طرح تجزیه عراق شرایط امنیتی این کشور را پیچیده‌تر می‌کند
طرحی که امروز از آن به عنوان تجزیه عراق یاد می‌شود، پیش‌نویس بودجه دفاعی برای کمک به عراق در سال ۲۰۱۵ میلادی بوده که توسط کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا تنظیم شده است.
بر اساس این طرح، حدود ۷۱۵ میلیون دلار برای کمک به عراق در نظر گرفته شده است که از این مبلغ، ۲۵ درصد برای مبارزه با داعش به اقلیم کردستان و دولت اهل تسنن تعلق می‌گیرد. در حالی که در عراق تشکلی موسوم به دولت سنّی وجود ندارد. طرح مذکور با واکنش منفی مقام‌های عراقی و علمای شیعه و سنی روبه‌رو و به عنوان طرح تجزیه این کشور شناخته شد.
در گفت‌وگو با «عباس پروده» کارشناس مسائل منطقه، پیش‌نویس کمیته نیروهای مسلح کنگره آمریکا را بررسی کردیم. این کارشناس معتقد است که تجزیه عراق، شرایط امنیتی این کشور را پیچیده‌تر می‌کند.
پرورده در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره انگیزه ایالات متحده از پیشنهاد تخصیص بودجه به اکراد و اهل تسنن عراق گفت: آمریکا از طریق این موضوع، مسائل مختلفی را دنبال می‌کند. یکی از انگیزه‌های واشنگتن از پیشنهاد چنین طرحی، سنجش افکار عمومی است. به طوری که بتواند واکنش افکار عمومی عراق و جهان به مساله را بررسی کرده و بداند که در نهایت می‌توان طرح مذکور را اجرایی کرد یا خیر.
وی خاطرنشان کرد: مساله بعدی، وجود برنامه بلندمدت برای آینده خاورمیانه است. منطقه جنوب غرب آسیا برای ایالات متحده اهمیت زیادی دارد. طرح پیشنهادی کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا از نگاهی دیگر، می‌تواند زمینه‌سازی برای برنامه درازمدت ایالات متحده برای این منطقه باشد؛ طرحی که تجزیه کشور‌ها در دل آن قرار دارد.
این کارشناس مسائل منطقه در خصوص عدم صلاحیت تصمیم‌گیری آمریکا برای آینده سرزمین عراق گفت: بر اساس قوانین و عرف بین‌الملل، ایالات متحده حق تسلیح و کمک مستقیم به کردستان عراق و آنچه دولت سنّی نامیده است را ندارد. دولت اهل تسنن مورد نظر آمریکا در عراق وجود خارجی ندارد، بنابراین موضوع اقلیم کردستان مورد توجه قرار می‌گیرد. کردستان عراق کشوری مستقل نبوده و در مسائل سیاست خارجی و دفاعی تابع دولت بغداد است. به همین دلیل می‌گوییم که آمریکا حق تسلیح و کمک نظامی و مالی به این اقلیم را ندارد. طرح آمریکایی با تعهدات قبلی این کشور که در زمان تدوین سند امنیت عراق داده شد، به طور کامل مغایر است. آمریکایی‌ها در زمان تدوین برنامه امنیتی عراق، متعهد به حفظ یکپارچگی این کشور شدند؛ موضوعی که با طرح امروز، نادیده گرفته شده و از بین می‌رود.
پرورده درباره واکنش گروه‌های مختلف عراقی به طرح مداخله‌جویانه آمریکا عنوان کرد: ائتلاف ملی عراق به عنوان بزرگ‌ترین جمع سیاسی شیعیان این کشور، طرح مجلس نمایندگان آمریکا را مداخله آشکار در امور داخلی عراق دانسته و با آن مخالفت کرد. نمایندگان پارلمان عراق نیز از جمله مخالفان طرح پیشنهادی کنگره بودند. نمایندگان مردم عراق مانند «علی البدیری» مصاحبه‌های زیادی در این خصوص انجام دادند و طرح آمریکایی تجزیه عراق را مردود شمردند. با اینکه به گفته رئیس پارلمان عراق، طرح آمریکا در مجلس این کشور بررسی می‌شود، اما با شرایط موجود، مورد موافقت نمایندگان قرار نمی‌گیرد.
وی افزود: تنها گروهی که به طرح واشنگتن واکنش مثبت نشان داد، اقلیم کردستان بود. زیرا به زعم خود از پیشنهاد آمریکا منتفع می‌شوند. سفر بارزانی به واشنگتن، به همین موضوع ارتباط دارد.
به گفته این کارشناس خاورمیانه، کشورهای بازیگر منطقه به خود اجازه نمی‌دهند که از تجزیه کشور‌ها صحبت کنند. زیرا نتایج هولناکی از این امر به بار می‌آید و عواقب خطرناکی دارد.
پرورده در خصوص نتیجه تجزیه عراق به سه کشور کرد، شیعه و سنّی گفت: تجزیه عراق اوضاع امنیتی این کشور را پیچیده‌تر از امروز می‌کند. منابع زیرزمینی این کشور به صورت مساوی در مناطق مختلف تقسیم نشده است، بیشترین میدان‌های نفتی عراق در جنوب و بخش کوچکی از آن در منطقه کردستان قرار داد. به همین دلیل، مناطق سنی‌نشین از دسترسی به این منابع درآمدی محروم خواهند شد. مساله دیگر، موقعیت جغرافیایی این مناطق است. با توجه به نقشه عراق، می‌بینیم که تنها دسترسی این سرزمین به دریا و از منطقه جنوب بوده و مناطق دیگر در بن‌بست ژئوپلتیک هستند.
به عقیده این کارشناس منطقه، چالش‌های اجتماعی ناشی از تجزیه عراق، یکی دیگر از مسائل ناشی از تجزیه خواهد بود. در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی، موجی از ملی‌گرایی در عراق آغاز شد و در لوای آن، گروه‌های مختلف مذهبی و قومی دچار هم‌گرایی شده و پیوند ازدواج میان اشخاص از قبایل شیعه و سنی برقرار شد. به همین دلیل، چالش اجتماعی یکی دیگر از نتایج طرح پیشنهادی آمریکا است. وی اعتقاد دارد که تجزیه عراق فقط به نفع گروه‌های هرج و مرج‌طلب است.
وی در پایان، درباره خطر وقوع جنگ قومیتی در عراق اضافه کرد: تسلیح قوم‌های مختلف، خارج از کنترل بغداد نه تنها کمکی به تامین امنیت عراق نمی‌کند، بلکه احتمال افزایش درگیری‌ها را نیز قوت می‌بخشد. قدرت خارجی در تلاش است که عراق تحت شرایط بحرانی، طرح پیشنهادی که به تجزیه منجر می‌شود را بپذیرد. تجزیه عراق با فشار از بیرون و در این شرایط بحرانی، عواقب ناگواری خواهد داشت.