بومی‌گرایی شاخصه آثار اکبر رادی/ رادی نزدیکترین فرد به آثارش بود
مهدی شفیعی(رئیس مرکز هنرهای نمایشی) از درام‌نویسی اکبر رادی گفت: درام ایرانی صرفا به آثاری که از شیوه‌های شناخته شده نمایش‌های ایرانی استفاده می‌کند، خلاصه نمی‌شود و آثار مرحوم رادی با بهره‌گیری از ساختارهای شناخته شده نمایشنامهنویسی جهان، انسان معاصر ایرانی و دغدغه‌ها و مسائلش را برجسته می‌کند.
به گزارش ایلنا، آیین پایانی چهارمین همایش ملی رادیشناسی با حضور شخصیت های فرهنگی و هنری در تالار استاد جلیل شهناز برگزار شد.
وی در بخش دیگری از سخنانش افزود: وجه دیگر همین نگاه، نوعی نگاه بومی به انسان ایرانی است. مشخصا گیلان و انسان گیلانی ایرانی بخش دیگری از آثار ایشان را شکل می‌دهد.
مهدی شفیعی بومی‌گرایی در آثار رادی را مسئلهی مهمی در آثار این درام‌نویس ایرانی عنوان کرد ودر ادامه تصریح کرد: این نکتهی مهمی است. این یکی از بزرگترین آموزه‌های ایشان است برای نمایشنامهنویسی معاصر ایران. رنگ و بوی بومی و در عین حال ملی و طبیعتا با توجه به حضور این انسان در جهان به نسبت کوچک شده معاصر به واسطه گسترش ارتباطات و وجود دغدغه‌های مشترک بشری جهانی در آثار اکبر رادی به خوبی مشهود است.
عطاالله کوپال، مدیر عامل موسسهی استاد اکبر رادی و دبیر بخش مسابقه نمایشنامهنویسی این همایش در خصوص برگزاری این همایش علمی و فرهنگی گفت: بنیاد اکبر رادی چهارمین همایش‌ملی رادیشناسی با هدف ژرف‌نگری بر آثار و اندیشه‌های اکبر رادی و تقویت و اعتلای نمایشنامهنویسی ایران و نیز به منظور کشف و معرفی استعدادهای جدید نمایشنامهنویسی و پژوهشی برگزار می‌کند.
وی در ادامه اظهار امیدواری کرد و گفت: به توجه به این که اکبر رادی از نمایشنامه‌نویسان سرشناس و چهره ادبی و مهم، ماندگار و شاخص معاصر کشور ما است، سعی کردیم در قالب مقالات پژوهشی رادیشناسی سمیناری را برگزار کنیم و امیدوارم این رادیشناسی در آن سوی مرزهای ایران هم رواج یابد و همچون ایبسن‌شناسی و شکسپیرشناسی در اقصی نقاط جهان چنین فعالیت‌هایی تداوم یابد.
هنوز اندیشمندان فرهنگی، ادبیات نمایشی را یک قالب ادبی نمی‌دانند
فریندخت زاهدی (عضو هیئت مدیره این موسسه و دبیر علمی این همایش) گفت: در ایران نمایشنامه و ادبیات نمایشی سبقه 150 ساله بیشتر ندارد و هنوز بسیاری از اندیشمندان فرهنگی، ادبیات نمایشی را به عنوان یک قالب ادبی نمی‌شناسند یا قبول نمی‌کنند. باید کوشش کنیم این قالب ادبی با جریان‌هایی مثل رادیشناسی در نزد همه شناسانده شود.
وی تصریح کرد: در این همایش پژوهشگران جوان مقالات خوبی ارائه دادند و این همان چیزی است که ما در بنیاد اکبر رادی به دنبال آن هستیم. این که لایه‌های تحلیلی ادبیات نمایشی از طریق این نوع از پژوهش‌ها مورد بررسی قرار گیرد و در اختیار دست اندکاران تئاتر و ادبیات نمایشی قرارداده شود.
بهزاد صدیقی (مدیر اجرایی و سخنگوی موسسه اکبر رادی و عضو هیئت رئیسه این همایش) در سخنانی یادآورشد: چهارمین همایش ملی رادیشناسی فعالیت خود را از نیمه اول سال 1394 آغاز کرد که پس از انتشار فراخوان آن در آبان ماه 1394 ، تعداد 17 چکیده مقاله به دبیرخانه آن رسید که پس از بررسی هیئت داوران این بخش در نهایت پنج مقاله برای ارائه در بخش سمینار آن انتخاب و معرفی شد که به همراه یک مقاله دیگر از پژوهشگر مهمان امروز ارائه شد.
