یک کارشناس ایمنی کار بررسی کرد:
حادثه «مرگ در عمق چاه» چگونه تکرار می‌شود
«در غلظت اکسیژن از ۶ تا ۱۰ درصد، فرد پس از ابتلا به سرگیجه و تهوع، بیهوش شده و پس از ۸ دقیقه می‌میرد اما چنانچه غلظت هوا به کمتر از ۶ درصد برسد مرگ فرد ظرف مدت ۴۰ ثانیه حتمی خواهد بود.»
روز گذشتهسه کارگر مقنیدر روستایی واقع در گنبدکاووس، بر اثر گاز گرفتگی چاه جان خود را از دست دادند، بنابر اعلام اورژانس شهرستان گنبد این حادثه زمانی روی داد که کارگران مشغول لایروبی یک حلقه چاه کشاورزی بودند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، هرچند فوت همزمان سه کارگر در یک حادثه شغلی به تنهایی رویدادی مهم تلقی می‌شود اما نگاهی گذرا بهتعداد اخباریکه روزانه در رابطه با گاز گرفتگی کارگران چاه‌کن منتشر می‌شود بر اهمیت فاجعه‌ای که بطور روزانه در جریان است می‌افزاید.
بنابر گزارشی که در سال ۹۰ توسط پزشکی قانونی منتشر شد تنها در واپسین سال از دهه ۸۰ تعداد ۵۶ کارگر چاه کن براثر گاز گرفتگی در چاه جان خود را از دست داده‌اند که این آمار نیز به نسبت سال ۸۸ رشدی ۱۹ درصدی را نشان می‌دهد.
فاجعه چگونه رخ می‌دهد
در همین رابطه «شهرام غریب» کارشناس ارشد سلامت، ایمنی و بهداشت کار در خصوص چرایی شیوع این حادثه شغلی در میان کارگران چاه‌کن به خبرنگار ایلنا می‌گوید: بطور کلی در محیط‌هایی مانند چاه که دارای فضای محصورند تامین اکسیژن مورد نیاز برای تنفس کارگران امری حیاتی و الزامی است.
وی بابیان اینکه در فضای چاه هرچه بر عمق زمین افزوده می‌شود، از غلظت اکسیژن موجود در هوا کاسته خواهد شد، گفت: از نظر پزشکی یک فرد سالم برای تنفس به فضایی نیاز دارد که غلظت اکسیژن هوای آن بطور طبیعی ۲۰ و ۹ درصد باشد اما در نهایت غلظت ۱۹ و ۵ درصد اکسیژن هوا حداقل شرایط ایده‌آل برای تنفس یک فرد سالم است.
این کارشناس بهداشت و ایمنی کار در ادامه می‌گوید در محیط‌های محصور هرچه از غلظت اکسیژن هوا کاسته شود، فعالیت فرد نیز به تدریج با شرایط عادی فاصله می‌گیرد.
وی در تشریح این موقعیت می‌افزاید: به عنوان مثال در غلظت ۱۷ درصدی ضربان دستگاه‌های تنفسی و گردش خون افزایش می‌یابد و کاهش این میزان غلظت به ۱۴ درصد ناهماهنگی دستگاه‌های ماهیچه‌ای و خستگی نیز به جمع تغییرات قبلی اضافه می‌شود که نتیجه عملی آن کاهش قوه فکری و تصمیم گیری فرد است.
غریب می‌افزاید: چنانچه افت غلظت اکسیژن در محیط محصور ادامه یافته و به ۱۲ درصد برسد، در این حالت فرد دچار بی‌هوشی آنی و کبودی لب‌ها می‌شود.
این کارشناس ایمنی و بهداشت کار در مورد مرگ آور بودن غلظت اکسیژن هوای موجود در محیط‌های محصور گفت: در غلظت اکسیژن از ۶ تا ۱۰ درصد، فرد پس از ابتلا به سرگیجه و تهوع، بیهوش شده و پس از ۸ دقیقه می‌میرد اما چنانچه غلظت هوا به کمتر از ۶ درصد برسد مرگ فرد ظرف مدت ۴۰ ثانیه حتمی خواهد بود.
وی با تاکید براینکه کار در اعماق چاه از شرایط غلظت اکسیژن هوا در محیط‌های محصور تبعیت می‌کند، افزود: به غیر از حفر چاه‌های آب که تنها خطر کار در آن‌ها پایین بودن غلظت اکسیژن است در مورد چاه‌های فاضلاب وجود گاز سمی(H۲S) که با اسامی گاز مرداب یا ترش نیز شناخته می‌شوند از جمله عواملی است که در کنار پایین بودن غلظت اکسیژن هوا به عنوان تهدیدی جدی محسوب می‌شود.
این کارشناس ایمنی کار بایادآوری اینکه این گاز در درگذشته در صنایع چوب، چرمٰ نفت و گاز نیز به عنوان یکی از عوامل تهدید کننده سلامتی کارگران حاضر در محیط کار تلقی می‌شده است، افزود: خوشبختانه اکنون با استفاده از تجهیزات مدرن دیگر این گاز تهدیدی جدی برای این صنایع تلقی نمی‌شود.
به گفته این کارشناس ایمنی کار،برای کارگران چاه‌کن نیز می‌توان با استفاده از دستگاه‌های تهویه صنعتی قابل حمل امکان گردش هوا در اعماق چاه را فراهم کرد و بدین ترتیب از استمرار حوادثی که هرچندگاه به مسمومیت و فوت کارگران چاه کن منجر می‌شود جلوگیری کرد.
وی در عین حال با تاکید براینکه در حرفه چاه کنی به دلیل بسته بودن محیط کار ضروری است که کارگران چاه کن در بدو استخدام و بطور دوره‌ای مورد آزمایش‌های پزشکی قرار بگیرند، گفت: در حقیقت صرف نظر از تجهیزات ایمنی که در کار چاه کنی ضروری است باید به مسئله سلامت و بنیه فیزیکی چاه کنان نیز توجه کرد.
وی می‌گوید: علاوه بر این‌هاضروری است تا کارگران چاه کن حداقل بصورت تیم‌های چهار نفره کارکنند، بدین ترتیب که دو نفر در بیرون چاه مستقر شوند و دو نفر دیگر که وضعیت فیزیکی آن‌ها بایکدیگر متناسب است در درون چاه حضور یابند.
