گزارش میدانی ایلنا از وضعیت نخلستان و زمین‌های کشاورزی خوزستان؛
خوزستان با نخل نفس می‌کشد / نفس کارون را سد گتوند گرفت
ای کاش نفت نداشتیم شاید اگر نفت نبود وضعیت زندگی مردم بومی بهتر از این بود، سرمایه عظیمی در این منطقه است؛ اما مردم باید آب شرب را خریداری کنند، نخل احساس دارد، عاطفه را می‌فهمد، آب برای آبیاری کم است و شور. نخل قهر می‌کند، محصول نمی‌دهد، نرخ خرید تضمینی که کیلویی ۱۰۰۰ تومان است پایین است.
خوزستان به " نفت " زنده نیست، با " نخل‌هایش " نفس می‌کشد، نخلستانهایی که به گفته مردم بومی مقدس‌اند، نخل‌هایی که سال‌های سخت " جنگ " را تاب آورده‌اند در برابر شوری آب کارون کم طاقت شده‌اند شاید به همین خاطر است که در سال‌های اخیر از محصولات آن به شکل چشمگیری کاسته شده است.
پای حرف مردم که بنشینی بیشتر خاطراتشان از سال‌های جنگ است، هنوز هم می‌توان اثرات جنگ را دید، در شکل و رفتار مردم و یا حتی محرومیتشان به رغم وجود طلای سیاه. " ای کاش نفت نداشتیم شاید اگر نفت نبود وضعیت زندگی مردم بومی بهتر از این بود " این را پیرمردی می‌گوید که عمرش را پای نخلستان‌هایش گذاشته. می‌گوید: " سرمایه عظیمی در این منطقه است؛ اما مردم باید آب شرب را خریداری کنند، نخل احساس دارد، عاطفه را می‌فهمد، آب برای آبیاری کم است و شور. نخل قهر می‌کند، محصول نمی‌دهد. "
نخلستان و اشتغال ۳۰ هزار نفر
تصوری که وجود دارد این است که مردم بومی خوزستان بیشتر در پتروشیمی و یا پالایشگاه‌ها مشغول به کارند؛ اما در واقع اینطور نیست. بیشترشان در نخلستان‌ها، مزارع نیشکر و یا پرورش دام مشغولند. مزارع نیشکر و گاومیش‌هایی که آبی برای ادامه حیات ندارند.
مهدوی که نخلستانش را از پدر به ارثبرده است به ایلنا می‌گوید: " حیات مردم اینجا به نخلستان‌ها وابسته است، نخلستان‌ها موجب اشتغال ۳۰ هزار نفر به طور مستقیم و غیر مستقیم شده‌اند، بعضی‌ها درتولید و بعضی‌ها نیز در بسته بندی و فرآوری خرما نقش دارند به همین خاطر است که کاهش محصولات صدمات جبران ناپذیری به وضعیت معیشتی مردم وارد می‌کند. "
محیطی کاملا زنانه با نیروی کاری ارزان کارخانه‌های فرآوری خرما
بیشتر زنان در این مناطق شغلشان خانه داری است مردان متعصبی دارند که کار بیرون از خانه را برای زنان درست نمی‌دانند، شاید تنها جایی که زنان بدون جنگ و دعوا اجازه کار دارند کارخانه‌های فرآوری خرما است، محیطی کاملا زنانه با نیروی کاری ارزان.
شوری تنها منبع آبیاری نخلستان‌های جنوب
باغدارن اصلیترین عامل کاهش محصول نخلستان‌ها را شوری آب کارون می‌دانند، سد گتوند ضربه‌های بسیاری به منابع طبیعی، محیط‌زیست، کشاورزی و ساکنان زده است، شوری آب کارون آنقدر بالا رفته است که این آب را نمی‌توان برای آبیاری محصولات کشاورزی استفاده کرد.
" زمانی کارون شیرین‌ترین آب کشو را داشت؛ اما احداثسد گتوند نفس کارون را گرفت " ریش سفید طایفه‌ای در اطراف شهر اهواز است این را می‌گوید و سد گتوند را فاجعه‌ای برای استان خوزستان در بخش کشاورزی می‌داند.
