"افت پنهان یادگیری" با کاهش زمان آموزش/ترک و بازماندگی از تحصیل از عواقب "شکست آموزشی" است

«علیرضا کمرئی» معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در واکنش به آمار بازماندگان از تحصیل در دوره‌های متوسطه اول و دوم و روی آوردن دانش آموزان به اشتغال برای کمک به معیشت خانواده‌ها گفت: نکاتی که معمولا در ارتباط با بازماندگی از تحصیل یا در ارتباط با تاثیر کرونا برعدم حضور دانش آموزان در مدرسه عنوان می‌شود، هیچ مبنایی در آمار ما ندارد.

وی اضافه کرد: تلقی در جامعه بین المللی وجود دارد مبنی بر اینکه کرونا سبب رکود در نظام‌های آموزشی شده است و یا احتمالا ممکن است عده‌ای به سبب شرایط معیشتی به دنبال کار بروند یا از تحصیل باز بمانند؛ این نظریه‌ای است در آموزش و پرورش ایران هم از آن استفاده می‌کنند.

کمرئی درباره ترک تحصیل دانش آموزان گروه متوسطه اول و دوم اشاره کرد: ما بر مبنای شاخص‌هایی که در آموزش و پرورش داریم این موضوع را بررسی می‌کنیم. شاخص ترک تحصیل سال گذشته ۹۹-۱۴۰۰ نه تنها افزایشی نبوده بلکه کاهشی هم بوده است. در سال ۹۸ که مطلقا اینطور نبوده زیرا فقط سه ماه از سال تحصیلی درگیر کرونا شد و دانش آموزان مشغول به تحصیل بودند.

معاون وزیر آموزش و پرورش گفت: در این بین ممکن است به جهت‌عدم حضور در مدرسه عده‌ای در حالی که تحصیل می‌کنند به کار هم بپردازند. اما این بدان معنی نیست که سیستم آموزشی را برای همیشه ترک گفته‌اند.

وی اضافه کرد: بنابراین اینها صرفا بر اساس نظریاتی است که امروز در ادبیات حوزه آموزش و پرورش وجود دارد. همچنین وقتی که زمان‌های آموزش کوتاه می‌شود یا روش‌های آموزش تغییر می‌کند، در کیفیت آموزش مشکلاتی ایجاد خواهد شد، در این میان یک نگرانی وجود دارد و آن چیزی است که "افت پنهان" نامیده می‌شود و با کاهش زمان آموزش، افزایش پیدا می‌کند.

کمرئی در توضیح افت پنهان اظهار داشت: در ظاهر شرایط اینگونه‌ست که دانش آموز قبول شده و حتی نمره او هم ارتقا پیدا کرده؛ اما باطن امر این است که سیستم آموزشی به اهداف درسی خود دست پیدا نکرده است. این همان چیزی است که به عنوان شکست آموزشی یا افت پنهان از آن یاد می‌شود.

معاون وزیر آموزش و پرورش گفت: این افت پنهان ممکن است در آینده مسائلی نظیر ترک تحصیل یا بازماندگی از تحصیل را ایجاد کند ولی در حال حاضر آمارهای ما این موضوع را تایید نمی‌کند.

وی یادآور شد: در شرایط کرونا علی رغم همه مشکلات، ما روش‌های یادگیری دانش آموزان را گسترش دادیم که در قالب شبکه شاد، روش‌های متعدد آموزش مجازی، درسنامه و… بوده است. استان‌ها هم در این زمینه فعال بودند.

کمرئی گفت: قطعا ما در زمینه کیفیت ادعایی نمی‌کنیم، زیرا اقتضای آموزش مجازی افت حداقل ۵۰ درصدی کیفیت آموزش است. اما در مورد اینکه دانش آموزان را تحت پوشش داشتیم یا دانش آموزان در حد کفایت و هم‌طراز با سنوات گذشته تحت پوشش قرار گرفتند و آموزش را برای آن‌ها اعمال کرده‌ایم اتفاقات مثبتی رخ داد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا آمار و گزارشی از تعداد دانش آموز شاغل دارید یا خیر؟ گفت: در حال حاضر آماری در این زمینه نداریم. مسائل اجتماعی از متغیرهای مختلفی تبعیت می‌کند. بدیهی است وقتی اقتصاد خانواده دچار مشکل می‌شود برخی در قالب کودکان کار جلوه می‌کنند و سیستم آموزشی را برای همیشه ترک می‌کنند.

معاون وزیر آموزش و پرورش گفت: در عین حال این موضوع که شخص بخاطر تنگناهای اقتصادی مجبور می‌شوند به سمت کار گرایش پیدا کرده تا به معیشت خانواده کمک کنند؛ موضوعی است که محتمل بوده و شاید اتفاق افتاده باشد. اما ما آمار و تحقیقی در این زمینه نداریم زیرا مراکز بهزیستی و مراکزی که در حوزه رفاه جامعه کار می‌کنند باید روی آن تحقیق انجام دهند.

کمرئی خاطر نشان کرد: بر اساس نتیجه و پیامد منطقی شرایط بحرانی در اقتصاد خانواده‌ها و کاهش منابع درآمدی خانواده می‌توانیم بگوییم که این احتمال وجود دارد که نوجوانان به سمت کار و اشتغال برای معیشت خانواده گرایش داشته باشند.

وی درباره سوالات کنکور ۱۴۰۰ که امسال حواشی زیادی به دنبال داشت بیان کرد: سازمان پژوهش در این زمینه واکنش نشان داد به جهت اینکه مولفین کتاب‌های درسی در آنجا هستند؛ دیدگاه‌ها و نظرات آن‌ها برای ما به عنوان یک مرجع تخصصی مسائد است.

کمرئی گفت: ما هرساله محتوایی که در سیستم آموزشی تدریس می‌شود را مکتوب و رسما از طریق سازمان پژوهش به سازمان سنجش اعلام می‌کنیم و خود ما نیز به عنوان عضو شورای سنجش و پذیرش در آنجا حضور داریم. سازمان سنجش مقید است از کتاب‌های درسی و مباحثی که در آن سال مورد تاکید است سوال طرح کنند.

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در پایان تاکید کرد: اگر بخشی از دروس، برای کنکور حذف شود یا صرفا برای مطالعه باشد حتما اعلام می‌شود. امسال واکنش‌ها در برخی از دروس نسبت به دشواری سوالات بوده است. مشکلات دیگری هم وجود داشته که سازمان پژوهش مصداق آن را به سازمان سنجش اعلام کرد.