او ادامه داد: از سال گذشته در بنیاد اکبر رادی بخش مسابقهی نمایشنامهنویسی را برای دوره چهارم برنامه‌ریزی کردیم تا خلاء مسابقات نمایشنامهنویسی در بخش خصوصی و نیز جریان نمایشنامه‌های تازه نوشته شده ار نویسندگان نسل جدید و نسل قبل تر را در یک فضای رقابتی سالم و سازنده‌ای ایجاد کنیم. انشاالله برای دوره بعد اطلاع رسانی بیشتری را انجام خواهیم داد که شاهد حضور چشمگیرتری از نمایشنامه‌نویسان نسل های مختلف باشیم.
صدیقی اضافه کرد: قرار بود مراسم اختتامیه این همایش در اسفند 94 برگزارشود که مثل همیشه تامین بودجه و مشکلات مالی مانع از انجام این کار شدو به همین دلیل به تاریخ مردادماه 95 موکول شد. امیدوارم شرایط مالی و خوبی در آیندهی نزدیک برای همایشهایی از این دست و نیز فعالیتهای فرهنگی هنری و به خصوص فعالیتهای تئاتری و پژوهشی اتفاق بیفتد تا هنرمندان و فعالان عرصهی فرهنگ و هنر بدون دغدغه های مالی و با آرامش خاطر، دست به آفرینش‌های هنری و فرهنگی بزنند.
سخنگوی موسسه استاد اکبر رادی در بخش دیگری از سخنان خود از حامیان این همایش نام برد و از مدیران و همکاران این حامیان تشکر کرد و قدرانی به عمل آورد و گفت: از مدیر مرکز هنرهای نمایشی جناب مهدی شفیعی، از مجموعه همکاران خانهی هنرمندان ایران و نیز از مدیریت مرکز اطلاعات راهبردی و امور بین‌الملل شهرداری تهران شهرام گیل‌آبادی از طرف خودم و از طرف بنیاد اکبر رادی بسیار سپاسگزارم که با حمایت آنان سرانجام این همایش به پایان رسید.
وی هم چنین در این مراسم از چهار نمایشنامه‌نویس قدرانی کرد که با همراهی و همکاری خود نسبت به بنیاد اکبر رادی همواره موجبات دلگرمی این بنیاد را فراهم آوردند و در این باره گفتند دوستان عزیز محمد رحمانیان، محمد چرمشیر، حمید امجد و حمیدرضا نعیمی افتخار دادند که به عنوان عضو جدید با این بنیاد همکاری کنند. امیدوارم با حضور این دوستان و هنرمندان بنیاد اکبر رادی بیش از پیش فعالتر شود و ببالد.
صدیقی در بخش دیگری سخنان خود یادآورشد: جلد دوم مجموعه مقالات رادیشناسی تا دو هفته دیگر توسط نشر نشانه منتشر می‌شود. جلد سوم رادیشناسی نیز آخرین مراحل ویراستاری رای سپری می‌کند و آماده انتشار است. همچنین به زودی نیز گزیده ای از نامه‌های استاد اکبر رادی به کوشش حمیده بانو عنقا توسط همین ناشر (نشر نشانه) منتشر می‌شود.
وی در پایان سخنانش اظهار امیدواری کرد که تا پایان سال 95 دو اتفاق برای دو بنیاد فرهنگی بیفتد؛ یکی این که بنیاد اکبر رادی دارای دفتر و مکان ثابت و دائمی برای خود باشد و دیگری بنیاد محمود استاد محمد بتواند مجوز فعالیت رسمی اش را دریافت کند.
رادی نزدیکترین فرد به آثارش بود
محمد رحمانیان طی سخنانی از ویژگی‌های شخصیت اکبر رادی سخن گفت. وی هم وجه شخصیت عبوس و تلخ و هم وجه شخصیت شوخ و طنز و نیز شخصیت جدی این نمایشنامه نویس برجسته را برشمرد.
وی با اشاره به این که او و عطاالله کوپال هم در مقطع کارشناسی و هم در مقطع کارشناسی ارشد از دانشجویان اکبر رادی در دانشگاه تهران بودند، گفت: رادی نزدیکترین فرد به آثارش بود و به نظرم هیچ نمایشنامه‌نویس ایرانی خود و محیط زندگی‌اش را در آثارش این قدر خوب تصویر نکرد.
