بهشتی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا:
حملات آذربایجان خارج از روند توافق ۲۰۲۰ بود/نگرانی فعلی سرنوشت ارامنه ساکن قره‌باغ است/ روسیه از پیام‌ها و حضور آمریکا در ارمنستان احساس خطر کرد
کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: از حیث اسناد بین‌المللی و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، منطقه قره‌باغ متعلق به آذربایجان است اما نگرانی فعلی سرنوشت ارامنه ساکن این منطقه خواهد بود.
«حسن بهشتی‌پور» کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به برقراری آتش‌بس در منطقه قره‌باغ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: برای ریشه‌یابی حملات اخیر آذربایجان به قره‌باغ باید به این موضوع توجه شود که باکو در سال ۲۰۲۰ میلادی و در جنگ دوم قره‌باغ سعی داشت این منطقه را به صورت کامل به تصرف خود درآورد که در نهایت هفت منطقه توسط نیروهای آذربایجان آزاد شدند اما نتوانستند تمام قره‌باغ را تصرف کنند و حالا بعد از سه سال باز هم به دنبال همین اهداف رفتند. از چند ماه پیش جمهوری آذربایجان محاصره علیه ارامنه ساکن قره‌باغ را شروع کرد و آرام آرام به این مسأله ضریب داد که در نهایت اعمال فشار بر این جمعیت افزایش پیدا کرد و این در حالیست که باکو متعهد شده بود با جمعیت مذکور به صورت دیگری رفتار کند. در این میان باید به اجلاس آلماتی که در دسامبر سال ۱۹۹۱ میلادی و با حضور ۱۲ جمهوری جدا شده از شوروی سابق برگزار شد اشاره کنم.
وی ادامه داد: این ۱۲ کشور در اجلاس مذکور مرزهای شوروی سابق را به رسمیت شناختند و سپس اعلام کردند که مرزهای داخلی میان جمهوری‌های جدا شده از شوروی را هم به رسمیت می‌شناسند. در آن زمان پارلمان ارمنستان با این مسأله مخالفت کرد اما به هر ترتیب بسیاری از کشورهای جهان این موضوع را پذیرفته بودند. بر همین اساس اگر قرار باشد چنین مبنای مهمی زیر پا گذاشته شود بدون شک مشکلاتی به وجود می‌آید. این مثال را بدین جهت ارائه کردم که بدانیم آذربایجان بعد از محاصره مذکور دست به عملیات نظامی زده که به هر ترتیب خارج از روندهای مندرج در توافق سال ۲۰۲۰ بوده است. از منظر دیگر باید متوجه بود که روسیه هم در این چند ماه هیچ اقدام یا موضعی از خود بروز نداد و همین سکوت مسکو موجب شد تا مشکلات زیادی برای ساکنان این منطقه به وجود بیاید که تمامی این مسائل را باید عامل اول دانست.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: عامل دوم هم هشدار وزیر خارجه آمریکا بود. به عبارت دیگر نه تنها هشدار آنتونی بلینکن بلکه رزمایش مشترک آمریکا و ارمنستان هم به نوعی یک پیام علنی را به سمت مسکو مخابره کرد و روسیه هم به نظر می‌رسد که از این پیام‌ها احساس خطر کرده است. توجه کنید که ایالات متحده دوست دارد در حیات خلوت روسیه و آن هم در ارمنستان و در شرایط فعلی که مسکو درگیر جنگ با اوکراین است، حضور داشته باشد. به همین دلیل است که روس‌ها یکباره در پرونده قره‌باغ حساس شدند و در نهایت پیشنهاد خلع سلاح گروه‌های ارمنی و آتش بس را ارائه کردند. نکته مهمی که در مورد تحولات قره‌باغ باید مورد اشاره قرار بگیرد این است که نخست‌وزیر ارمنستان چندی قبل در بروکسل به مقامات باکو اعلام کرده بود که قره‌باغ متعلق به آذربایجان است و رسماً این مساله را پذیرفته بود.
وی افزود: پاشینیان در ادامه این مواضع خود اعلام کرد که حقوق مردم ارمنستان باید در چاررچوب یک حکومت خودمختار مشخص شود و آنها حق دارند سرنوشت خودشان را به هر نحوی تعیین کنند. اینکه آذربایجان یکباره به قره‌باغ حمله کرده و ساکنان این منطقه را تروریست خطاب می‌کند جای تعجب دارد اما بحث این است که حملات اخیر باکو به قره‌باغ به نوعی سرپوش گذاشتن بر مشکلات داخلی جمهوری آذربایجان است تا از این طریق بتوانند نوعی نمایش قدرت را مطرح و علنی کنند. آنچه در مورد تحولات جدید قره‌باغ باید مورد نظر قرار بگیرد این است که ایالات متحده در حیاط خلوت روسیه یعنی ارمنستان نفوذ خود را گسترش داده و این در حالیست که مسکو هم چندان آن را جدی نگرفته است.
بهشتی‌پور در پایان خاطرنشان کرد: به نظرم روسیه باید کمی بیشتر در این مورد دقت کند و ارمنستان را به سمت و سوی غرب جهت ندهد. به هر ترتیب از حیث اسناد بین‌المللی و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، منطقه قره‌باغ متعلق به آذربایجان است اما نگرانی فعلی بحث سرنوشت ارامنه ساکن این مناطق است. مسئله اینجاست که احتمال دارد این جمعیت از سوی باکو به سمت مهاجرت اجباری سوق داده شوند تا در نهایت مسائل دیگری مانند کوریدور زنگزور مطرح شود که البته موضع جمهوری اسلامی ایران در این خصوص کاملاً روشن و مشخص است. از منظر دیگر باید بگویم که ادامه جنگ میان دو طرف نه تنها اثر مثبت ندارد بلکه در کل می‌تواند وضعیت را دگرگون کند که در اینجا صلح یکپارچه بیش از گذشته مورد نیاز است.
