انسان باید به اختیار خود به راه درست برود

ایلنا: سخنران مراسم ویژه ماه رمضان دفتر آیت الله العظمی صانعی گفت: از آن جایی که خداوند متعال کریم و رحیم است و عالم را کریمانه خلق کرده، به خاطر رحیم بودن، دوباره دست انسان هبوط یافته را گرفته و هدایت کرد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، آیت الله محمدتقی خلجی، ظهر امروز در مراسم روزانه ویژه ماه رمضان دفتر آیت الله العظمی صانعی در قم، اظهار داشت: از نظر تعالیم دینی و احادیث نبوی و روایات اهل بیت، انسان به ما هو انسان، موجودی سالک الی الله است، اما فرق مؤمن و کافر در این است که مؤمن به این سالک الی الله بودن توجه دارد و کافر توجهی به آن ندارد.

وی افزود: از آن جایی که دیدار و ملاقات خداوند متعال مقصود انسان مؤمن و سالک است، طبیعتا رنج سفر هم برای او آسان خواهد بود، چون می داند در این سیر جاودانه به مقصدی خواهد رسید که آن مقصد عین زیبایی و کمال و جمال است.

این استاد حوزه علمیه قم، گفت: مؤمن در بهشت و رضوان الهی به دیدار خداوند نائل می شود و می گوید سپاس خدا را که ما را در این راه قرار داد و الا من هیچ گاه در این مسیر نبودم. بهشتیان در همان حال خوش به دوزخیان می گویند آیا آن وعده ای که خداوند در دنیا به شما داده بود، در این جا به آن رسیدید؟ پاسخ می شنوند بله، رسیدیم.

آیت الله خلجی با اشاره به آیه ای در سوره مبارکه سجده، گفت: اگر در آن روز آن صحنه سخت و ناگوار را بنگری، خواهی دید کافران و راه نایافتگان سر خود را در پیشگاه پروردگار فرو افکنده و به آن ها خطاب می شود که حالا چه می گویید؟ پاسخ می دهند، خدایا همه وعده هایی که داده بودی را دریافتیم و به یقین رسیدیم، پس ما را به دنیا بازگردان تا جبران مافات کنیم.

وی اظهار داشت: مؤمنین در همین دنیا به مقام یقین می رسند اما کافران در آن دنیا، و این تفاوتی بزرگ است.

مترجم کتاب صحیفه سجادیه در خصوص یقین مؤمنان به خداوند، گفت: البته یقین هم مراتبی دارد؛ برای مثال یقین شهودی برای همه کس نیست، اما به صورت کلی مرتبه یقین، عالی ترین مرتبه ایمان است.

آیت الله خلجی با اشاره به مسئله هدایت در روایات اسلامی، گفت: هدایت نعمتی است که امامان ما به خاطر آن از خداوند سپاسگذاری می کنند؛ البته باید اشاره کرد که منظور از نعمت، فقط نعمت های نیست، بلکه نعمت های الهی نیز منظور این بحث است؛ بعضی نعمت ها بسیار نفیس و مادی گرانقدر هستند و آن نعمت هایی چون نبوت، ولایت، امامت، رسالت و هدایت است.

وی با تأکید بر این که نعمت هدایت از آن نعمت های فوق العاده است، گفت: در قرآن ذکر شده است که برخی افراد از این که به اسلام ایمان آورده اند، به پیامبر(ص) منت می گذاشتند اما خداوند در این خصوص به پیامبر(ص) می فرماید به آن ها بگو که به من منت نگذارید، بلکه این خداست که بر شما انسان ها منت دارد و شما را به ایمان هدایت کرده است.

این مؤلف و مترجم کتب دینی گفت: این نعمت هدایت، پس از آن که قبول کردیم انسان سالک الی الله است بزرگترین نعمت هاست، چرا که انسان سالک الی الله راه دراز و پر فراز و نشیب در پیش رو دارد و باید این راه را به سلامت طی کند؛ چون در این عالم دو بانک مرتب و به صورت دائم، انسان را مخاطب قرار می دهد؛ یک بانک انبیاء و دیگری بانک شیطان است که همواره در مقابل هم قرار دارد.

آیت الله خلجی گفت: خداوند بعد از آن که انسان و حتی کل آفرینش را خلق کرد، آن ها را سالک الی الله قرار داد، و اصولا بر اساس حرکت جوهری تمام عالم در جوهر خودش در حال حرکت است، منتها معلوم نیست و ما چون در حجاب طبیعت هستیم، نمی توانیم این موضوع را درک کنیم.

وی با بیان این که مؤمنین سالک الی الله بودن خود را فراموش نکرده اند، گفت: مؤمن چون می داند در این مسیر می رود سعی می کند رفیق و راهنما و زاد و توشه بردارد اما متأسفانه کافر از این موارد غافل است.

این مترجم کتب دینی با طرح این سؤال که هدایت از چه زمانی به سراغ انسان آمده است؟ گفت: این که هدایت از چه زمانی به سراغ انسان آمده و چه زمانی خدا این نعمت را در اختیار انسان قرار داده، بعد از هبوط انسان است.

