برگزاری انتخابات الکترونیک در همه کلانشهرها معلوم نیست/ تایید مقدمات صندوق الکترونیک
سخنگوی شوری نگهبان گفت: شورای نگهبان مصوبه مجلس را موضوع بررسی خود قرار داد٬ نه جزئیات قول و قرارهای اجرایی دولت و طرف‌های مذاکره را.
به گزارش خبرنگار ایلنا٬ نجات‌الله ابراهیمیان در نشست خبری خود با اشاره به موضوع بررسی برجام در شورای نگهبان گفت: در برخی تیترهای رسانه‌ها به موضوع تصویب برجام در شورای نگهبان اشاره شد.
توضیح سخنگوی شورای نگهبان در مورد تایید برجام
سخنگوی شوری نگهبان ادامه داد: گاهی این تیتر‌ها افراد را به اشتباه می‌اندازند. ما برای رسیدن به آثار حقوقی تصویب برجام باید ببینیم این ماده واحده چه مراحلی را گذرانده است.
وی گفت: عنوان این طرح یک فوریتی اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی در اجرای برجام است٬ نه مجلس شورای اسلامی و نه شورای نگهبان اقدامات مشروحی که در برنامه جامع اقدام مشترک درج شده تصویب نکردند. این به معنای مخالفت یا موافقت ما با برجام نیست.
ابراهیمیان تاکید کرد: این اقدامات به یک سند حقوقی تبدیل نشده٬ قراری است که برای اجرای برخی امور توسط دولت جمهوری اسلامی ایران و طرف‌های مقابل گذاشته شده است و در آن تاکید شده که این اقدامات داوطلبانه است. در متن مصوبه مجلس شورای اسلامی نیز داوطلبانه بودن این اقدامات با دو واژه مورد تاکید قرار گرفته است. در آنجا اشاره شده دولت در چارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی در صورتی می‌تواند برجام را داوطلبانه اجرا کند که احکام زیر را رعایت کرده باشد. بنابراین به نظر می‌رسد مباحث حقوقی مفصلی که به درستی در جامعه و مجلس در جریان بود در این مصوبه به پاسخ رسیده و آن اینکه برخی دوستان این مصوبه را یک قرارداد بین‌المللی تلقی کردند که طبق اصول قانون اساسی باید لایحه آن تقدیم مجلس شود٬ اما طرز تلقی ما این بود که این مصوبه یک قرارداد بین‌المللی نیست که نیاز به تصویب مجلس داشته باشد٬ بلکه قول و قراری است که مقام اجرا با طرف‌های مذاکره گذاشته است.
جزئیات قول و قرارهای اجرایی دولت و طرف‌های مذاکره در شورای نگهبان بررسی نشده است
وی افزود: یکی از مقام‌های خارجی نیز گفت هر وقت بخواهیم می‌توانیم تحریم‌ها را برگردانیم. ما هم هر زمان بخواهیم می‌توانیم از اقدامات داوطلبانه خود خودداری کنیم. بنابراین برجام یک سند حقوقی الزام‌آور تلقی نمی‌شود. مجلس هم اساساً با همین تلقی وارد بررسی جزئیات نشد. شورای نگهبان نیز مصوبه مجلس را موضوع بررسی خود قرار داد٬ نه جزئیات قول و قرارهای اجرایی دولت و طرف‌های مذاکره را.
وارد تصویب خود برجام نشدیم
سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه طبق قانون قوای مجریه و مقننه و شورای عالی امنیت ملی وظایف و اختیارات کلی خود را دارند٬ گفت: ما وارد تصویب خود برجام نشدیم. مجلس هم این ضرورت را ندیده است. علاوه بر این در مورد اقدامات اجرایی و قرارهایی که در قالب توافق پیش‌بینی شده موانعی برای اجرا وجود داشت٬ چراکه مجلس قبلاً اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را محدود کرده بود و همکاری‌های ما با آژانس با احکامی مواجه شده بود. بنابراین اگر قرار بود دولت این اقدامات را اجرایی کند٬ این موانع باید برداشته می‌شد. در همین راستا مجلس چنین محدودیت‌هایی را برداشت و همین موضوع مورد بررسی شورای نگهبان در چند ساعت بحث مفصل قرار گرفت.
