هنرمند شهرستانی:
در برخی شهرها واژه‌ای به‌نام تئاتر خیابانی نداریم/ تئاتر در مرند خلاصه شده به جُنگ‌های مناسبتی/ برای اجرای هر تئاتر در شهرهای کوچک، باید چرخ را از نو اختراع کرد
محمد یوسفی‌زاده که فعال تئاتر خیابانی در شهر مرند استان آذربایجان شرقی است، از دشواری‌هایی می‌گوید که این گونه تئاتری در شهرهای کوچک با آن مواجه است.
«محمد یوسفی‌زاده» هنرمندی که در زمینه تئاتر خیابانی در شهر مرند استان آذربایجان شرقی فعال است، در گفتگو با خبرنگار ایلنا، از مشکلات و چالش‌هایی گفت که پیرامون تئاتر خیابانی در شهرهای دور از پایتخت وجود دارد.
یوسفی‌زاده با بیا اینکه «بعضی واژه‌ها همچون تئاتر در بعضی از شهرها اصلا تعریف نشده چه رسد به تئاتر خیابانی.» گفت: در شهری مانند مرند، متاسفانه مسئولان فرهنگی با واژه تئاتر خیابانی بیگانه‌اند. وقتی نزد مسئولی می‌روی تا از حمایت حرف بزنی، سریع ارجاعت می‌دهند به اداره ارشاد. اما اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی هم بودجه آن چنانی ندارد. خیلی سعی کردیم نهادهای مختلف را از فرمانداری و شهرداری گرفته تا نمایندگان مجلس دعوت کنیم تا قدمی برای بهبود وضعیت تئاتر خیابانی بردارند ولی متاسفانه همیشه با این هنر غریبه بوده‌اند و هیچ حمایتی نکرده‌اند.
او ادامه داد: من چهار سال پیش طرحی را درباره ناهنجاری‌های اجتماعی به شورای شهر مرند ارائه دادم و شش ماه رفتم و آمدم و پیگیر شدم اما به قدری با تئاتر خیابانی بیگانه بودند که مجبور شدم فیلمی از اجرا ببرم تا ببینند تئاتر خیابانی چیست و بعد از آن گفتند چه خوب است، اما با وجود پیگیری‌هایم، پرونده‌ام آن جا بایگانی شد و خاک خورد. چنین مدریان و مسئولانی هستند که به حال شهری که ناهنجاری‌های اجتماعی از خودکشی تا طلاق و اعتیاد در آن بی‌داد می‌کند دل نمی‌سوزانند.
این فعال تئاتر خیابانی یادآور شد: اینجا دو جشنواره تئاتری داشتیم؛ یکی جشنواره سراسری تئاتر خیابانی ارس که متاسفانه دو سال است به دلیل کرونا تعطیل شده و یکی هم جشنواره تئاتر کوتاه ارسباران که هرچند امسال به شکل حضوری برگزار نشد اما خوشبختانه بخش‌های مقاله‌نویسی و نمایشنامه‌نویسی آن برپا شد. اما تا الان هیچ حمایتی از مسئولان ندیده‌ایم؛ نه مالی و نه معنوی. خودمان کار و تلاش کردیم و خوشبختانه مرند شهری است که هنرمندانش جوایز متعددی را در جشنواره‌ها و رویدادهای سراسری تئاتر خیابانی از آنِ خود کرده‌اند. شاید بی‌راه نباشد که بگویم مرند، قطب تئاتر خیابانی در منطقه شمال‌غرب کشور است. با این وجود، این گونه تئاتر هیچ حمایتی نمی‌شود.
یوسفی‌زاده خاطرنشان کرد: من تنها نماینده شمال‌غرب کشور در جشنواره تئاتر مقاومت بودم که امسال به صورت محدودتر و خاصی برگزار شد؛ به خیلی‌ها نامه نوشتم و گفتم گروه من بیست نفره است و نیاز به حمایت دارد، اما نامه‌ها بایگانی شد و جوابی نگرفتم. ارشاد هم به تنهایی نمی‌تواند حامی هنرمندان باشد. همه نهادهای فرهنگی باید دست به دست هم دهند تا بتوانند فرهنگ یک شهر را بسازند.
