چشمه کوهرنگ در مرز خشکی کامل/آبدهی چشمه به پایین ترین سطح خود رسید

به گزارش خبرنگار ایلنا، پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که استان چهارمحال و بختیاری با کاهش ۶۴ درصدی بارش‌ها در یک دهه گذشته، افزایش دما و کسری ۵۷۰ میلیون مترمکعبی سفره‌های آب زیرزمینی، نخستین مرحله تغییرات اقلیمی را تجربه می‌کند. این شرایط بحرانی، تأمین آب شرب و امنیت آبی منطقه را با تهدیدی جدی مواجه کرده است.

بر اساس داده‌های گردآوری شده، میانگین بارش‌ها در این استان طی ده سال گذشته تا ۶۴ درصد کاهش یافته و همزمان روند افزایش دما نیز ثبت شده است، این تغییرات، منابع آبی منطقه را تحت فشار بی‌سابقه‌ای قرار داده‌اند.

بررسی‌ها حاکی از آن است که حجم کسری مخازن آب زیرزمینی استان به ۵۷۰ میلیون مترمکعب رسیده و سطح آب سدهای مهمی مانند کارون ۴ و زاینده‌رود نیز به‌طور چشمگیری افت کرده است. این شرایط، زنگ خطر خشکسالی شدید و پایدار را در منطقه به صدا درآورده است.

ذخیره حیاتی در آستانه نابودی؛ آبدهی چشمه کوهرنگ به حداقل  رسید

کارشناس شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، اظهار داشت: دوام و دبی آب چشمه کوهرنگ به شدت وابسته به ذخایر برف ارتفاعات زردکوه است و با توجه به خشکسالی در استان و کاهش برف و باران این چشمه با افت دبی مواجه شده است.

سید هاشم فاطمی با اشاره به اینکه در ابتدای سال جاری این چشمه  حدود ۱۲ مترمکعب بر ثانیه آبدهی داشت و روند کاهش جریان آن به‌صورت پیوسته ادامه یافت افزود: در آخرین اندازه‌گیری در ۱۵ مهرماه، دبی آن به حدود ۸۵۰ لیتر در ثانیه رسید.

وی گفت: این چشمه هنوز به‌طور کامل خشک نشده است اما تمام آبی که از آن خارج می‌شود به خط انتقال کوهرنگ وارد می‌شود و صرف تامین آب شرب شهرهای کوهرنگ، فارسان، سورشجان و شهرکرد می‌شود.

فاطمی با بیان اینکه افت فعلی آب چشمه از مدت‌ها پیش پیش‌بینی شده بود افزود: برداشت آب و میزان بارندگی با هم تناسب ندارند و خیره برف استان به صفر نزدیک است.

کارشناس شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری بیان کرد: از دهه ۷۰ تا کنون چهارمحال و بختیاری دچار بحران کم آبی و خشکسالی شده است، در گذشته این استان با یک درصد از مساحت کشور بیش از ۱۱ درصد آب را تأمین می‌کرد اما امروزه با بحران بی آبی مواجه شده است.

فاطمی با اشاره به تاثیر گسترده خشکسالی بر منابع سطحی استان خاطرنشان کرد: رودخانه‌های «گدارکبک» شهرستان بروجن، «زرین‌درخت» در شهرستان لردگان و «گرگک» در شهرستان فارسان از جمله رودخانه‌هایی هستند که امسال خشک شده‌اند و در برخی نقاط فقط جریان ناچیزی از آب وجود دارد.

وی افزود: برای چشمه‌هایی مانند کوهرنگ امکان احیای فنی چندانی وجود ندارد و این شرایط زنگ خطری است که برای پیشگیری از بحران، استفاده از منابع جایگزین از جمله چاه‌های کشاورزی برای تأمین اضطراری آب شرب مد نظر قرار گرفته است.

خشکسالی؛ آشفتگی در قلب چرخه های طبیعت

مدیرکل حفاظت محیط زیست  استان چهارمحال و بختیاری هم  در گفتگو با خبرنگار ایلنا گفت:چشمه کوهرنگ یکی از سرچشمه‌های اصلی کارون و زاینده‌رود است و‌ در چند سال گذشته به دلیل تغییر رژیم بارشی از برف به باران و افزایش میانگین دمای شهرستان کوهرنگ نسبت به متوسط کشوری باعث شده است از مساحت یخچال‌های طبیعی رشته کوه زردکوه که منبع تامین چشمه‌هایی چون چشمه زرکوه هستند، کاسته و باعث خشک شدن یا کاهش دبی این چشمه‌ها شده است.

محسن کریمی بیان کرد: در رشته کوه زردکوه، حدود ۱۱ یخچال طبیعی بزرگ وجود دارد که به دلایل تغییر اقلیم چیزی بالغ بر ۷۰ درصد از حجم این یخچال‌ها کاسته شده است. 

وی کاهش منابع آبی مانند خشک شدن تالاب‌ها، رودخانه‌ها و کاهش کیفیت آب، تهدید تنوع زیستی گیاهی و جانوری مثل از بین رفتن زیستگاه، مهاجرت حیات وحش، تهدید یا انقراض گونه‌های جانوری و گیاهی، افزایش آتش‌سوزی‌ها و‌ اختلال در چرخه‌های اکولوژیکی را از جمله اثرات خشکسالی بر محیط زیست عنوان کرد.

 تدوین برنامه‌های جامع سازگاری با کم‌آبی؛ فوریتی برای نجات چهارمحال و بختیاری

رییس بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری نیز در ادامه به خبرنگار ایلنا گفت:  این استان به دلیل طولانی شدن تغییرات در دما و بارش وارد مرحله ابتدایی تغییر اقلیم شده اما هنوز تغییر اقلیم به معنای واقعی خود اتفاق نیفتاده است.

سید نعیم امامی بیان کرد: این استان در اقلیم سرد و کوهستانی قرار دارد و از مشخصه‌های این اقلیم میانگین دمای حدود ۱۰ الی ۱۲ درجه سانتی‌گراد و بارش سالانه ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلی‌متر است به طور مستقیم تحت تاثیر تغییرات‌اقلیمی واقع شده است.

وی افزود: طی ۱۰ سال گذشته میزان بارش‌ها در استان بین ۵۱ تا ۶۴ درصد کاهش یافته و میانگین دمای سالانه حدود یک درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است که همین امر موجب شده تا استان با یک خشکسالی مزمن روبرو شود که به مرور آثار زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی آن را خواهیم دید.

امامی تصریح کرد: افزایش دما سبب شده بخش عمده‌ای از بارش‌ها از برف به باران تبدیل شود و همین امر موجب شده استان با افت و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی در ۱۰ دشت استان روبرو شود و بسیاری از دشت‌های استان حالت بحرانی پیدا کنند.

رییس بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری  خواستار تدوین و اجرای فوری برنامه‌های جامع سازگاری با کم‌آبی، مدیریت مصرف و احیای منابع آب شدو هشدار داد که بدون اقدام عاجل، این استان ممکن است با بحران‌های گسترده‌تر زیست محیطی و اجتماعی روبرو شود.

گزارش: راضیه صیادی