سال ۲۰۰۸، محققان اولین ژنوم کامل یک نئاندرتال را توالی‌یابی کردند، اما تکه‌ای از استخوان انگشت ۳۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ساله از غار متعلق به یک اصل و نسب کاملاً متفاوت و ناشناخته انسانی بود.
کریس استرینگر، دیرینه‌شناس در موزه تاریخ طبیعی لندن، به لایوساینس می‌گوید «کشف یک گونه دیگر انسان از روی یک قطعه کوچک استخوان انگشت یک دستاورد فنی قابل توجه بود».
بررسی‌های دقیق روی دنیسووان‌ها، نشان داد که آن‌ها از بستگان نزدیک نئاندرتال‌ها هستند. کاترینا هارواتی، مدیر مؤسسه علوم باستان‌شناسی در دانشگاه ابرهارد کارلز توبینگن آلمان، به لایو ساینس می‌گوید: «دنیسوواها و نئاندرتال‌ها نزدیک‌ترین خویشاوندان انسان‌های امروزی هستند.
مطالعات علمی در سال ۲۰۱۸ در مجله Cell نشان داد که دنیسووان‌ها از دودمان چندگانه تشکیل شده‌اند. یکی از آن‌ها نزدیک به دنیسووان سیبری بود و دارای میراث ژنتیکی است که عمدتاً در شرق آسیا یافت می‌شود. دیگری نسبت دورتر به دنیسووان سیبری داشت و امروزه بیشتر در پاپوآها و آسیای جنوبی دیده می‌شود. این گروه‌ها حدود ۲۸۳۰۰۰ سال پیش از هم جدا شدند. اگرچه اجداد دنیسووا منشأ مشترکی با نئاندرتال‌ها داشتند، اما از نظر ژنتیکی تقریباً به همان اندازه که نئاندرتال‌ها از انسان‌های مدرن (هومو ساپینس) متمایز بودند از نئاندرتال‌ها متمایز بودند.
مطالعه بعدی در سال ۲۰۱۹ در ژورنال Cell، نسل سوم دنیسووان را نشان داد. بر اساس سطح تفاوت‌های ژنتیکی بین هر سه دودمان دنیسووا، این مطالعه نشان داد که این نسل سوم در حدود ۳۶۳۰۰۰ سال پیش از دو نسل دیگر جدا شده است و تقریباً به همان اندازه که از نئاندرتال‌ها متفاوت بودند از سایر دنیسوواها متفاوت هستند. DNA از این نسل سوم عمدتاً در افراد مدرنی که در جزیره گینه نو یا نزدیک آن زندگی می‌کردند، یافت شد.
دانشمندان فسیل‌های دیگری از دنیسووان‌ها کشف کرده‌اند که حاوی پروتئین‌هایی بودند که محققان می‌دانستند بر اساس تحقیقات قبلی DNA روی اجداد منقرض شده، دنیسووان هستند. این فسیل‌ها شامل یک استخوان فک از یک مکان مقدس در چین و یک دندان آسیاب از غاری در لائوس است.
بقایای دنیسووان که تا به امروز کشف شده‌اند، بر اساس DNA یا پروتئین‌هایشان، سرنخ‌های کمی در مورد چگونگی شناسایی فسیل‌های دنیسووان بر اساس مورفولوژی یا شکل آن‌ها به دست می‌دهد. به این ترتیب، تحقیقات قبلی ممکن است تعداد بی‌شماری از فسیل‌های دنیسووان را کشف کرده باشد که ناشناخته مانده‌اند، زیرا دارای تفاوت‌های مورفولوژیکی با دیگر گونه‌های انسانی هستند که دانشمندان هنوز نمی‌توانند آن‌ها را شناسایی کنند.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۰ نشان داد که دنیسووان‌ها با اجداد انسان‌های امروزی آمیخته شدند، به طوری که DNA آن‌ها حدود ۴ تا ۶ درصد از ژنوم‌های امروزی گینه نو و جزیره بوگنویل را در افرادی که در جزایر ملانزیا زندگی می‌کنند وجود دارد. گینه، جزایر سلیمان، وانواتو، کالدونیای جدید و فیجی. در مقابل، مطالعه Nature در سال ۲۰۱۳ نشان داد که تنها حدود ۰.۲ درصد از DNA آسیایی‌های سرزمین اصلی و بومیان آمریکا منشأ دنیسووان دارد.
DNA دنیسووان‌ها ممکن است مزایای زیادی برای انسان مدرن داشته باشد. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ نشان داد یک جهش ژنتیکی از دنیسوواها ممکن است به تبتی‌ها و شرپاها کمک کند در ارتفاعات بالا زندگی کنند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ در مجله Science همچنین نشان داد کهDNA دنیسووان‌ها ممکن است بر سیستم ایمنی مدرن انسان و همچنین سطح چربی و قند خون تأثیر گذاشته باشد.
تحقیقات قبلی نشان داد که نئاندرتال‌ها با انسان‌های امروزی هم آمیخته می‌شوند، با مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۳ در طبیعت انجام شد، تخمین زده شد که ژنوم همه غیر آفریقایی‌ها حاوی ۱.۵ تا ۲ درصد DNA نئاندرتال است. علاوه بر این، یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ در Nature نشان داد که دنیسووان‌ها و نئاندرتال‌ها نیز با یکدیگر آمیخته بودند.
دنیسووان‌ها چه زمانی زندگی می‌کردند؟
طبق مطالعاتی که در سال ۲۰۱۰ برای اولین بار وجود دنیسوواها را کشف کرد، دنیسوواها حدود ۳۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ سال پیش در غار Denisova زندگی می‌کردند و قدیمی‌ترین فسیل‌های Denisovan که تاکنون کشف شده است، حدود ۲۰۰ هزار سال قدمت دارند.
در مجموع، این یافته‌ها نشان می‌دهد که دنیسووان‌ها معاصر انسان‌های مدرن و نئاندرتال‌ها، نزدیک‌ترین خویشاوندان آن‌ها بودند.
چرا دنیسووان‌ها منقرض شدند؟
هنوز مشخص نیست که چرا و چگونه دنیسووان‌ها منقرض شدند. استرینگر گفت که همپوشانی با رشد جمعیت H. sapiens بین ۴۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ سال پیش و رقابت متعاقب آن برای منابع، احتمالاً یکی از دلایل منقرض شدن Denisovans بوده است. او افزود که آن‌ها همچنین ممکن است در استخر ژنی گونه ما جذب شده باشند. که البته این یک فرضیه است که نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