او با تاکید بر اینکه «این حجم از ناهنجاری‌های اجتماعی از فقر فرهنگ و هنر در جامعه می‌آید.» گفت: شهرک‌هایی به تازگی در مرند در حال تاسیس است؛ چندی پیش پیشنهاد داده بودم که برویم و آنجا فرهنگ آپارتمان‌نشینی را در قالب نمایش‌هایی خیابانی آموزش دهیم. اما در شهر من، تئاتر تنها تعریف شده در جُنگ‌هایی که در مناسبت‌هایی خاص اجرا می‌شود. همین و بس.
این هنرمند تئاتر خیابانی تصریح کرد: این مشکلات در تمام شهرستان‌های دور از پایتخت به چشم می‌خورد اما در شهرهای کوچک که مرکز استان هم نیستند، این وضعیت بغرنج‌تر است.
یوسفی‌زاده با اشاره به اینکه «برای اجرای تئاتر در مرند با هزار مکافات روبه‌رو هستیم.» گفت: امسال اثری از من در جشنواره تئاتر خیابانی مریوان پذیرفته شده بود که باید آن را به صورت لایو اجرا می‌کردیم؛ دو سه پارک را هماهنگ کردند تا آنجا اجرا کنم و به صورت زنده در جشنواره پخش شود اما از هزار مرحله باید عبور می‌کردم تا مجوز بگیرم؛ از اماکن تا حراستِ فلان شهرداری و فلان اداره. در نهایت با رئیس اداره ارشاد هماهنگ شدم تا مقابل در این اداره با مسئولیت خود آنها اجرا کنم! انگار برای هر اجرا، باید چرخ را از نو اختراع کرد و همه این مراحل و دردسرهایش را پشت سر گذاشت.
او خاطرنشان کرد: کاری می‌کنند که از اجرای عمومی تئاتر خیابانی پشیمان شوی. همانطور که من الان مدت‌هاست که صرفا برای اجراهای جشنواره‌ای تئاتر تولید می‌کنم.
این کارگردان جوان تئاتر یادآور شد: خیلی از ما، راضی هستیم با کم‌ترین دستمزد در هر کجای شهر تئاتر خیابانی اجرا کنیم؛ چون نه تنها شهر من، که کل کشور نیاز به شادی و فرهنگ‌سازی دارد. اما کوچک‌ترین حمایتی محقق نشد چون در شهری مثل مرند، تئاتر اصلا تعریف نشده است. اکنون که نزدیک انتخابات شورای شهر است، همه کاندیداها می‌آیند و جوری از هنر صحبت می‌کنند که منِ تحصیل کرده‌ی این رشته، گمان می‌کنم از من بیشتر می‌دانند! اما متاسفانه بعد از انتخابات، همه چیز تمام می‌شود.
یوسفی‌زاده در ادامه صحبت‌هایش گفت: خیلی از هنرمندان تئاتر خیابانی کشور این روزها به مدیریت تئاتر خیابانی اعتراض دارند؛ اعتراض من به شخصِ سامان خلیلیان نیست، بلکه به کلِ ساختار مدیریتی تئاتر کشور است و دوست دارم یک هم فکری آنجا اتفاق بیفتد. خلیلیان هر چقدر هم انسان خوش فکری باشد، شاید به تنهایی نتواند تئاتر خیابانی را به جلو ببرد و اتاق فکری نیاز است که ایده‌های تازه‌ای از آن بیرون بیاید.
او ادامه داد: سامان خلیلیان هشت سال است که مدیریت تئاتر خیابانی کشور را به عهده دارد؛ حتی یک رئیس‌جمهور هم تنها هشت سال فرصت کار و برنامه‌ریزی دارد و بعد از آن باید فکر تازه‌ای روی کار بیاید. برای همین هم تئاتر خیابانی نیاز به یک شورای مشورتی و اتاق فکر دارد تا تئاتر خیابانی کشور در مسیر درستی قرار بگیرد.
یوسفی‌زاده در پایان تصریح کرد: من نمی‌گویم جشنواره‌ها انحصاری است؛ تاکنون به هر جشنواره‌ای رفته‌ام نه بازبین را شناخته‌ام و نه بازخوان. تا امروز با کم‌ترین امکانات کار کرده‌ام و نانِ هنر خودم را خورده‌ام و بعد از این هم همین کار را خواهم کرد. نه می‌خواهم با داور و بازبینی دوست باشم نه عقده این سمت‌ها را دارم. اما کاری کنند که این راه برای همه هموار شود و همه را به یک چشم ببینند. و برای تحقق این هدف، باید اتاق فکری در کنار مدیریت تئاتر خیابانی کشور قرار بگیرد.
