ایلنا از فارس گزارش می دهد؛
شیراز و کابوس ترافیک بی‌پایان/ راه امدادرسانی مسدود است
معاون شهردار شیراز: روزانه ۴۰ تا ۵۰ خودرو جدید وارد چرخه ترافیک شیراز می‌شود
میان بوق‌های ممتد و حرکت کند خودروها، خیابان‌های مرکز شیراز هر روز صحنه‌ای چالش‌برانگیز برای امدادرسانی هستند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، صدای آژیر آمبولانس که می‌پیچد، خودروها سعی می کنند مسیرها را باز کنند؛ اما در واقعیت، فقط چند سانتی‌متر جا باز می شود و باز هم راه تنگ و پر از مانع باقی می‌ماند.
راننده، فرمان را محکم گرفته، عرق سرد روی پیشانی‌اش نشسته و نگاهش مدام بین آینه بغل و ترافیک روبه‌رو می‌چرخد. هر لحظه تأخیر، معنای سنگینی دارد؛ بیمار در آمبولانس روی برانکارد است و تیم پزشکی کنار او، با چشمانی نگران منتظر رسیدن به بیمارستان هستند.
خیابان‌های پررفت‌وآمدی که بیمارستان‌ها و ساختمان‌های پزشکان را در خود جای داده‌اند، از صبح تا عصر مملو از خودروهای شخصی، تاکسی‌ها و اتوبوس‌ها هستند.
بلوار زند تنها با بیش از ۵۰۰۰ مطب پزشکی، ادارات دولتی و حجم سنگین خودروهای اداری و شخصی، سالهاست به چالشی بزرگ در ترافیک شهری تبدیل شده است.
رانندگان تاکسی به دنبال مسافرند، خودروهای شخصی دنبال جای پارک می‌گردند و همین توقف‌های کوتاه و پارک دوبله در کنار خیابان کافی است تا مسیر حرکت قفل شود.
هر چراغ قرمز و توقف خودروهای روبرو مثل دیواری در مقابل راننده ظاهر می‌شود. آژیر همچنان روشن است، ولی خودروها نمی‌توانند حرکت کنند چون مسیر مقابل بسته است. راننده به ناچار تصمیم می‌گیرد به خیابان فرعی بپیچد؛ سرعت آمبولانس پایین می‌آید، اما چاره‌ای جز ادامه مسیر نیست. تیم پزشکی داخل آمبولانس با صدایی آرام، وضعیت بیمار را چک می‌کند و هر ثانیه را با نگرانی می‌شمارد.
پارکینگ‌های محدود اطراف ساختمان‌های پزشکان و توقف‌های موقت جلوی داروخانه‌ها، مثل تکه‌های پازل، ترافیک را قفل می‌کنند. صدای بوق ممتد خودروهایی که پشت آمبولانس مانده‌اند، با آژیر اورژانس در هم می‌آمیزد و فضایی پرتنش می‌سازد. هر راننده با تردید سعی می‌کند گوشه‌ای از مسیر را باز کند تا راهی برای عبور پیدا شود. این لحظه‌ها، برای تیم امدادی طولانی و نفس‌گیر است.
مسیر بالاخره باز می‌شود این صحنه هر روز در خیاباهای مرکز شیراز تکرار می‌شود؛ ترافیک سنگینی که نه تنها زندگی روزمره شهروندان را کند کرده، بلکه امدادرسانی را به یکی از دشوارترین مأموریت‌ها تبدیل کرده است.
هر دقیقه تأخیر در این مسیرها، معنایش ممکن است تفاوت بین نجات جان یک بیمار یا از دست رفتن یک فرصت حیاتی باشد. همین واقعیت است که نشان می‌دهد مدیریت ترافیک و ایجاد مسیرهای ویژه امدادی در مرکز شهر، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی برای حفظ جان انسان‌هاست.
ریشه بخشی از ترافیک شیراز خصوصاً محدوده مرکزی خارج از وظایف شهرداری است
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری شیراز در گفت و گو با ایلنا با اشاره به تمرکز خدمات و ادارات دولتی و غیردولتی در مرکز شهر گفت: به دلیل تمرکز ارگانها و ادارات تصمیم گیرنده در شهر شیراز، بسیاری از مردم شهرستان‌ها برای انجام امور اداری و دریافت خدمات درمانی و آزمایشگاهی به شیراز سفر می‌کنند؛ این مراجعه‌ها باعث افزایش حجم ترافیک در محورهای اصلی به‌ویژه محور شریانی بلوار زند و انشعابات آن شده است.
