گفتگوهایی در باب تاریخ‌شناسی و تاریخنگاری منتشر شد
گفتگوهایی در باب تاریخ‌شناسی و تاریخنگاری؛ هجدهمین عنوان از کتابهای انتشارات پژوهشکده به بازار نشر عرضه شد.
ایلنا: گفتگوهایی در باب تاریخ‌شناسی و تاریخنگاری؛ هجدهمین عنوان از کتابهای انتشارات پژوهشکده به بازار نشر عرضه شد. این مجموعه، مشتمل بر هشت مقاله مستخرج از نشست‌های تخصصی گروه جریان‌های فکری در باب تاریخنگاری است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در دیباچه این کتاب آمده است: «در چند سال اخیر، اهل تاریخ در ایران توجه قابل ملاحظه‌ای به مباحث نظری دانش تاریخ نموده‌اند. اگرچه از این حیث در ابتدای راهیم، اما پیداست که این توجهات، چه تأثیرات تعیین کننده‌ای در پژوهش‌های تاریخی به جا گذاشته است. حال در دپارتمانهای تاریخ، غلبه با رویکرد علمی و روش‌محور به دانش تاریخ است. عموم رساله‌های دانشگاهی که در رشته تاریخ نوشته می‌شود، اگر بر پایه اسلوب‌های روشی مطلوبی هم نگارش نیافته باشند، حداقل دغدغه روش و به کار گیری آن را با خود به یدک می‌کشند. معنای این اتفاق میمون آن است که حرکت به سمت تاریخ‌ورزی علمی و روشمند آغاز شده است.»
کتاب در دو فصل و هشت گفتار تنظیم شده است: فصل نخست با عنوان «تاریخ‌شناسی» مشتمل بر چهار مقاله و فصل دوم «تاریخ نگاری مسلمانان» حاوی چهار مقاله است.
بخش نخست این اثر، با عنوان تاریخ‌شناسی مشتمل بر چهار اقتراح و گفتگو در باب مباحث بنیادین دانش تاریخ است. گفتار نخست، با عنوان «مفاهیم بنیادین دانش تاریخ» گفتگو با محمدعلی اکبری است. در این گفتار اکبری مفاهیم اساسی علم تاریخ همچون تاریخ، علم تاریخ، تاریخنگاری، وقایعنگاری، تاریخ نظری و... را تشریح نموده‌اند.
گفتار دوم فصل نخست «معرفت‌شناسی و روش‌شناسی تاریخی» گفتگو با حسین مفتخری است. این گفتگو به دنبال تبیین روش‌شناسی و معرفت‌شناسی تاریخی است. دو مفهوم اساسی در مباحث روشی دانش تاریخ که تبیین درست و دقیق آن‌ها می‌تواند بینش نظری تاریخ‌پژوهان را در مواجهه با مقولات تاریخی ارتقاء بخشد.
گفتار سوم با عنوان «پارادایم تاریخ‌نگری و تاریخنگاری مدرن»، گفتگو با داریوش رحمانیان و گفتار چهارم «پست مدرنیسم و تاریخنگاری»، گفتگو با حسینعلی نوذری است. این دو گفتگو، به تاریخ‌نگری و تاریخنگاری مدرن و پست‌مدرن اختصاص یافته است.
بخش دوم این مجموعه، به چهار گفتگو در باب تاریخنگاری مسلمانان اختصاص دارد.
صادق آیینه‌وند در گفتگوی نخست با عنوان «جایگاه تاریخ و علم تاریخ در نصوص اسلامی و تمدن مسلمانان»، به جایگاه علم تاریخ در نصوص اسلامی به ویژه قرآن کریم پاسخ داده است. آیینه‌وند با اشرف به جدید‌ترین پژوهش‌ها در جهان عرب درباره علم تاریخ و جایگاه آن در قرآن کریم، به تبیین دیدگاه‌های جدیدی در جهان عرب در باب تاریخ‌شناسی و تاریخنگاری پرداخته است.
«تاریخ‌نگری و تاریخنگاری مسلمانان در سده‌های نخست هجری»، موضوع گفتگوی دوم این فصل با علیمحمد ولوی است. بدون تردید دو سده نخست هجری از حیث بستر شکل‌گیری تاریخنگاری مسلمانان و سمت و سویی که نگرش تاریخی مسلمانان پیدا می‌کند، بسیار حائز اهمیت است. در این گفتگو، سعی شده است رویکردهای نخستینی که در نگرش و نگارش تاریخی مسلمانان تکون یافته، تبیین گردد.
«مؤلفه‌های تاریخنگاری در سرزمین‌های مغرب اسلامی»، موضوع گفتگوی سوم با حجت‌الله جودکی و عبدالله ناصری طاهری است. تحولات مغرب اسلامی از حیث تاریخنگاری به شدت متأثر از آثار و اندیشه‌های ابن‌خلدون است، از همین رو این گفتگو نیز سمت و سوی ابن‌خلدونی یافته است.
بالاخره گفتگوی پایانی این بخش به «مؤلفه‌های تاریخنگاری هند اسلامی»، با فتح‌الله مجتبایی اختصاص یافته است. ویژگی‌های تاریخنگاری هند اسلامی و شکل‌گیری نحله‌های ناسیونالیستی در تاریخنگاری هند معاصر، از مهم‌ترین پرسشهای این بخش است.
این گفتگو‌ها به کوشش حسن حضرتی و عباس برومند اعلم توسط انتشارات پژوهشکده تاریخ اسلام و با قیمت ۸۰۰۰ تومان در ۲۳۶ صفحه در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.