رحمانیان اضافه کرد: او چند خصوصیت درخشان دارد. رادی عصیانگر، رادی عبوس و رادی شاد. رادی این ویژگی را دارد که فردی را نهایت شاد بودن ناگهان تلخ نشان دهد.
این نمایشنامه‌نویس در بخش دیگری از سخنانش افزود: در نوشته‌هایش دیده ایم که شخصیتی در نهایت شادی، ناگهان با اتفاقی تلخ مواجه می‌شود و از آن احساس شادی ناگهان به احساس غم میرسد. رادی هم در زندگی شخصی و هم در زندگی هنریاش میان سنت و تجدد ایستاد. گاهی به تجدد، حق می دهد و گاهی به سنت. او تاریخ‌نگار است اما هیچگاه مدعی تاریخی نبود.
رحمانیان در سخنان خود اشاراتی نیز به حضور شخصیت‌های زن در آثار رادی داشت و در این باره گفت: یکی دیگر از ویژگی مهم آثار او توجه به زنان است و ما زنان آسیب دیده را درآثارش زیاد دیده‌ایم.
در ادامه این مراسم، صحنهخوانی بخشهایی از نمایشنامهی از پشت شیشه‌ها نوشته استاد اکبر رادی با نقش‌خوانی رویا تیموریان و مسعود رایگان برگزارشد. در این صحنه خوانی رویا تیموریان سه بخش نخست، میانه و پایان این اثر را با انتخاب قبلی خود، نقش خوانی کردند که با اسقبال و تشویق حاضران روبه‌رو شد.
در بخش پایان مراسم اختتامیه این همایش بیانیهی هیئت داوران بخش مسابقه مقالات پژوهشی رادیشناسی توسط دکتر طلایه رویایی و بیانیه هیئت داوران توسط محمد چرمشیر قرائت شد.
طلایه رویایی به نمایندگی از طرف هیئت داوران بخش مسابقهی مقالات پژوهشی رادیشناسی (بهروز محمودی بختیاری و آرش رادی) در بخشی از بیانیه هیئت داوران این بخش چنین قرائت کرد: بنیاد استاد اکبر رادی و داوران آن خوشوقتند که امسال نیز جوانان دانا و فرهیخته درکنار بزرگان و پیشکسوتان، با مقالات و پژوهش‌های اصیل و باکیفیت خود گرد هم آمدند تا یاد استاد متفکر تئاتر کشور را در فضایی اندیشگانی گرامی بدارند. هیئت داوران بخش مسابقه مقالات پژوهشی چهارمین همایش ملی رادیشناسی ضمن سپاس از تمامی شرکت کنندگان و برگزارکنندگان این گردهمایی علمی، امیدوارند که این روند علمی و پژوهشی با حمایت اهل اندیشه از سویی و پشتیبانی اولیای امور از سوی دیگر ادامه یابد و به حرکتی دانشگاهی و فرهنگی در مقیاس بسیار بالا در کشور تبدیل شود.
همچنین محمد چرمشیر به عنوان نماینده هیئت داوران مسابقه نمایشنامهنویسی این همایش در بخشی از این بیانیه گفت: نام «رادی» و میراث برجامانده از او آنچنان پُرمقدار است که برای نمایشنامهنویسی پس از او چارهای نمیماند جُز این که با دقت و وسواس، آموزه‌های او را فراچنگ آورد و از آن توشه‌ای برای ادامه راه خود بسازد.
سختگیری او در اَمر نوشتن، آنچه که عاشقانه دوستش می‌داشت و جانانه در فراخ کردن آن همت گماشت، برگزاری هر مسابقه‌ای به نام "اکبر رادی" را به اَمری حساس و تأمل برانگیز بَدَل می‌کند. اگر چنین مسابقه‌ای نتواند دربردارنده عمق رویکردها، نگرشها و احاطه شگرف او بر فن و روش‌‌های نوشتن باشد، عملا به گردهمایی‌هایی بیتوش و توان و معمول بَدَل می‌شود.
چرمشیر در پایان این بیانیه اضافه کرد:هیئت داورانِ بخش مسابقه نمایشنامهنویسی چهارمین همایش ملی رادیشناسی با ارجگذاری بر زحمت شرکت کنندگانِ این دوره از این همایش ملی، با پافشاری بر سُنت سختگیرانه «رادی» بزرگ، در این دوره، هیچ برگزیدهای را اعلام نمی‌کند و فقط پنج نفر از نمایشنامه‌نویسان شرکت کننده در این دوره را شایسته تقدیر می‌داند.
