دموکراسی بدون حمایت نظام حزبی کارکردی ندارد

به گزارش خبرنگار سیاسی ایلنا، الهه کولایی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در همایش علمی تحزب و توسعه با ابزار امیدواری برای استفاده از ظرفیت‌های علمی در مسیر توسعه گفت: اگر دیدگاه صاحب‌نظران در حوزه علوم انسانی مورد توجه بیشتری قرار بگیرد ما این توان را داریم که در حل چالش ها موثر واقع شویم.

وی گفت: جامعه ما مثل بسیاری از جوامع غیر از اروپا و آمریکا بسیاری از نهادهایی که در این جوامع متولد شدند را وارد کرد. یعنی زیرساخت مورد نیاز  برای کارکرد درست این نهادها در کشور ما وجود نداشته است؛‌ از جمله نهاد پارلمان و حزب. از این جهت ما کارکرد نهاد حزب را در شیوه و اشکال مختلف تجربه می‌کنیم.

کولایی با اشاره به مشکل جامعه شناختی جوامع در حال گذار گفت: قبایل و طوایف در جوامع ما شکل حزب می‌گیرند به همین دلیل است که این سوءکارکردها را در زمینه‌های مختلف شاهد هستیم.  از همان زمانی که احزاب از جوامع شمالی وارد کشور ما شدند زیربنای اقتصادی و نه فرهنگی و اجتماعی برای این نهادها وجود نداشته و به تبع آن فکر می‌کنیم همین که وارد کردیم قابل استفاده است. در انقلاب اسلامی هم ابتدا این اتفاق افتاد به همین دلیل می‌بینید که بسیاری از مواد فقط روی کاغذ است. در مورد نهاد حزبی هم همین اتفاق افتاده است. کدام بخش اقتصادی قدرتمند می‌تواند نهاد حزب را یاری کند؟  احزاب باید پشتوانه اقتصادی قدرتمند داشته باشد که قادر به چالش کشیدن حزب حاکم باشند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: این فقط در ایران نیست. در روسیه حزب پوتین غالب است. احزاب پای اجتماعی قدرتمند مستقل از دولت ندارند و نمی‌توانند چالش‌گری کنند.

این استاد دانشگاه گفت: وقتی از دموکراسی صحبت می‌کنیم اگر نظام حزبی از پارلمان حمایت نکند کارکردی ندارد.

وی با بیان اینکه بدون پشتوانه حزبی چنین چیزی امکان ندارد، گفت: در دنیا نهادهای مدنی این حمایت را انجام می‌دهند. کلمه حزب باید در واقعیت جامعه ایران مورد استفاده قرار گیرد. احزاب دو کارکرد می‌توانند داشته باشند؛ کمک به تقویت هویت ملی و افزایش یکی بودن و حس ما بودن در بین مردم در قلمرو سرزمینی گسترده و حمایت از ملت در برابر خطرات بیرونی. حزبی که بتواند در سراسر کشور شعب خود را گسترش بدهند  و مردم را حول برنامه مشخص و اساسنامه مشخص به حرکت در بیاورد این حزب می‌تواند مفهوم ملت را ایجاد کند.

این استاد دانشگاه تهران همچنین بیان کرد: در کشور ما حزب وجود دارد ولی پایه‌های اقتصادی آن وجود ندارد. کدام بخش خصوصی قدرتمندی می‌تواند اکنون حزب را در کشور پشتیبانی کند؟ وقتی زمینه‌های اجتماعی قدرتمند مستقل از دولت وجود ندارد، احزاب دولتی می‌شوند. اگر نظام حزبی، نظام پارلمانی را حمایت نکند پارلمان هم نمی‌تواند وظایف خود را به درستی انجام دهد زیرا حزب است که فعالیت یک نماینده را در پارلمان جهت می‌دهد.

کولایی با اشاره به اینکه احزاب در جوامع در حال توسعه می‌توانند به انسجام و یکپارچگی ملی و تقویت هویت ملی کمک کنند، خاطرنشان کرد: حزبی که بتواند در سراسر کشور فعالیت کرده و مردم را حول منافع ملی، برنامه و اساسنامه مشخص جمع کند و آنها را وارد مشارکت سیاسی کند، می‌تواند هویت ملی را منسجم و تقویت کند البته احزاب باید درک مناسبی از سازوکار تغییر و توسعه جامعه داشته باشند. احزاب باید راهکارهای علمی و اجرایی در قالب برنامه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ارائه کنند. احزاب می‌توانند زمینه مشارکت سیاسی مردم را با جمع کردن نخبگان فراهم کنند و این نخبگان سیاسی و حزبی هستند که باید برنامه‌های قابل اجرا برای اداره کشور ارائه کنند.

وی با اشاره به اینکه احزاب همچنین می‌توانند در تامین امنیت ملی نقش تاثیرگذاری داشته باشند، تصریح کرد: این احزاب باید مطالبات جامعه را به شکل عقلانی تجمیع کرده و به حاکمیت منتقل کنند.

کولایی در پایان افزود: من معتقدم مهم‌ترین کارکرد حزب در جوامع در حال توسعه، آموزش و آگاهی دادن به جامعه است. ما اگر دشمنان و رقبای کشور را به درستی نشناسیم، قادر نخواهیم بود از منافع کشور دفاع کنیم.