بخش مقدماتی صندوقهای الکترونیک تایید شد
ابراهیمیان با اشاره به بحث انتخابات مجلس شورای اسلامی گفت: به موجب تصمیم آخرین جلسه شورای نگهبان با وزارت کشور٬ آنها صندوق الکترونیک اخذ رای را به ما ارائه دادند و نمونه آن بررسی شد. در این راستا دو جلسه برگزار شد و شورای نگهبان تا این میزان از کار را که بخش مقدماتی آن است٬ مورد تایید قرار داد.
وی افزود: آنچه همکارانم در وزارت کشور ارائه کردند فرم ظاهری عجیبی بود که مسائل امنیتی و دیگر ویژگی‌ها بعداً برای آن طراحی می‌شود اما همان فرم ظاهری به داوری شورای نگهبان گذاشته شد و در آخرین جلسه نمونه ارائه شده صرفنظر از میزان و محل بکارگیری آن به شرطی که وسایل امنیتی و آزمایش‌های لازم در آن تایید شود و ابهامات قانون اساسی مرتفع شود٬ مورد تایید قرار گرفت.
از انتخابات الکترونیک کاملاً حمایت می‌کنیم
سخنگوی شورای نگهبان یادآور شد: ما اعلام کردیم که در مورد تعداد حوزه‌های انتخابیه و شعب اخذ رای با توجه به اعتبارات و امکانات و همه عوامل بعد از اینکه وزارت کشور پیشنهادهای روشن خود را اعلام کرد شورای نگهبان نظر خود را اعلام خواهد نمود. در کشورهایی که انتخاب الکترونیک برگزار می‌شود شاید تمام مراحل اخذ رای الکترونیکی نباشد٬ اما در طرح ما حتی صندوق‌ها نیز به صورت الکترونیک پیش‌بینی شده است.
وی افزود: گاهی شاید از روی غرض نباشد٬ اما برخی رسانه‌ها رفت و برگشت و همکاری مفید وزارت کشور و شورای نگهبان را حمل بر این می‌کنند که شورای نگهبان با انتخابات الکترونیک موافق نیست. بنده موکداً و با قاطعیت می‌گویم شورای نگهبان از انتخابات الکترونیک جهت شفافیت و امکان نظراتی که فراهم می‌کند کاملاً حمایت می‌کند و ما با همکاری نزدیک با وزارت کشور هستیم.
طبق آزمایش صورت گرفته از صندوقهای الکترونیک برای رای هر فرد حداقل ۱۰ دقیقه وقت لازم است
ابراهیمیان با تاکید بر اینکه تجربه تلخ انتخابات الکترونیک نظام مهندسی٬ همه ما را محتاط می‌کند٬ گفت: برای همین حساسیت‌ها وجود دارد تا مشکلی پیش نیاید٬ اما اگر خدایی ناکرده در کلان شهر‌ها مشکلاتی ایجاد شود چه عواقب سیاسی خواهد داشت. حساسیت اینکه مرحله به مرحله و با همکاری وزارت کشور فرآیند‌ها را بررسی و اظهارنظر کنیم٬ احتیاطی است که شرط عقل است و ما امیدواریم در اسرع وقت این فرآیند‌ها بررسی شود.
سخنگوی شورای نگهبان تاکید کرد: در یک صندوق دستی رای‌دهندگان کدهای داوطلبان خود را استخراج کرده و در کوتاه‌ترین فرصت برگه اخذ رای وارد صندوق می‌شود. بنابراین در این بخش بحث تراکم رای‌دهندگان وجود ندارد٬ اما در صندوقی که قالب آن تاکید شد٬ مانوری توسط همکاران من اجرا شد و به آنها گفتیم به شکل آزمایشی به کاندیداهای فرضی رای بدهند. ما ۱۶ کاندیدای خبرنگان و ۳۰ داوطلب در تهران برای مجلس شورای اسلامی داریم، جمعاً رای‌دهندگان به ۴۶ داوطلب در تهران رای خواهند داد. طبق آزمایش صورت گرفته برای رای دادن هر فرد حداقل ۱۰ دقیقه وقت لازم است.