هیئت داوران امیدوار است تا این قدم سبب شود تا سال‌های آینده، برگزاری این مسابقه راهی باشد برای شناخت نمایشنامه‌نویس بزرگ «اکبر رادی» و تمرین دست‌آوردهای او باشد که «اکبر رادی» برای همیشه در خاطرهی تئاتر ایران مانا باشد.
معرفی برگزیدگان
در بخش اهدای جوایز و لوح سپاس به برگزیدگان بخش مسابقه مقالات پژوهشی رادیشناسی، استاد جعفر والی (بازیگر) سخنان کوتاهی از تجربه ی خود در اجرای نمایشنامه‌های اکبر رادی ایراد کرد. شارمین میمندی‌نژاد (نمایشنامه‌نویس) در بخش اهدای جوایز به تقدیر شدگان بخش مسابقه نمایشنامهنویسی، در خصوص حمایت معنوی استاد اکبر رادی در زمان حیاتش از فعالیت نمایشنامهنویسی و همراهی با ایشان به ایراد سخنان کوتاهی پرداخت.
در پایان به هریک از پنج پژوهشگر برگزیده بخش مسابقه مقالات پژوهشی رادیشناسی و نیز پژوهشگر مهمان این بخش لوح سپاس، هدیهی نقدی به مبلغ پنج میلیون ریال و نیز بسته هدیهی فرهنگی از طرف بنیاد اکبر رادی اهداشد.
تهمینه محمدی، مرتضی بیگلو، بهارسادات بنی جمالی، سحر زضوانی و حامد امانپور، نیلوفر باغبان مشیری و نیز پرستو محبی از دریافتکنندگان هدایای این بخش بودند که جوایز خود را از جعفر والی، عطاالله کوپال، دکتر شیرین بزرگمهر، دکتر فریندخت زاهدی و طلایه رویایی گرفتند.
در بخش مسابقه نمایشنامهنویسی این همایش نیز هیئت داوران این بخش: محمد چرم شیر، حمیدرضا نعیمی و بهزاد صدیقی هیچ برگزیدهای را انتخاب نکردند اما از پنج نمایشنامه‌نویس شرکت کننده در این بخش میلاد اکبرنژاد نویسنده نمایشنامه رقصیدن در تاریکی، صحرا رمضانیان نویسنده نمایشنامه وازریک مرده است، مهدی میرباقری نویسنده نمایشنامه ماندن، علی محمدرحیمی نویسنده نمایشنامه سایه سبز سیلویا و حامد امانپور نویسنده نمایشنامه زمانی برای مرغ دریایی بودن با اهدای لوح تقدیر و هدایای فرهنگی تقدیر به عمل آوردند و این نمایشنامه‌نویسان لوح تقدیر خود را از محمد رحمانیان، محمد چرمشیر، بهزاد صدیقی و شارمین میمندی‌نژاد دریافت کردند.
بر اساس رأی و نظرسنجی مکتوب حاضران و شرکت کنندگان سمینار علمی و پژوهشی این همایش مقاله‌ی بررسی گفتمان های مدرن، پیشامدرن و پسامدرن در آثار اکبر رادی نوشته نیلوفر باغبان مشیری به عنوان مقاله برتر معرفی و انتخاب شد و بر این اساس مقرر گردید هیئت رئیسه این همایش لوح تقدیر جداگانه دیگری به عنوان پژوهشگر برتر برای ایشان صادر کند و از وی برای دوره آتی با ارائه مقاله پژوهشی جدیدی بدون بررسی و گزینش هیئت داوران دعوت به عمل آید.
در این مراسم علاوه بر هیئت مدیره موسسه اکبر رادی و خانواده محترم استاد رادی (حمیده بانو عنقا و آرش رادی)، مهدی شفیعی (رئیس مرکز هنرهای نمایش) جعفر والی، محمد متوسلانی، اسماعیل عالیزاد، مانا استاد محمد، بهرام جلالی‌پور، محمد رضا هدایتی، شیرین بزرگمهر، مسعود رایگان، رویا تیموریان، میلاد اکبرنژاد، طلایه رویایی، مهدی میرباقری، هوشنگ قوانلو، علی محمد رحیمی و بسیاری از شخصیت‌های فرهنگی هنری حضور داشتند.