به گفته محمد فرخ زاده، مردم برای مراجعه به نهادهایی مانند جهاد کشاورزی، شهرک های صنعتی، بانک های عامل، مراکز دانشگاهی، مراکز حمایتی همانند کمیته امداد و بهزیستی، بنیاد شهید یا مراکز درمانی و آزمایشگاهی مجبورند مسافت زیادی را طی و به شیراز سفر کنند و این موضوع بار ترافیکی شهری با خیابان های با عرض کم و شبکه معابر محدود را دوچندان می‌کند.
فرخ‌زاده با اشاره به اینکه بسیاری از ادارات، مراکز خدماتی و درمانی تحت اختیار شهرداری نیستند، تاکید کرد: قوانین مجلس درخصوص فعالیت مراکز درمانی خارج از حوزه تصمیم‌گیری مدیریت شهری است و قدمت بسیاری از آنها به قبل از شرایط پر مخاطره امروز بر می گردد که عملاً جا به جایی با تغییر کاربری این مراکز کار دشوار و نیاز به هماهنگی‌های حاکمیتی دارد.
وی افزود: وقتی مجلس قانونی وضع می‌کند که پزشکان می‌توانند مطب خود را در منازل یا واحدهای استیجاری دایر کنند، شهرداری و سایر دستگاه‌های هم عرض هم نمی‌توانند مانع آن شوند و طبیعتاً دولت هم تمایلی به حذف قانون ندارد
معاون شهردار شیراز تصریح کرد: به دلیل اجرایی نشدن قانون مدیریت واحد شهری بخش زیادی از تصمیمات در ید اختیارات شوراهای اسلامی شهر و شهرداری ها نیست و حل مسائل در قالب شوراهای شناسنامه دار همانند شورای تامین، شورای هماهنگی ترافیک و... میسر می باشد.
اقدامات شهرداری در حوزه زیرساخت است
به گفته فرخ زاده شهرداری طی سالهای اخیر اقدامات متعددی انجام داده است؛ از جمله احداث بلوارها و خیابان‌های جدید، احداث زیر ساخت های حمل و نقل همانند مترو، اجرای تقاطع‌های غیرهمسطح، ایمن‌سازی معابر و نصب دوربین و چراغ های کنترل فرماندهی ترافیک، ایمن سازی معابر و انجام اصلاحات هندسی متعدد در نقاط حادثه‌خیز که مصوبات آن در کمیسیون ایمنی، کارگروه کاربری های ترافیک زا و شورای ترافیک استان و با همکاری دستگاه‌های مرتبط و پلیس راهور به تصویب رسیده است.
وی خاطرنشان کرد: شورای اسلامی شهر و شهرداری در شرایط سخت اقتصادی با استقراض و کسب درآمد در شرایط بسیار دشوار با بودجه ۴۲ هزار میلیاردی معادل بیش از ۵ برابر بودجه دولتی استان با اجرای پروژه‌های متعدد، برادری و ارادت خود را به مسئولین کشور، استان و شهروندان شیرازی اثبات کرده، اما حل ریشه‌ای مشکلات خدمات شهری عارضه ای نیست که یک ساله و یک ماهه شکل گرفته باشد و آثار بسیاری از کاستی ها از جمله ترافیک ریشه ای عمیق در تصمیمات سالهای دور و نزدیک داشته و دارد و خواستگاه حل آن با اراده مدیریت استان با ابزارهای تصمیم گیری بین دستگاه ها در شورای ترافیک استان همانند الگوی همکاری خوب در آماده‌سازی ورزشگاه پارس با محوریت مدیریت استان میسر است.
طرح‌های مطالعاتی و راهکارهای پیشنهادی
فرخ‌زاده با اشاره به طرح‌های متعدد برای روان‌سازی محور زند گفت: برخی از این مشکلات به راحتی قابل حل است و نیاز به راهکار پیچیده ای ندارد.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری شیراز افزود: اگر بخش عمده ای از مراکز درمانی، آزمایشگاهی، رادیولوژی و تصویربرداری و مطب‌ها مدیریت و از این محور مرکزی شهر منتقل شوند، ترافیک محور زند به‌طور طبیعی حذف و روان سازی انجام خواهد شد.
وی اضافه کرد: برای رفع مشکلات باید قوانین ملی اصلاح شود و تمرکز کاربری‌های ترافیک‌زا از مرکز شهر برداشته و به سایت های ساماندهی مشاغل درمانی منتقل شود. سالهاست در مورد شهرکی بین المللی با عنوان شهر سلامت در محور شمال غرب صحبت می شود که قرار بود تمام مشاغل درمانی و خدمات وابسته به آن را در خود جای دهد، ولیکن تا کنون این مهم محقق نشده است.
