سهیل سُمی در گفتگو با ایلنا:
۱۰ ترجمه‌ی ممنوع‌الانتشار در ارشاد دارم
اخیرا از طریق ناشرانم پیگیر بازبینی وضعیت این ترجمه‌ها هستم. البته زیاد امیدوار نیستم اما باید منتظر ماند و دید آیا واقعا آن " تغییری " که مدتی‌ست از این سو و آن سو می‌شنویم، به وجود آمده یا نه.
ایلنا: سهیل سمی(مترجم) می‌گوید؛ مشکل تعداد معدودی از کتاب‌های مجوز نگرفته و بلاتکلیف در ارشاد حل شده اما معلوم نیست آیا این رویه امیدوارکننده در آینده نیز دنبال خواهد شد یا خیر.
وی در گفتگو با خبرنگار ایلنا، ضمن بیان این مطلب که برای ارزیابی سیاست‌ها و رویکردهای مدیران ارشاد و اداره‌ی کتاب، به زمان بیشتری نیاز است، اظهار داشت: حدود ۱۰ ترجمه در ارشاد دارم که از ۹ تا ۱۰ سال قبل در ارشاد مانده‌اند. مثلا رمان " رویای آمریکایی " نوشته‌ی نورمن میلر یا " مدار راس‌السرطان " از هنری میلر و رمان‌هایی دیگر.
این مترجم اضافه کرد: باتوجه به خبر بازبینی مجدد کتاب‌های مجوزنگرفته و بلاتکلیف، اخیرا از طریق ناشرانم پیگیر بازبینی وضعیت این ترجمه‌ها هستم. البته زیاد امیدوار نیستم اما باید منتظر ماند و دید آیا واقعا آن " تغییری " که مدتی‌ست از این سو و آن سو می‌شنویم، به وجود آمده یا نه.
سمی با اشاره به شرایط ترجمه در کشور و کم و کیف آن، درمورد مساله‌ی " ترجمه‌ی گروهی " که اخیرا از زبان ناشران و رسانه‌ها شنیده می‌شود، گفت: کار گروهی خیلی خوب است اما بستگی دارد به نوع کتاب‌های مورد ترجمه و چگونگی مدیریت آن. به نظر من اینکه صرفا چند کتاب را بین چند مترجم تقسیم کنند، کار گروهی نیست.
وی افزود: کار گروهی زمانی معنا می‌شود که یک تیم مشخص با اهداف معین وجود داشته باشند؛ نخست هیات انتخاب، کتاب‌های مرتبط و مشخصی را برگزینند، سپس باتوجه به تخصص و مهارت مترجمان در حوزه‌های مختلف، مترجمان انتخاب شوند و درنهایت ویراستاران خبره‌ای باشند تا ترجمه‌های مختلف را با یک زبان و ویراست یکدست، ویرایش کنند.
این مترجم؛ کار گروهی را در ترجمه‌ی یک کتاب واحد، بی‌دلیل و مخرب دانست و اظهار داشت: این‌کار تنها توجیهی که می‌تواند داشته باشد، سرعت بخشیدن به کار ترجمه است که قطعا در مقابل کیفیت، از اولویت کمتری برخوردار است. به نظر من کار کردن دو یا چند مترجم روی یک اثر واحد، نمی‌تواند چندان مثمر ثمر باشد زیرا یکدست کردن کار مترجمان دشوار و شاید هم نشدنی است.
سمی همچنین با اشاره به مساله‌ی تکراری و قدیمی عدم وجون قانون کپی رایت و ترجمه‌های موازی گفت: متاسفانه بسیاری از ناشران و مترجمان، دقت و کیفیت را قربانی سرعت می‌کنند و از طرف دیگر ترجمه‌های موازی تاثیرات منفی زیادی را به همراه خواهد داشت. نخست اینکه مترجمان و ناشران وارد یک کورس رقابتی می‌شوند و طبیعتا به ترجمه‌ی دقیق و معتبری از یک اثر دست نخواهند یافت.
وی ادامه داد: دومین اثر منفی این کار، ایجاد ضرر و زیان به اقتصاد نشر است. زیرا ناشری که سریع‌تر کتاب را ترجمه و منتشر می‌کند(که قطعا ترجمه‌ای پرغلط و شتابزده خواهد بود) بازار را در اختیار می‌گیرد و امکان بازدهی اقتصادی را برای ناشران بعد از خود می‌گیرد. لطمه‌ی بعدی که به نظر من از همه مهم‌تر است، لطمه‌ای‌ست که با انتشار این ترجمه‌های شتابزده و بی‌کیفیت، به خوانندگان و کتاب‌خوان‌ها وارد می‌شود.
این مترجم ضمن بیان این مطلب که بسیاری از علاقه‌مندان به مطالعه، با نام مترجمان و اعتبارشان آشنایی ندارند، گفت: مخاطب اولین کتابی را که ترجمه و منتشر شده می‌خرد و در خوانش آن، دل‌زده می‌شود زیرا کیفیت ترجمه بسیار پایین است. چه بسا بسیاری از این کتاب‌ها فقط خریداری می‌شوند و مخاطب بعد از خواندن چند صفحه، آن را کنار می‌گذارد.
وی ادامه داد: از طرف دیگر، از آنجا که بضاعت اقتصادی مردم و اهالی کتاب چندان بالا نیست، منطقی نیست که از یک مخاطب انتظار داشته باشیم دو یا چند ترجمه از یک کتاب را بخرد و ببیند کدام ترجمه بهتر است!
سمی اظهار داشت: این کورسهای رقابتی جز اینکه منفعت آنی محدودی را برای مترجم و ناشر به دنبال داشته باشد، نه تنها هیچ فایده ندارد بلکه بسیار مضر است. هرچند مترجمان حرفه‌ای وارد چنین رقابت‌های غیرمنطقی نمی‌شوند؛ اما متاسفانه اثرات منفی این کورسهای خارج از قاعده، دامان آن‌ها را نیز می‌گیرد زیرا روی آمار فروش ترجمه‌هاشان تاثیر منفی می‌گذارد.
وی در پاسخ به این سوال که چطور می‌توان بر این مشکل فایق آمد، گفت: اولا ناشران اسم و رسم‌دار که برای خود اعتباری قایل هستند، نباید وارد این رقابت‌ها و کور‌س‌ها شوند. ثانیا باید در کانون یا انجمنی با هم هماهنگ شوند، هوای هم را داشته باشند و از ترجمه‌های موازی جلوگیری کنند.
