نجفی در گفتوگوی تفصیلی با ایلنا عنوان کرد:
مصلحت انقلاب و حفظ نظام ایجاب می‌کند اصلاح طلبان بیایند
هاشمی مشاوری امین و صاحب نظر در مسائل کشور است. مسئولیت‌های بزرگی در کشور داشته‌اند و حتی زمانی که مسئولیت نداشته باشند نیز همواره طرف مشورت قرار می‌گیرند.
رئیس سازمان برنامه و بودجه در دوران اصلاحات، در گفت‌و‌گویی تفصیلی با ایلنا به تحلیل شرایط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور پرداخت.
محمدعلی نجفی که هم اکنون عضو شورای شهر تهران هم هست اعتقاد دارد اصلاح طلبان هر‌گاه فکر کنند، می‌توانند خدمت کنند و امکانی برای جلوگیری از ضعیف‌تر شدن کشور و رفتن به سمت اضمحلال اجتماعی بیابند، وارد صحنه می‌شوند. سابقه اصلاح طلبان نشان می‌دهد که آنان دلسوز نظام هستند، راحت طلب نیستند و اگر شرایط لازم مهیا باشد، در انتخابات حضور پیدا می‌کنند.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب، معتقد است: در شرایط فعلی کشور قیمت دلار یک عدد و ساعت بعد عدد دیگری است. هیچ کس نمی‌داند که فردا چند تومان به قیمت دلار اضافه یا کم می‌شود. متاسفانه در فضای سیاسی کشور نیز شرایط ناپایدار وجود دارد لذا در مورد انتخابات و تصمیم اصلاح طلبان نمی‌توان حرفی زد. باید سه ماه صبر کرد تا التهاب فضای سیاسی برطرف شود و بعد از آن تصمیم گیری کرد.
گفتوگوی ایلنا با محمد علی نجفی را در ادامه می‌خوانید.
آقای نجفی با توجه به نزدیکی به ایام انتخابات این پرسش اساسی مطرح هست که آیا اصلاح طلبان برای انتخابات شورا‌ها و یا ریاست جمهوری به ائتلاف می‌رسند؟
حضور اصلاح طللبان در انتخابات ریاست جمهوری هنوز به صورت جدی مطرح نشده است اما در شورای شهر من فکر می‌کنم همه قبول دارند که کاندیدای اصلاح طلب داشته باشند اما بحث این است که آیا این کاندیدا‌ها در قالب یک لیست و نام واحد باشد یا نه. لذا در مورد ریاست جمهوری اصولا در مورد اینکه اصلاح طلبان کاندیدای اصلاح طلب داشته باشند یا نداشته باشند تصمیمی در این زمینه گرفته نشده است. چرا که قبل از آن باید مقدماتی فراهم شود که براساس آن مقدمات و تحلیل از شرایط اوضاع است که تصمیم گیری انجام می‌شود.
*این مقدماتی که می‌گویید چگونه مقدماتی است؟
مقدمات این است که فضای عمومی کشور به اندازه کافی برای حضور اصلاح طلبان آماده شود. در حال حاضر به نظر نمی‌رسد که فضا آماده باشد و باید دید که در دو الی سه ماه آینده چه تغییراتی در فضای سیاسی کشور ایجاد می‌شود.
فضای سیاسی کشور مثل فضای اقتصادی ناپایدار است. قیمت دلار یک عدد و ساعت بعد عدد دیگری است. هیچ کس نمی‌داند که فردا چند تومان به قیمت دلار اضافه یا کم می‌شود. متاسفانه در فضای سیاسی کشور نیز شرایط ناپایدار وجود دارد لذا در مورد انتخابات و تصمیم اصلاح طلبان نمی‌توان حرفی زد. باید سه ماه صبر کرد تا التهاب فضای سیاسی برطرف شود و بعد از آن تصمیم گیری کرد.
در رابطه با انسجام اصلاح طلبان و اینکه اصلاح طلبان امروز تحت عنوان چه طیف‌هایی دورهم جمع می‌شوند مطالب زیادی منتشر می‌شود. از نظر شما عمده‌ترین مسائلی که اصلاح طلبان به آن می‌پردازند چه مسائلی است؟
یک عده از اصلاح طلبان و طرفداران آن‌ها در جلسات دور هم جمع می‌شوند و بحث می‌کنند. در آن جلسات موضوع اصلی مورد بحث «تحلیل شرایط فعلی» است. اینکه در مورد آن اختلاف نظرهایی وجود دارد؛ چه در بخش اقتصادی، چه در بخش‌های سیاسی. به هرحال در یک جمع افراد مختلف ممکن است تحلیل‌های متفاوت داشته باشند و باید نهایتا به تحلیل مشترک برسند.
