حشدالشعبی؛ تجلی وحدت عراق علیه تروریسم
حمله تکفیری‌های داعش به عراق، لزوم اتحاد گروه‌های مختلف این کشور را مطرح کرد. گروه‌های مسلح شیعه و داوطلبان اهل تسنن عراق زیر پرچم «حشد الشعبی» و تحت نظر بغداد، به طور واحد علیه جریان تکفیر مبارزه می‌کنند.
ورود عناصر داعش از خاک سوریه به عراق و حمله به شمال این کشور، کمبود وجود یک نیروی مردمی و منسجم برای جنگیدن کنار ارتش را نمایان کرد. فتوای آیت الله سیستانی در این برهه حساس به کمک دولت بغداد آمد و اعلام جهاد توسط این مرجع عالی‌قدر شیعه، سازمانی را بنیان گذاشت که امروز با نام حشدالشعبی شناخته می‌شود. شاید تجربه موفق سوریه در تشکیل نیروهای دفاع وطنی و مبارزه آن‌ها با تکفیری‌ها را نیز بتوان یکی از دلایل ایجاد این تشکیلات دانست. «سازمان بدر»، «کتائب امام علی (ع)»، «جیش المهدی»، «عصائب اهل الحق»، «کتائب سیدالشهدا»، «حرکة النجباء»، «سرایا الخراسانی» و «سرایا الاسلام» گروه‌های شیعه زیرمجموعه حشدالشعبی هستند. بنابر گزارش خبرگزاری فرانسه، هزار نفر از رزمندگان عشایر اهل سنت نیز در روزهای اخیر به دیگر رزمندگان سنّی پیوسته‌اند. کردهای عراق نیز بخشی از این سازمان مردمی را تشکیل می‌دهند.
جانِ ما اهل سنت
افتراق میان دو گروه اصلی مسلمانان یعنی شیعیان و اهل تسنن، یکی از حربه‌های قدیمی برای ایجاد بحران در کشورهای اسلامی است. عراق نیز از این قاعده مستثنی نیست و از سال‌ها پیش شاهد تفرقه افکنی آگاهانه و ناآگاهانه میان شیعه و سنّی بود. «ابومصعب زرقاوی» سرکرده و بنیانگذار گروه افراط‌گرای «جماعت توحید و جهاد»، در سال ۲۰۰۶ در مانیفست تشکیلات تروریستی تحت امر خود این‌گونه نوشت: «مخالفان (شیعیان)، افعی‌ها و دشمنان در کمین نشسته و عقرب‌های حیله‌گرند. شیعیان دشمنان کافری هستند که لباس دوست بر تن کرده و به هم‌دلی دعوت می‌کند... دشمنان واقعی شیعیان هستند، و نزدیک شدن این گروه به سنی‌ها خطری واقعی برای ما است.»
آیت الله سیستانی در سال ۲۰۰۷ میلادی (چهار سال پس از اشغال عراق توسط آمریکا) که درگیری میان دو گروه زیاد شده بود، پیامی برای وحدت میان شیعه و اهل تسنن صادر کردند. جمله‌ای تاریخی با این مضمون که «نگویید برادران اهل سنت، بگویید جان ما اهل سنت». پیامی که امروز نیز بر آن تاکید می‌شود. مجمع علمای اهل سنت نیز به عنوان مرجع مذهبی اهل تسنن، تمام تلاش خود را برای حفظ وحدت مسلمانان به کار می‌بندد.
به‌رغم اینکه برخی از رسانه‌ها و افراد به صورتی شیطنت‌آمیز فقط از حضور نیروهای شیعه در حشدالشعبی یاد کرده و آن‌ها را شبه‌نظامیان شیعه می‌نامند؛ عشایر اهل تسنن و دیگر افرادی که برای مبارزه با داعش و دیگر تروریست‌ها احساس تکلیف کردند، سلاح به دست گرفته و به میدان مبارزه رفتند. حشد الشعبی در کنار اینکه سازمانی مذهبی محسوب می‌شود، تشکیلاتی ملی برای نجات عراق از بحران تروریسم است.
نیروهای مردمی، کلید نجات عراق
نیروهای مردمی عراق پس از سازمان‌دهی و تسلیح از کانال دولت، در کنار ارتش و رزمندگان قبایل وارد عرصه نبرد با داعش شدند. حشدالشعبی در بسیاری از پیروزی‌های عراق بر تروریست‌های داعش در شهرهای مختلف مانند بیجی و آمرلی شریک است. تکریت نیز یکی از شهرهایی بود که با رشادت نیروهای مردمی و عشایر در کنار نیروهای امنیتی عراق آزاد شد. البته آمریکا به عنوان فرمانده ائتلاف بین‌المللی به اصطلاح ضد داعش شرط بمباران کردن تکریت را عقب کشیدن نیروهای مردمی از خط نبرد اعلام کرد؛ موضوعی که مورد قبول بغداد قرار گرفت و پس از بمباران تکریت توسط بمب افکن‌های ائتلاف، نیروهای مردمی برای پاک‌سازی وارد این شهر شدند.
تجربه موفق بغداد در استفاده از نیروهای مردمی برای عقب راندن داعش از مواضع اشغالی، «حیدر العبادی» را برآن داشت تا عملیات آزادسازی الرمادی را نیز با مشارکت مستقیم این سازمان کلید بزنند. در حال حاضر، نیروهای بسیج مردمی عراق در کنار عشایر و ارتش عملیات آزادسازی مرکز الانبار را آغاز کرده و جنوب این شهر را پاک‌سازی کردند. در محور صلاح الدین نیز، همین مثلث وحدت در حال مبارزه با داعش و حفاظت از پالایشگاه و شهر بیجی است.
ابو مهدی و العامری، سکان‌داران حشدالشعبی
فرماندهی این سازمان مردمی بر عهده «ابومهدی المهندس» است. پس از صدور فتوای جهاد آیت‌الله سیستانی، ابومهدی مسئولیت سازمان‌دهی و تشکیل حشدالشعبی را بر عده گرفت. وی از اعضای سابق حزب الدعوه و از مبارزان قدیمی عراقی است و سابقه حضور در مجلس نمایندگان این کشور را نیز دارد. نام وی در فهرست خطرناک‌ترین تروریست‌های ایالات متحده قرار دارد.
ابومهدی المهندس
ابومهدی فرمانده حشدالشعبی و نفر اول این سازمان است. وی زمانی فرماندهی سپاه بدر را بر عهده داشت و در سال ۱۹۸۵ میلادی به مجلس اعلای اسلامی عراق پیوست و به عنوان یکی از هشت عضو شورای فرماندهی این تشکیلات خدمت خود را ادامه داد. وی پس از مدتی از این تشکل سیاسی نیز خارج شده و به عنوان یک شخصیت مستقل در عرصه سیاسی عراق حاضر شد.
هادی العامری
«هادی العامری» نیز نامی است که همواره کنار ابومهدی قرار دارد و از وی به عنوان نفر دوم نیروهای مردمی یاد می‌شود. عامری وزیر حمل و نقل دولت نوری المالکی بود که پس از صدور فتوای آیت‌الله سیستانی برای جهاد علیه داعش، کت و شلوار وزارت را از تن درآورد و لباس رزم به تن کرد و در راس نیروهای بدر عملیات نظامی در صلاح‌الدین و دیاله را در کنار ارتش عراق هدایت کرد و امروز فرماندهی عملیات الرمادی را بر عهده دارد.
محسن صالحی خواه