وی افزود: ما به مشارکت مردم در انتخابات نیاز داریم. اگر قرار باشد یک نفر برای ورود ۴۶ کد٬ ۱۰ دقیقه پشت صندوق باشد٬ در یک ساعت تنها ۶ نفر قادر به رای دادن هستند و در ۱۰ ساعت تنها ۶۰۰ نفر می‌توانند رای بدهند ضمن اینکه صف رای‌دهندگان و زمان صرف‌شده را هم باید لحاظ کنیم. تجربه نشان داده پیک جمعیت در ساعات اولیه و آخر رای‌گیری غیر قابل پیش‌بینی است. شاید با این فرآیند افراد دو یا سه ساعت منتظر رای دادن باشند بنابراین باید فضای فیزیکی ما نیز تغییر کند.
سخنگوی شورای نگهبان خاطرنشان کرد: نظارت بر هر یک از صندوق‌ها نیز به افرادی نیاز دارد که آموزش عمومی، امنیت و اقتضائات خود را دارد همین مسائل باعث می‌شود ما با احتیاط بیشتر پیش برویم. البته حساسیت مجری انتخابات که وزارت کشور است از ما کمتر نیستف اما مهم است که بتوانیم در فرصت کم باقی مانده تا انتخابات همه مراحل را طی کنیم. لازم است همکاران من اعلام کنند که در چه شهرهایی عملاً برگزاری این انتخابات ممکن است و آیا بهتر نیست در شهرهای کوچک نیز این انتخابات برگزار شد یا در کلانشهرها رای‌گیری الکترونیکی در کنار رای‌گیری دستی باشد٬ تا جلوی ازدحام جمعیت را بگیریم.
وی با بیان اینکه کشورهای زیادی در زمینه انتخابات الکترونیک سابقه ندارند٬ گفت: اگر ما انتخابات الکترونیک برگزار کنیم٬ جزو معدود کشورهایی هستیم که همه مراحل الکترونیکی انتخابات را انجام داده است. بنابراین حساسیت‌ها بجاست. امیدوارم در همکاری ما با وزارت کشور مابقی بررسی‌ها نیز صورت گیرد. ما از همکارانمان در نامه‌ای خواهش کردیم که همه مشکلات را به ما اعلام کنند.
ابراهیمیان گفت: فضای جدید در رابطه با انتخابات الکترونیک باید با مجموعه قانونگذاری و نظم موجود نیز تطبیق داده شود. در آیین‌نامه‌های فعلی ما هنوز بحث از ته‌برگ، تعرفه، مهر و شمارش آراست باید بررسی شود که این موضوعات در مورد صندوق الکترونیک چگونه قابل اجراست. برخی موارد نیاز به تغییر قوانین و مقررات دارد که این بخش از حیطه اختیارات ما و وزارت کشور خارج است. همین مسائل باعث شده ما نتوانیم بگوییم آیا انتخابات الکترونیک در تمام کلانشهرها اجرایی خواهد شد یا خیر. امیدواریم در نهایت همه همکاری‌ها برای عملی شدن این آرزو صورت گیرد.
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که آیا انتخابات الکترونیک به این دور انتخابات خواهد رسید٬ گفت: همکاران من در وزارت کشور به صورت جدی تلاش می‌کنند. من کار‌شناس فنی نیستم. تنها در این زمینه می‌توانم ابراز امیدواری کنم٬ اما اگر هم این شیوه الکترونیک به این دور از انتخابات نرسد٬ باز هم تلاش‌های ما به هدر نرفته است. شورای نگهبان باید کلیه جوانب را در نظر گرفته و سپس به عملی شدن این موضوع فکر کند تا خدایی ناکرده مشکلی پیش نیاید. گاهی یک مشکل کوچک باعث می‌شود دشمنان ما به آن دامن بزنند و اخلال در کار دستگاه‌ها را به بحران اجتماعی و سیاسی تبدیل کنند. ما این حساسیت را داریم و دوستان ما در وزارت کشور نیز به این مسائل توجه دارند.
