پیگیری تجربیات مدیریت بحران از توکیو تا تهران

 به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، در این نشست که با حضور علی نصیری رئیس سازمان، افشین کلانتری سرپرست دفتر برنامه اسکان بشر ملل متحد در ایران، ماساکاتسو میاجوما یکی از استادان زلزله‌شناسی از کشور ژاپن، معاونان و مدیران مدیریت بحران تهران و جمعی از پژوهشگران و متخصصان برگزار شد، علی نصیری رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با اشاره به سفر انجام گرفته به کنفرانس جهانی بوسای سندای در کشور ژاپن در سال گذشته ضمن تشریح دستاوردهای این سفر به بررسی ساختار مدیریت بحران در این کشور و برنامه‌های آمادگی و پاسخ آن پرداخت.

وی با اشاره به تجربیات بیش از یک قرن ژاپن در زمینه مدیریت بحران از اقدامات انجام گرفته طی یک دهه اخیر در زمینه مدیریت بحران تهران و کشور به عنوان اقداماتی موفق و قابل تقدیر یاد کرد و برگزاری نشست‌های اینگونه را برای انتقال تجربیات و بهره‌گیری از دانش روز دنیا واجد اهمیت و ارزشمند توصیف کرد.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در ادامه با ارائه گزارشی از حضور در کنفرانس جهانی بوسای سندای در کشور ژاپن و بازدید از دستاوردهای مدیریت بحران این کشور به تشریح ساختار مدیریت بحران و برنامه‌های آمادگی و پاسخ در ژاپن پرداخت.

وی با ارائه توضیحاتی در خصوص وضعیت جغرافیایی و ساختار اداری در 47 استان ژاپن ، به تشریح ساختار مدیریت بحران بر مبنای این ساختار اداری پرداخت و هدف از برگزاری کنفرانس جهانی بوسای را اشتراک‌گذاری تجربیات کشورهای جهان در حوزه پروژه‌ها و اقدامات کاهش خطر بحران و بررسی چالش‌ها و میزان پیشرفت سند جهانی سندای عنوان کرد.

به گفته وی در این کنفرانس جهانی جمعی از مدیران بحران کشورها، شهرداران، مدیران شرکت‌های خصوصی شاغل در حوزه کاهش خطر، رسانه‌ها، سمن‌ها و آژانس‌های بین المللی مرتبط با مدیریت بحران و نهادهای مرتبط با مدیریت بحران سازمان ملل حضور داشتند. 

وی در ادامه ضمن تشریح برنامه بازدید از مراکزی چون مرکز امداد هوایی منطقه کوتو و مشاهده آموزش‌ها و تمرینات روزانه تیم‌های امداد هوایی، بازدید از مرکزآموزش‌های شهروندی در پیشگیری از بلایا در شهر توکیو، بازدید از آتش‌نشانی کاندا ، بازدید از نمایشگاه‌های جانبی، بازدید از مدرسه آراهاما به عنوان موزه سونامی در کشور ژاپن و دیگر برنامه‌‎ها ، یادآور شد: در کشور ژاپن آموزش مدیریت بحران به مردم کاری نمادین نیست و یک راهبرد است.در نتیجه یکی از ارکان مهم مدیریت بحران این کشور دولت‌های محلی یا همان مدیریت شهری و شهرداری‌هاست. شهرداران و مدیران شهری هم تهیه و اجرای طرح‌های آموزش شهروندی و اقدامات پیشگیرانه در کاهش خطرات و بلایای شهر و روستا را به صورت جدی دنبال می‌کنند. 

وی با اشاره به بازدید از مدارس و اطلاع از تمرینات مرتبط با بحران، بازدید از انبارهای مواد غذایی و آشنایی با تخلیه اضطراری مدارس در ژاپن، گفت:  مدارس در این کشور هر ماه یک روز مشخص تمرین‌های مرتبط با مدیریت بحران برگزار می‌کنند. کنار میز هر دانش‌آموز کلاه ایمنی قرار دارد تا در هنگام وقوع زلزله از آن استفاده کنند.سازه مدارس بسیار مستحکم ساخته می‌شود و از حیاط مدارس و سالن‌های ورزشی به عنوان مکانی برای اجتماع و اسکان اضطراری نیز استفاده می‌کنند.

وی در ادامه توضیحاتی در خصوص اقدامات پیشگیرانه در مدیریت بحران ژاپن ، نحوه ایمنی حریق در ساختمان‌ها، ساختار سازمانی آتش‌نشانی و تیم‌های عملیات نجات، بخش امداد و اطفای هوایی و آبی  و بازرسی جامع ایمنی در این کشور ارائه داد.

