معاون اسبق طبیعی سازمان حفاظت از محیط زیست در گفت و گو با ایلنا:
مصوبات استانی بیشترین تخریب را برای محیط زیست داشت
مسولان هیچ کدام دغدغهٔ محیط زیست ندارند. همه محیط زیست را کالای لوکس میدانند/ محیط زیست مدیر اتو كشیده نیاز ندارد/ در انتخاب رئیس سازمان باید از سیاستزدگی دور بود/ بیشترین کم کاریها در محیط زیست از سوی خود سازمان محیط زیست بود.
ایلنا: محمدباقر صدوق(معاون اسبق طبیعی سازمان حفاظت از محیط زیست) ازجمله مردانی است که عمرش را صرف حفاظت از محیط زیست و زیستگاههای طبیعی کشور کرده است.
وی اکنون پس از گذشت یک سال از کنارهگیریاش از معاونت طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست؛ سکوتش را شکسته است و لب به انتقاد از عملکرد سازمان محیط زیست گشوده است.
اگرچه بسیاری این انتقاد را بر صدوق وارد کردهاند که چرا اکنون با پایان عمر دولت دهم؛ وی نقدهای خود را بر عملکرد سازمان محیطزیست شروع کرده اما او در پاسخ به این انتقادات گفته است که تنها دلیلش برای شکستن این سکوت، باز شدن فضا برای انتقاد است.
بررسی وضعیت فعلی محیط زیست کشور و نگاهی به مدیریت محیطزیست کشور در دولت نهم و دهم موضوع گفتوگوی ایلنا با محمدباقر صدوق است که در ادامه خواهید خواند.
معاون اسبق طبیعی سازمان حفاظت از محیط زیست در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایلنا، با بیان اینکه بسیاری از مناطق زیست محیطی که ما با خون دل و بدبختی آن را حفظ كرده بودیم، به راحتی تخریب میشود، تاكید كرد: این نابودی ناشی از این فکر است که باید یک زیستگاه طبیعی بازده اقتصادی داشته باشد درصورتیکه لزوما اینگونه نیست، چراكه این مناطق الگوهای طبیعی و سرمایه ملی کشورند که باید برای نسلهای آینده حفظ شود تا مجبور نشویم از حیواناتی همچون ببر یا شیر فقط یك عکس به آیندگان نشان دهیم.
مصوبات دولت در سفرهای استانی بیشترین عامل تخریب محیط زیست
صدوق درباره چرایی مخالفتش با عملیات اکتشاف در دشت کویر که بسیاری آن را دلیل اصلی استعفای وی از معاونت در سازمان محیط زیست میدانند، اظهار كرد: هیچگاه برای اكتشاف در دشت لوت موافقت نامهای را امضا نکردم این مساله یکی از عوامل استعفایم بود. بیشتر لطماتی که در محیط زیست خوردیم به خاطر مصوبات دولت در سفرهای استانی بوده است چراکه در جلسات سفرهای استانی نمایندگانی حضور داشتند که تعصبی بر محیط زیست نداشتند حتی در شورای عالی محیط زیست و کمیسیون زیربنایی دولت نیز فردی از سازمان حضور نداشت که تعصب لازم در حوزه محیط زیست داشته باشد معتقدم افرادی که در محیط زیست فعالیت میکنند باید غیرت داشته باشند.
صدوق در پاسخ به اینكه آیا دلایل توجیهی رئیس سازمان را در بخش تخریبات محیط زیست قابل پذیرش میدانید، گفت: به اعتقاد من توجیه گناه از خود گناه بدتر است، همه گفتههای مسئولان درحال حاضر به توجیه اشتباهات آنها مختصص شده است ما باید بگوییم خدایا گناهان ما را نیامرز اما توجیهات ما را بیامرز. قانون به صراحت اعلام کرده در پارکهای ملی هرگونه فعالیت ممنوع است اما افرادی که شناخت از محیط زیست ندارند به صورت مقطعی روی کار آمدند تصمیماتی میگیرند که در آینده به خاطر همین تصمیمات پاسخگو نیستند.
معاون اسبق طبیعی سازمان حفاظت از محیط زیست درباره نتیجه اجرای طرح یوزپلنگ آسیایی، تصریح كرد: بنیان گذاران این طرح آقایان ضیائی و جوراب چیان بودند و من یكی از طرفداران آن هستم اما مشكل اصلی در اجرای طرح یا هر طرح مشابه عزل و نصبهای افراد زیردست بعد از تغییر فرد مسئول است. اینکه هر مدیری میآید باید تمام زیرمجموعه را عوض کند و در این جابجایی، زمان قابل توجهی از دست میرود. مورد دیگر این است که چون یوزپلنگ را نمیتوان از زیستگاه آن جدا کرد. باید جوامع ملی و استان نیز مورد حمایت قرار میگرفتند که حمایتهای لازم صورت نگرفت و طرح پیشروی چندانی نداشت.
در محیط زیست سرآمد بودیم اگر مسئولان باانگیزه داشتیم
صدوق درپاسخ به اینكه مگر سازمان محیط زیست زیرمجموعه ریاست جمهوری نیست پس چرا اعتبارات و قدرت اجرایی در شان یک معاونت ندارد، گفت: اگر نیروهای مسئول در سازمان محیط زیست وظیفهشناس و با انگیزه بودند مطمئنا محیط زیست ایران در منطقه سرآمد میشد اما این حفاظت انگیزه میخواهد. به رئیس سازمان محیط زیست گفتم که شما در آینده نزدیک یا حتی همین الان باید برای هر مامور یک مامور بگذارید زیرا وقتی فرد گرسنه است و با حداقل معیشت زندگی میکند این بر عملکردش اثر گذاشته و امکان بروز لغزش را زیاد میکند.