آیت الله خلجی با بیان این که انسان دو مرحله هبوط دارد، گفت: یک مرحله، هبوط اولیه ای است که آدم و حوا که پدر و مادر ما انسان ها باشند و شیطان بر اثر آن حادثه ای که اتفاق افتاد، از بهشت رانده شدند و از آن درجه و منزلت سقوط کرده و پایین تر آمدند.

وی خاطرنشان کرد: اما از آن جایی که خداوند متعال کریم و رحیم است و عالم را کریمانه خلق کرده، به خاطر رحیم بودن، دوباره دست انسان هبوط یافته را گرفته و هدایت کرده است.

این مفسر قرآن کریم با اشاره به آیه 37 سوره مبارکه بقره "فَتَلَقَّى آدَمُ مِن رَّبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ " "سپس آدم از پروردگارش كلماتى را دریافت نمود و [خدا] بر او ببخشود آرى او[ست كه] توبه‏پذیر مهربان است" گفت: به وسیله آن کلمات، خداوند رمز عروج دوباره انسان را به انسان آموخت و لذا در ادامه و در آیه 38 سوره مبارکه بقره فرمود فرمود، "قُلْنَا اهْبِطُواْ مِنْهَا جَمِیعًا فَإِمَّا یَأْتِیَنَّكُم مِّنِّی هُدًى فَمَن تَبِعَ هُدَایَ فَلاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ" "فرمودیم جملگى از آن فرود آیید پس اگر از جانب من شما را هدایتى رسد آنان كه هدایتم را پیروى كنند بر ایشان بیمى نیست و غمگین نخواهند شد"، که این هبوط مرحله دوم است. و بعد آیه 39 سوره مبارکه بقره است که می فرماید "وَالَّذِینَ كَفَرواْ وَكَذَّبُواْ بِآیَاتِنَا أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ" "و[لى] كسانى كه كفر ورزیدند و نشانه‏هاى ما را دروغ انگاشتند آنانند كه اهل آتشند و در آن ماندگار خواهند بود" و دقیقا از همین جا انسان ها دو دسته می شوند، چون راه صحیح و نادرست مشخص است.

آیت الله خلجی افزود: راه صحیح و درست را خداوند ارائه و به انسان تفهیم کرده و از انسان پیمان هم گرفته است. از آن طرف انبیاء را هم فرستاده تا تذکر دهند و آن فطرت فراموش شده انسان را به یاد او بیاورند.

وی در ادامه سخنان خود با بیان این که هدایت از نظر آموزه های دینی تقسیم بندی های متعددی دارد، به رابطه عقل و شرع در این خصوص اشاره کرد و گفت: طبق سخن علما، عقل، پیامبر باطنی انسان است اما پیامبران و نبوت و امامت وشریعت، عقل بیرونی هستند که با عقل درون تماس حاصل کرده تا بتوانند انسان را عروج دهند.

این استاد حوزه با اشاره به آیه 256 سوره مبارکه بقره که می فرماید "لاَ إِكْرَاهَ فِی الدِّینِ قَد تَّبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ فَمَنْ یَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَیُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىَ لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ" "در دین هیچ اجبارى نیست و راه از بیراهه بخوبى آشكار شده است پس هر كس به طاغوت كفر ورزد و به خدا ایمان آورد به یقین به دستاویزى استوار كه آن را گسستن نیست چنگ زده است و خداوند شنواى داناست"، گفت: یک معنای هدایت ارائه طریق است که وظیفه پیامبران همین است که راه را به انسان نشان دهند. ولی هیچ کس را، نه پیامبران و نه خدای متعال، به جبر و به زور به سوی دین نمی برند، بلکه انسان مختار آفریده شده و باید به اختیار خود به راه درست برود. دین هم یک حقیقت نورانی الهی است که به اختیار به انسان عرضه می شود و به جبر به آدمی عرصه نمی شود. یعنی دین عرضه می شود و شما در انتخاب آن آزاد هستید.

آیت الله خلجی گفت: دین مثل خورشید، مثل آب زلال و گوارا و مثل نسیم صبحگاهی است که همه موجودات دوست دارند آن ها را احساس کنند، اما اگر کسانی آمدند و این دین را آلوده کردند مثل این است که آب را آلوده کردند؛ دین همچون هوای پاک است اما این دین، گاهی آن چنان آلوده می شود که نفس گیر می شود.این بخاطر خود دین نیست بخاطر برخی متولیانی است که او را آلوده کردند.

این استاد حوزه در ادامه سخنان خود با اشاره به هدایت یافتگی امام حسین(ع) و یاران باوفایش گفت: امام حسین(ع) و دیگر شهدای دشت کربلا، طوری هدایت شده بودند که در بهترین شرایط جان شان را دادند و قطعا مقصود بسیار ارزشمندی هم داشتند.

آیت الله خلجی گفت: بزرگان دین ما گفتند، آزادی و حریت چنان گوهر نفیسی است که کسی حق ندارد آن را از بین ببرد و برای به دست آوردن آن رواست که کسی جانش را بدهد.

خاطرنشان می شود مراسم ویژه ماه رمضان دفتر آیت الله العظمی صانعی در قم، همه روزه بعد از نماز ظهر و عصر با حضور شخص آیت الله العظمی صانعی برگزار می شود.