ابراهیمیان در پاسخ به این سوال که آیا شهرهایی که قرار است این انتخابات به صورت الکترونیک در آن برگزار شود مشخص شده‌اند٬ گفت: دوستان ما در دولت طرحی را آماده کرده‌اند که این انتخابات در چند کلانشهر برگزار شود اما با توجه به مشکلاتی که گفتم هنوز طرح روشنی با جزئیات به شورای نگهبان اعلام نشده. ما هم منتظریم که ببینیم در کدام شهر‌ها این طرح اجرایی خواهد شد.
مخالفت با برجام با قانون مغایرتی ندارد
در ادامه خبرنگاری عنوان کرد که مخالفان برجام این بحث را مطرح می‌کنند که آن را قبول نداشته و در صورتی که به قدرت برسند آن را لغو خواهند کرد و از ابراهیمیان پرسید که آیا این مصداق رد قانون تلقی نمی‌شود و آیا این اظهارنظر‌ها تغییری در تعیین صلاحیت این افراد نخواهد داشت که وی پاسخ داد: نقد قانون باعث رد صلاحیت نمی‌شود. خود من خیلی وقت‌ها قوانین را نقد می‌کنم. اینکه بگوییم فلان قانون مناسب نیست و اگر ما به قدرت برسیم تلاش می‌کنیم آن را تغییر بدهیم مطابق مردم‌سالاری است. کشورهای مقابل هم می‌گویند اگر به قدرت برسیم توافق را زیر پا می‌گذاریم. مخالفان برجام می‌گویند ما قانون را اجرا می‌کنیم اما به آن نقد داریم این اشکالی ندارد. قانون‌شکنی عیب محسوب می‌شود. آنچه باعث می‌شود عدم التزام به قانون تجلی پیدا کند٬ قانون‌شکنی است. ممکن است برخی شورای نگهبان را نیز نقد کنند و روزی نظر آنها به کرسی بنشیند٬ این با قانون مغایرتی ندارد.
مصوبه قید سن ۷۵ سال به ما نرسیده است
ابراهیمیان در مورد اصلاح قانون انتخابات و اینکه قید سن ۷۵ سال برای نمایندگان مجلس برداشته شده است٬ گفت: مجلس آزاد است که امروز قاعده‌ای را بگذارد و فردا آن را بردارد. این انتخاب نمایندگان ملت است و نمی‌توان به آن معترض شد٬ البته در این رابطه هنوز مصوبه‌ای به ما نرسیده است.
برجام سند حقویقی نیست٬ اقدام داوطلبانه است
وی با اشاره به بررسی برجام در شورای نگهبان خاطرنشان کرد: باز هم تاکید می‌کنم که در مورد برجام خود آن و قول و قرارهایی که در این سند وجود دارد موضوع بررسی ما نبوده است و آنچه ما بررسی کردیم متن ماده‌واحده بود. سوالی که در شورای نگهبان مطرح شد٬ این است که وقتی ارجاع به برجام داده می‌شود٬ آیا نباید آن سند را هم بررسی کنیم؟ در این مورد با توجه به صحبت‌ها و متن ماده‌واحده نظر اکثریت بر این بود که اقدامات داوطلبانه است و برجام یک سند حقوقی بین‌المللی نیست که بخواهیم آن را بررسی کنیم. بنابراین در رابطه با لازمه بررسی برجام همکارانم پاسخ منفی دادند.