فریدی کار‌شناس آب منابع طبیعی و کشاورزی، در رابطه با تاثیر سد گتوند در شوری آب کارون می‌گوید: " سدگتوند علاوه بر هزینه‌هایی که همانند سایر سد‌ها بر کشور وارد کرد، هزینه‌های منحصر به خود را به دنبال داشته که غیرقابل جبران است. این پروژه برخلاف نظر تمام متخصصان کشور ساخته و آبگیری شد. زمانی که سد را ساختند، گنبدهای نمکی دور از رودخانه بودند و اصلا ربطی به آن نداشتند. سد را ساختند و شروع به آبگیری کردند. آب دره‌ها و دشت‌ها را گرفت و به گنبدهای نمکی رسید. هزاران تن نمک در آب حل شد، شوری کارون صدمات جبران ناپذیری به بخش کشاورزی وارد کرد. "
کارون شور است کارخانه‌ها و مزارع نیمه تعلیق
میرزایی, کشاورزی است که حتی در زمان جنگ نخلستان خود را ترک نکرده است، می‌گوید: " شوری آب رود کارون به قدری است که دیگر نمی‌توان مانند سال‌های گذشته نیشکر تولید کرد، کارخانه‌ها نیمه تعلیق‌اند و کارگران چندین ماه است که حقوق دریافت نکرده‌اند در این میان نخلستان‌های خرما که درختانی قوی هستند نیز در برابر این شوری دوام نیاورده‌اند و محصولاتشان بسیار کمتر از سال‌های گذشته است. "
سهم ۵۰ درصدی خوزستان از صادرات خرما
خرمای خوزستان بیشتر جنبه صادراتی دارد به همین خاطر است که ۵۰ درصد از صادرات کل کشور متعلق به این منطقه است. این محصول در تمام سال‌های تحریم با سختی و مشکلات بسیاری صادر شد ونقش بسزایی در ارزآوری برای کشور داشته است.
رییس اتحادیه خشکبار خوزستان در خصوص نقش خوزستان در بخش صادرات و ارزآوری این استان، می‌گوید: " از ۱۶۰ هزار تن خرمای صادراتی۵۵ هزار تن متعلق به خوزستان است و براساس این امار ۵۰ درصد از کل صادرات خرمای کشور متعلق به این استان است. "
رئیسی در رابطه با صادرات خرمای خوزستان، اظهار می‌کند: " قیمت جهانی که برای خرما اعلام می‌کنند کمتر از قیمت تمام شده خرما در داخل کشور است به همین خاطر صادرکنندگان کمتر از قبل علاقه به صادارت این محصول دارند.
وی با تاکید بر اینکه خرما و پسته و زعفران ایران تنها محصولات غیر نفتی هستند که در دنیا بازار رقیب ندارند، می‌گوید: " بزرگ‌ترین مشکلات صادرکنندگان در سال‌های گذشته تحریم بوده است که موجب شد فروش این محصولات به اسم خرمای ایران با مشکلاتی در بازارهای خارجی رو به رو شود. "
نرخ خرید تضمینی عادلانه نیست
باغداران از نرخ خرید تضمینی راضی نیستند و ترجیح می‌دهند خرما را به کارخانه‌های فرآوری خرما بفروشند. رحیمی یکی از خریداران خرمای نخلستان‌ها است در این رابطه می‌گوید: " نرخ خرید تضمینی که کیلویی ۱۱۰۰ تومان است پایین است به همین خاطر باغداران ترجیح می‌دهند خرما را به کارخانه‌ها بفروشند بدون اینکه هزینه‌ای بابت بسته بندی آن پرداخت کنند. "
نخلستان از اجدادشان به یادگار مانده است، وقتی در نخلستان قدم می‌زنند برای نخل‌ها آواز می‌خوانند. می‌گویند عاشقیم وگرنه سودی در خرما وجود ندارد. تاکید دارند گتوند را باید از نفس انداخت تا کارون دوباره جانی بگیرد، دوست ندارند سرنوشت کارونشان همانند دریاچه ارومیه شود. مردمان این منطقه محرومند اما مهربان. آن‌ها کارون را شیرین می‌خواهند نخل‌هارا پربار.
گزارش: یاسمن خالقیان