سناریوهای پیش رو برای انتخابات ریاست جمهوری چه می‌تواند باشد و در هرکدام از سناریوهای محتمل بهترین گزینه اصلاح طلبان را چه می‌دانید؟
ممکن است یک سناریو این باشد که حاکمیت فعلی با توجه به مجموعه مسائل و مشکلاتی که گریبانگیر کشور است یعنی فشارهای بین المللی، مسائل حاد اقتصادی، مسائل مربوط به تحریم‌ها به این نتیجه برسد که باید فضای سیاسی باز شود و امکان حضور گرایش‌های مختلف فکری از منتقدین گرفته تا موافقین وضعیت فعلی در انتخابات ریاست جمهوری فراهم شود.
در همین سناریویی که مطرح کردید اصلاح طلبان چه گزینه‌ای دارند و این گزینه آیا بهترین گزینه است؟
در سناریوهای مختلف اصلاح طلبان با ماتریسی مواجه می‌شوند که در یک طرف سناریوهای مختلف وجود دارد و در طرف دیگر گزینه‌های اصلاح طلبان در هر یک از ستون‌های ماتریس حضور دارند. باید ببینیم بهترین گزینه در هر ستون چه گزینه‌ای است و درمجموع معتقدم این مسائل باید به صورت سیستماتیک ارزیابی شود. اصلاح طلبان با توجه به شرایط موجود بسیار منتقد هستند. به عملکردهای دولت در طول ۷ سال گذشته انتقاد دارند. متاسفانه بسیاری از پیش بینی‌هایی که در مورد سیاست و برنامه‌های دولت داشتند، تحقق پیدا کرده است.
اخیراً مباحثی در خصوص دولت وحدت ملی هم مطرح شده این موارد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متاسفانه خیلی از افرادی که در مورد وحدت ملی صحبت می‌کنند بیشتر توجه‌شان متوجه گروه‌های سیاسی در کشور است نه وحدت ملی که از پایگاه مردمی برخوردار باشد. اگر کسی بخواهد دنبال وحدت ملی به عنوان یک جریان عمومی مردمی برای حمایت و حفاظت از انقلاب اسلامی باشد، خیلی متفاوت از جریانی است که در جهت وحدت احزاب سیاسی به وجود می‌آید.
آیا فکر می‌کنید مردم نیز با این وحدت ملی موافق هستند و یا باید این دو جریان را از یکدیگر تفکیک کرد؟
آنچه که تاکنون عده‌ای از آن به عنوان وحدت ملی یاد می‌کنند بیشتر متوجه وحدت گروه‌های سیاسی است. اگر بخواهیم سرمایه‌های اجتماعی را افزایش دهیم باید پایه‌های مشروعیت اجتماعی را نیز تقویت کنیم و این امر بدون حضور واقعی و گسترده اصلاح طلبان در صحنه سیاسی می‌سر نیست.
در مدت ۸ سال ریاست جمهوری احمدی‌نژاد مسائل اقتصادی زیادی برای کشور بوجود آمد برخی از تحلیلگران معتقدند بسیاری از این مسائل پس از اتمام دوران دولت وی ظهور و بروز بیشتری خواهد یافت و در نهایت دولت بعدی میراث دار مشکلات دولت احمدی‌نژاد خواهد شد.
عملکرد دولت دهم و نهم آنقدر بد بوده است که آثار سوئی در آینده از آن ظاهر خواهد شد و البته باید گفت چیزی که اکنون ظاهر شده برنامه‌های ۵ تا ۶ سال قبل دولت است. البته باید منتظر اثار سوئی باشیم که بعداً ظاهر می‌شود. اما این موضوع باعث نخواهد شد که اصلاح طلبان وارد عرصه انتخابات نشوند هرچند وقتی این آثار ظاهر شد قطعا آن را به پای مدیریت وقت می‌نویسند. مصلحت انقلاب و حفظ نظام ایجاب می‌کند اصلاح طلبان بیایند، مسئولیت بپذیرند و ما معتقدیم که هرکس که بیاید و مسئولیت بگیرد قطعا با مشکلات حادی مواجه خواهد شد.
شاید برخی فکر کنند که اصلاح طلبان موضع راحت طلبی را برای خود برگزیده‌اند. آیا بهتر نیست که اصلاح طلبان وارد صحنه انتخابات شوند و خودشان اوضاع را برعهده بگیرند؟
اصلاح طلبان هر‌گاه فکر کنند، می‌توانند خدمت کنند و امکانی برای جلوگیری از ضعیف‌تر شدن کشور و رفتن به سمت اضمحلال اجتماعی بیابند، وارد صحنه می‌شوند سابقه اصلاح طلبان نشان می‌دهد که آنان دلسوز نظام هستند، راحت طلب نیستند و اگر شرایط لازم مهیا باشد، در انتخابات حضور پیدا می‌کنند.