سخنگوی شورای نگهبان افزود: در رابطه با اینکه آیا شیوه بررسی این ماده واحده مطابق آیین‌نامه مجلس بوده یا خیر و اینکه آیا بر فرض مخالفت با آیین‌نامه داخلی ما می‌توانیم با آن ایراد قانون اساسی بگیریم٬ اصل ۶۵ قانون اساسی می‌گوید طرح‌ها و لوایح طبق مصوبه داخلی تصویب می‌شود. فردی مثل من بر این نظر بود که طبق این اصل قابل کنترل است٬ اما اکثریت می‌گفتند طبق رویه شورای نگهبان آنچه توسط ما قابل کنترل است٬ مسئله رعایت نصاب‌هاست. بعد از بحث و بررسی در این مورد هم گفته شد مغایرتی با این قانون وجود ندارد.
وی تاکید کرد: سوال دیگر این بود که آیا ارجاعاتی که در متن ماده واحده وجود دارد شورای عالی امنیت ملی را مسئول رسیدگی به این موضوعات قرار داده یا خیر. در اصل ۱۷۶ قانون اساسی وظایف شورای عالی امنیت ملی احصا شده است. در چند فراز از این ماده واحده نظر یا تصویب شورای عالی امنیت ملی شرط شده است در این مورد نیز اکثریت قاطع رای دادند که از این حیث مصوبه مغایر قانون نیست.
ابراهیمیان یادآور شد: در این مورد که آیا این طرح متضمن تخطی از خطوط قرمز رهبری است یا خیر٬ برجام و ماده واحده از یکدیگر تفکیک شد. در مورد خود ماده واحده اکثریت قاطع به اجماع رای دادند که این ماده واحده تخطی از فرامین رهبری محسوب نمی‌شود و مغایر اصل ۵۷ قانون اساسی نیست.
همه کاندیداها باید احراز صلاحیت شوند
سخنگوی شورای نگهبان در مورد اظهارنظر برخی از افراد در مورد تایید یا رد صلاحیت‌ها و اینکه گفته شده شورای نگهبان در مورد یک جناح اصل را بر عدم برائت گذاشته است٬ گفت: در مورد اصل جایگاه برائت بار‌ها توضیح دادم در مقام احراز صلاحیت برای اصلاح‌طلبان و اصولگرایان اصل برائت کاربرد ندارد. آنها باید احراز صلاحیت شوند. جایی که قانون اشاره به احراز صلاحیت‌ها دارد با همه جناح‌های سیاسی داخل نظام جمهوری اسلامی از حیث شیوه بررسی صلاحیت به نحو برابر و مطابق قانون رفتار خواهیم کرد. اینکه گفته شود در مورد جناحی سختگیری می‌شود٬ درست نیست باید با حسن نیت و احترام به نهادهای کشور نگاه کرد.
انتخابات سیاسی ناظران شورای نگهبان نباید برجسته شود
وی در پاسخ به این سوال که برخی از اعضای شورای نگهبان عضو خبرگان نیز هستند و در این زمینه چه ساز و کاری برای انتخابات خبرگان پیش‌بینی شده است٬ گفت: برای مجلس خبرگان پیش‌بینی شده اگر کسی داوطلب شد و آن حوزه که خودش داوطلب شده نظارت نداشته باشد.
ابراهیمیان در پاسخ به این سوال که برخی از اعضای شورای نگهبان در محوریت یک جناح سیاسی قرارد ارند و ناظران در واقع رقیب انتخاباتی نیز محسوب می‌شوند٬ چه سازوکاری برای جلوگیری از ایجاد شبهه در این زمینه وجود دارد٬ گفت: هرکدام از اعضای شورای نگهبان یک انتخاب سیاسی دارند و این امری اجتناب‌ناپذیر است. توقع ما این است که انتخابات سیاسی فردی در مقام ناظر نباید برجسته شود. شاید بهتر است رای ما هم مثل رهبری مخفی باشد تا القای اطمینان در مردم کنیم.
اعضای شورای نگهبان نباید به عنوان عضو حزب یا گروه خاصی فعالیت کنند
وی افزود: در شوراهای قانون اساسی کشورهای دیگر هم از جناح‌های چپ و راست عضو هستند و این شورا‌ها خالی از سلیقه سیاسی نیست٬ اما در جایگاه خود تلاش می‌کنند به عنوان عضو حزب خود را نشان ندهند. در شورای نگهبان گرایش‌های سیاسی می‌تواند عضویت داشته باشند٬ اما وقتی در شورای نگهبان هستند. نباید به عنوان عضو حزب یا گروه خاصی فعالیت کنند این را قانون معلوم نکرده اما عرف سیاسی به ما می‌گوید در مورد انتخابات به نفع یا ضرر کسی حرف نزنیم.
سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه ما از همه اطلاعاتی که به احراز صلاحیت‌ها کمک کند٬ استفاده می‌کنیم گفت: برخی نگران هستند که ممکن است از سوی اشخاص معتمد یا مراجع گزارش‌های یکطرفه‌ای برسد. شورای نگهبان با داوطلبان معترض این فرصت را می‌دهد که حرف‌های آنها را بشنویم.
مطالب ماده واحده برجام در بستری با آرامش مطرح شود
وی با اشاره به تصویب برجام گفت: توصیه من این است که مطالب مربوط به ماده واحده برجام در بستری با آرامش مطرح شود تا به وسیله‌ای برای انشقاق تبدیل نشود. شاید حیله دشمن همین باشد مذاکره سیاسی یک داد و ستد است. ممکن است برخی نگران باشند که چرا امتیازهای بیشتری نگرفتیم٬ اما اینجا جای دسته‌بندی و انشقاق نیست. بهتر است نخبگان کشور در این زمینه متوجه باشند. بعد از پایان جنگ و تحریم‌ها باید از فرصت‌های خوب استفاده کنیم و امروز می‌توانیم قدرتمندانه با دنیا مواجه شویم. در حال حاضر نیز فرصت جدیدی به ما داده شده و باید بدانیم در دنیای امروز این فرصت‌ها تکرار نمی‌شود و ما حق اشتباه نداریم.
ابراهیمیان با بیان اینکه ما باید خود را برای آینده آماده کنیم٬ گفت: معلوم است که شعارهای ما به نظام سلطه برمی‌خورد و از در آشتی با ما برنمی‌آید به نظر می‌رسد این روز‌ها قدری در رابطه با برجام فرمایش‌های رهبری در دیدار با نخبگان مغفول مانده است. باید توجه کنیم که در تمام ارکان تصمیم‌گیری و اجرا در کشور باید زمینه را برای حضور نخبگان فراهم کنیم.
چاره‌ای جز استفاده از منابع محلی در تایید صلاحیت‌ها نداریم
نجات‌الله ابراهیمیان در پاسخ به سوال ایلنا مبنی بر اینکه وقتی مراجع چهارگانه و نهادهای مسئولیت‌پذیر هستند چرا شورای نگهبان باید از افراد محلی که ممکن است نظرات سلیقه‌ای داشته باشند پرس‌وجو کنند٬ گفت: قانون انتخابات نیز در مورد هیات‌های اجرایی تحقیقات محل را پیش‌بینی کرده است و این تنها مربوط به شورای نگهبان نیست. ابزارهای لازم در این مورد در اختیار نهاد مجری هم هست.
وی افزود: شرایط و موانع قانون انتخابات به‌نحوی است که مراجع چهارگانه برای احراز آنها کافی نیست. وظیفه نیروی انتظامی در قانون معلوم است. اینکه آیا کسی حسن یا سوءشهرت دارد یا خیر٬ جزو وظایف نیروی انتظامی، وزارت اطلاعات و دادگستری نیست. دادگستری هیچگاه کسی را برای سوءشهرت محاکمه نمی‌کند. همچنین در دادگستری برای کسی به علت عدم التزام به قانون پرونده تشکیل نمی‌دهیم.
ابراهیمیان تاکید کرد: از وزارت اطلاعات نیز توقع نداریم راجع به شروطی که رسیدگی به آنها در صلاحیتشان نیست٬ به ما پاسخ بدهد. بنابراین چاره‌ای نمی‌ماند جز اینکه از ابزار دیگری استفاده کنیم. شورای نگهبان یکی از این منابع را معتمدان محل دانسته است. ارجاع برخی امور به مراجع چهارگانه طبق قانون ممکن نیست.