وی با بیان اینكه هیچگاه دولت با محیط زیست مشكلی نداشته است، گفت: در هر دوره عملکرد سازمان محیط زیست و قدرت اجرایی آن بستگی به فعالیت مدیران دارند. بعضی افراد فکر میکنند دولت با محیط زیست همراهی ندارد اینطور نیست ولی حتی اگر هم اینطور باشد مسئولان محیط زیست خود برای پیگیری اوضاع باید پیش روند اما این اتفاق نمیافتد.
محیط زیست مدیر اتو كشیده نیاز ندارد
صدوق با بیان اینكه برخی مدیران محیط زیست تعصب لازم را ندارند، تصریح كرد: تاكنون روسای سازمان زمانی را با محیط بانان برای گفت و گو صرف نكردهاند و اطلاعی از مشكلاتان آنها ندارند در نتیجه درد این افراد و مشكلات آنها را درک نمیکنند. ما در محیط زیست به مدیر خشک و اتو کشیده نیاز نداریم بلكه مدیریت میدانی نیاز داریم.
در انتخاب رئیس سازمان باید از سیاستزدگی دور بود
معاون اسبق طبیعی سازمان حفاظت از محیط زیست درباره الویت دولت آینده در حوزه محیط زیست، اینگونه پاسخ داد: انتخاب فردی از جنس محیط زیست به عنوان ریاست سازمان محیط زیست باید الویت اول باشد. فردی كه در عین توانمندی و تخصص بر مشکلات محیط زیست نیز واقف باشد البته درانتخاب ریاست سازمان محیط زیست باید از سیاست زدگی دور بود.
بیشترین کم کاریها در محیط زیست از سوی خود سازمان محیط زیست بود
صدوق درباره عملكرد دولت نهم و دهم نیز، گفت: به اعتقاد من در این مدت بیشترین کم کاریها از سوی سازمان محیط زیست بود. در این دوره ضعف نظارتی بیشتر به چشم خورد. البته باید بگویم كه رئیس جمهور ضدمحیط زیست نبود بلكه ما دسترسی به وی نداشتیم.
وی درباره میزان آسیبهای نهادهای مختلف بر محیط زیست، گفت: در هر سازمان دستاندازی وجود دارد. باید با دیدگاه کلان به این موضوع نگاه کرد. برای نمونه سدسازی موجب میشود تا رژیم رودخانه و اکوسیستم تغییر یابد یا وقتی قرار میشود لولهٔ گاز منتقل شود باید توجه كرد از چه مسیری عبور داده میشود. متاسفانه در ایران وقتی هزینهها بالا میرود میخواهند از محیط زیست هزینه كنند. چرا باید طبیعت هزینهٔ کمبود بودجه را پرداخت کند؟ بهترین کسانی که میتوانند جلوی تخریب محیط زیست را بگیرند رسانهها هستند مشروط بر اینکه ما اجازهٔ مصاحبه داشته باشیم.
باید یک هستهٔ محیط زیست داشته باشیم
صدوق اعلام كرد: درد و دل من به مسولان برمیگردد كه هیچ کدامشان دغدغهٔ محیط زیست ندارند همه محیط زیست را کالای لوکس میدانند. دغدغهٔ ما مسئولان هستند من دیگر دست به دامن مقام معظم رهبری شدهام در حادثه تجاوز به سرخه حصار؛ رهبری بودند که دستوری دادند فضای اطراف تهران نباید فقط، صرف برج سازی شود اگر این دستور نبود الان برجهای اطراف تهران سر به فلک کشیده بود و جمعیت زیادی در آنها اسکان پیدا کرده بود و فضای باز زیادی هم از بین رفته بود. تقاضای من این است که یک هستهٔ محیط زیست داشته باشیم تا گزارشات را جدای از سازمان به آنها برسانیم.
در مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام پایگاه نداریم
وی یکی از مشکلات اصلی سازمان محیط زیست را نداشتن پایگاه دانست و گفت: در مجلس و در محمع تشخیص مصلحت اصلا پایگاه نداریم در صورتی که سازمان باید در جاهایی که اثرگزار و تصمیم گیرنده است پایگاه داشته باشد. در کشور ما بیشتر تغییرات انسانی است در بخش انرژی وقتی یارانه برداشته میشود و روستایی قدرت پرداخت عاملهای سوخت را نداشته باشد از جنگلهای زاگرس به عنوان درآمد استفاده میکند. جنگل آرام تخریب میشود و تخریب محیط زیست نیز تدریجی و تاخیری است.
صدوق در باره توضیح داد: برای مثال در پارک گلستان روستای دشت ۴ سال پیاپی سیل میآمد. هیچ کس در این ۴ سال عامل را بررسی نمیکرد و حتی سوال هم برای مسولان ایجاد نمیشد که گلستان خودش دارای پوشش گیاهی است چرا زیر سیل تا این حد آسیب میدید؟ دلیلش این بود که بندهایی از طرف ارگانها و سازمانهای خاصی نصب کرده بودند که هنگام بارندگی ایجاد مشکل میکرد و به عنوان هستهٔ اولیهٔ سیل عمل میکرد.