 در ادامه این نشست پروفسور ماساکتسو میاجیما استاد بازنشسته دانشگاه کانازاوا  به بررسی مدیریت بحران پس از زلزله و تجربه کشور ژاپن در راستای ارتقای تاب‌آوری  زیرساخت‌های شهری پرداخت و با یادآوری مورد زلزله و سونامی رخ داده در سال 2011 گفت:  سال ۲۰۱۱ یک سونامی بزرگ در شمال ژاپن رخ داد. بعد از وقوع سونامی گام‌های اولیه برای محافظت از زیرساخت ها  برداشته شد و ارزیابی خسارت و پاسخ اولیه انجام گرفت. این زلزله ۹ ریشتری در حاشیه اقیانوس آرام رخ داد و شمار کشته‌های ناشی از وقوع زلزله و سونامی ناشی از آن به بیش از ۱۴ هزار نفر رسید و بر اثر وقوع آن نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما حادثه دید.

به گفته وی این زلزله حداکثر شتاب ثبت شده در جهان را داشت ، وقوع آن سه دقیقه طول کشید و در نتیجه این رخداد ساختمان‌های زیادی فرو ریخت و  بر مناطق مسکونی تاثیر زیادی بر جا  نهاد.

وی افزود: آب‌بندها خسارت دیدند و فروریختند، خاک جا به جا شد ، سیستم  شریان‌های حیاتی چون آب و برق نیز خیلی خسارت دیدند . 

وی با بیان این نکته که برای پاسخ به آسیب‌های ناشی از وقوع چنین رخداد مرگباری باید برنامه آمادگی و استانداردها در همه سطوح پیشرفته باشد، گفت: بعد از وقوع سونامی در ژاپن، ارزیابی خسارت به سرعت انجام گرفت. اول باید نخاله‌ها جمع‌آوری می‌شد و این بر عهده دولت محلی بود. گام نخست نیز جمع‌آوری نخاله از جاده‌ها بود تا بتوانیم از ماشین‌آلات مختلف برای ورود به صحنه حادثه دیده استفاده کنیم. 

وی در ادامه گفت : ما در  تشکیلات پاسخ به بحران  از نیروهای متخصصی استفاده می‌کنیم که  کارشان پاسخ به بلایا در مقیاس بزرگ و ملی است. این نیروها  در ارزیابی اولیه تا موارد گسترده‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند و تجارب بسیار زیادی در پاسخ به بلایا دارند و هنگام وقوع حوادثی از این دست به مناطق آسیب دیده مراجعه می‌کنند.

این متخصص یادآور شد: ساعات نخست بعد از بحران زمان طلایی است که چارچوب مشخص می‌شود و پاسخ‌های ابتدایی می‌تواند تحت تاثیر شدت زلزله و ابعاد آن تغییر کند. در نتیجه سازماندهی اولیه برای نیروهای موجود،  فراخوان نیروهای ارشد دولتی و اشتراک‌گذاری اطلاعات و فعالسازی دفتر مرکزی ستاد مدیریت بحران در این ساعات واجد اهمیت است. پس از آن نیز استفاده از تجهیزات، اعزام نیروها، مستندسازی و ثبت اطلاعات اهمیت دارد. 

وی در ادامه خاطرنشان کرد: بعد از ۲۴ ساعت باید تیم‌های پاسخ بهترین عملکرد را داشته باشند. هفته نخست بعد از بحران نیز فاز اضطراری است که برنامه‌های بازسازی آغاز می‌شود و درباره اقدامات اضطراری و اقدامات اصولی هم تصمیم‌گیری می‌شود.

وی سپس به تشریح دیگر اقدامات فاز پاسخ، نحوه استفاده از سامانه هشدار سریع زلزله و سامانه تخمین خسارت اولیه  پرداخت و به صورت موردی تجربه بیمارستان‌ها در هنگام وقوع زلزله و سونامی را مورد بررسی قرار داد.

این استاد دانشگاه با بیان این نکته که حفظ تجهیزات بیمارستانی برای نجات جان افراد خیلی مهم است، یادآور شد:  مشکلات اصلی رخ داده باعث می‌شود تجهیزات ضروری مثل آب و برق خسارت بینند . گاهی اوقات سیستم جایگزین  نداریم و به همین دلیل خسارات افزایش پیدا می‌کند .

به گفته وی توجه به موضوعاتی کمبود نیرو در هنگام وقوع بحران ، مسدود شدن مسیرهای ارتباطی و نداشتن دستورالعمل برای زمان وقوع بحران در بیمارستانها از اهمیت فراوانی برخوردار است که باید به آنها توجه کرد.

 در ادامه این وبینار افشین کلانتری مدیر دفتر برنامه اسکان بشر ملل متحد در ایران در خصوص ارتقای زیرساخت‌های شهری و اسماعیل سلیمی معاون پیشگیری  و کاهش خطر سازمان مدیریت بحران تهران نیز در خصوص اقدامات پیشگیری و کاهش خطر در مدیریت بحران ژاپن توضیحاتی ارائه دادند.