عده‌ای از اصولگرایان معتقدند «اصلاح طلبان به خاطر علاقه‌ای که به ماندن در مسند قدرت دارند، می‌خواهند در انتخابات شرکت کنند»، اساساً اگر دعوای میان اصلاح طلبان و اصولگرایان بر سر قدرت نیست، بر سر چیست؟
اگر امروز بین جریان‌های مختلف سیاسی در جبهه اصولگرایان دعوایی مشاهده می‌کنیم این دعوا، دعوای قدرت است. افرادی که امروز منتقد دولت شده‌اند و بیان می‌کنند در دولت اقداماتی انجام شده که منجر به تضعیف نظام شده است، بر موج انتقادات سوار شده و بر سر قدرت با دولت اختلاف پیدا کرده‌اند. در همین موردی که نمایندگان معترض بودند «چرا احمدی‌نژاد با ۱۲۰ نفر به نیویورک رفته» در واقع حرف اصلیشان چیز دیگری بود. این بحث نبود که در سازمان ملل چه افرادی باید حضور یابند تا مشکلات بین المللی و تحریم‌ها حذف شود.
اما دعوای اصلاح طلبان، دعوای دستیابی به کرسی قدرت نیست. هر گروهی سرکار بیاید با دشواری‌هایی مواجه می‌شوند که برای سروسامان بخشیدن وضعیت کشور لازم است دست به اقدامات اساسی بزنند.
نقش هاشمی در نزدیک شدن به گروه‌های اصولگرای معتدل تا چه اندازه پر رنگ است؟
اصلاح طلبان هنوز به اجماع مشخصی نرسیده‌اند و همانطور که عرض کردیم در رابطه با مصادیق کاندیداتوری صحبت‌هایی انجام نداده‌اند.
آقای هاشمی مشاوری امین و صاحب نظر در مسائل کشور است. مسئولیت‌های بزرگی در کشور داشته‌اند و حتی زمانی که مسئولیت نداشته باشند نیز همواره طرف مشورت قرار می‌گیرند و با رهبری و گروه‌های سیاسی در سطوح مختلف به مذاکره می‌نشینند.
جریان اصلاحات امروز از انسجام و یکپارچگی برخوردار است و آقای هاشمی به عنوان مشاور مورد اعتماد گروه‌های اصلاح طلب است. فکر می‌کنم در انتخابات ریاست جمهوری نیز با وی مشورت خواهند کرد.
*واکنش هاشمی نسبت به دستگیری فرزندانش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آقای هاشمی ویژگی‌ای دارد که ممکن است بسیاری نداشته باشند؛ آن هم روحیه بالای ایشان است. هاشمی در جریان هفتم تیر و بعد از انفجار ساختمان ریاست جمهوری توانست بر اوضاع مسلط شود. اگر او نبود تسلط بر اوضاع هم آسان نبود.
به یاد دارم که ایشان پس از انفجار دفتر ریاست جمهوری سریعا جلسه‌ای تشکیل داد، تمامی وزرا را دعوت کرد و راهکارهایی را برای اداره کشور و تسلط بر اوضاع ارائه داد. مردم آن زمان می‌دانستند که رئیس جمهور و نخست وزیر شهید شده‌اند اما انقلاب هنوز روی پای خود ایستاده و اگر استواری ایشان نبود قطعا انقلاب و نظام اسلامی با مشکلات بیشتری مواجه می‌شدند.
آقای هاشمی در رابطه با دستگیری فرزندانش گفته است: «فرزندان من نیز مثل همه مردم هستند و اگر بنا است حکم قضایی در رابطه با آنان اجرا شود باید به زندان بروند». با وجود روحیه مقاوم‌اش، روحیه لطیفی دارد به نحوی که حتی این روحیه لطیف، به او اجازه نمی‌داد که در مسند قضا بنشیند. بنابراین طبیعی است که به خاطر عاطفه پدری و روحیه لطیفی که دارد از زندانی شدن فرزندانشان ناراحت باشند. با‌شناختی که از ایشان داریم وی قطعا نظام جمهوری اسلامی را از فرزندانشان بیشتر دوست دارند.
برخی از هواداران کاندیداتوری شما در انتخابات معتقدند با توجه به حمایت معلمان و سوابق روشن اجرایی که دارید می‌توانید کاندیدای ریاست جمهوری باشید خود شما تصمیمی برای شرکت در انتخابات دارید؟
نه من خیلی علاقه‌ای به این مسئله ندارم که بعد از پایان دوره شورای شهر دوباره مسئولیتی را در رابطه با مدیریت سیاسی کشور داشته باشم ولی باید صبر کرد که ببنیم تصمیم دوستان چه می‌شود و فضای کشور به چه سمتی حرکت خواهد کرد. من بعید می‌دانم شرایط به گونه‌ای باشد که اصلاح طلبان بتوانند یک کاندیدای جدی و قاطع برای انتخابات مطرح کنند.