فرخ زاده عنوان کرد: شهرداری شیراز آمادگی دارد ۵ سایت در مرکز، جنوب، شمال، غرب و شرق به ساماندهی مشاغل درمانی تخصیص دهد، مشروط به اینکه ضمانتی شکل بگیرد که تمرکز گرایی از ادارات و مراکز درمانی از خیابان زند و خیابان های محدوده مرکزی به این سایت ها منتقل شود.
وی انتقال کاربری‌های ترافیک‌زا از مرکز شهر را با ۵ راه‌حل اساسی برای کاهش بار ترافیکی پیشنهاد کرد: انتقال مراکز درمانی توسط علوم پزشکی، تمرکز زدایی و انتقال ادارات دولتی و خصوصی با مدیریت استاندار، انتقال مشاغل غیر مرتبط با کاربری‌های ترافیک‌زا، اجرای طرح معاینه فنی توسط شهرداری و پلیس راهور و اجرای طرح محدوده ترافیک توسط شورای ترافیک استان از مرکز شهر.
فرخ زاده عنوان کرد: با اجرای این اقدامات بخش زیادی از ترافیک شیراز کاهش خواهد یافت بدون اینکه نیازی به طرح‌های پیچیده باشد.
اجرای طرح محدوده ترافیک و طرح معاینه فنی در محدوده کم آلاینده
معاون شهردار شیراز درخصوص طرح محدوده ترافیک و محدوده کم‌آلاینده گفت: طرح‌های ترافیکی مانند زوج و فرد چندین بار مطرح شده است ولیکن برای اجرای آن وفاق لازم شکل نگرفته است. از طرفی نیاز به اجرای طرحهایی همانند سی پی برای منظم سازی پارک حاشیه ای و انضباط ترافیکی در هسته مرکزی شهر است.
وی یادآور شد: طرح محدوده کم‌آلاینده (LEZ) زیرساخت‌هایش توسط شهرداری کاملاً آماده شده و اجرای آن به دلیل عدم همکاری برخی دستگاه‌ها و شوراها به تاخیر افتاده اما با اختیارات بسیار خوب تفویضی به استانداران در بسیاری از استان‌ها اجرا و با حمایت مدیریت عالی استان ظرف ۲۴ ساعت قابل اجرا می باشد. با اجرای این طرح خودروهای فاقد معاینه فنی شناسایی و از ورود آنها به محدوده مرکزی جلوگیری می‌شود و بخشی از ترددهای غیرضروری در محدوده مرکزی کاهش می‌یابد.
ضرورت فرهنگ‌سازی برای استفاده از حمل‌ونقل عمومی
فرخ زاده با اشاره به توسعه حمل‌ونقل عمومی در شیراز گفت: حمل‌ونقل عمومی شامل مترو و اتوبوس در حال حاضر در دسترس شهروندان است و حتی خانواده خودش سعی کرده اند از این سیستم استفاده کنند و در چند سال اخیر از سرویس شخصی برای فرزندانش استفاده نکرده است. با این حال هنوز بسیاری از شهروندان تمایلی به استفاده از حمل‌ونقل عمومی ندارند و خودروهای تک‌سرنشین و خودروهای ورودی از شهرستان‌ها سهم بزرگی در ترافیک دارند.
معاون حمل‌ونقل شهرداری شیراز با اشاره به افزایش روزانه خودروهای جدید در شهر گفت: هر روز ۴۰ تا ۵۰ خودرو جدید پلاک و وارد چرخه ترافیک می‌شود در حالی که هیچ طرح مؤثری برای خروج خودروهای فرسوده اجرا در کشور اجرا نشده است.
وی این وضعیت را به ظرفی تشبیه کرد که هر روز پر می‌شود اما چیزی از آن خارج نمی‌شود و در نهایت سرریز خواهد شد. با ادامه این روند و ظهور نمایندگی متعدد عرضه خودرو و نمایشگاه های بسیار زیاد در شیراز، این شهر در آینده ای نه چندان دور به یک پارکینگ بزرگ همانند برخی کلانشهرها تبدیل خواهد شد.
ترافیک، عامل مستقیم تأخیر در امدادرسانی اورژانس فارس
رئیس سازمان حوادث و فوریت‌های پزشکی استان فارس نیز در گفت و گو با ایلنا با اشاره به چالش‌های ناشی از ترافیک گفت: در حوادث گوناگون‌سازمان اورژانس با اولویت‌بندی، نزدیک‌ترین آمبولانس را به محل حادثه می‌فرستد. مسیر تردد به ویژه در خیابان‌های پرترافیک مستقیماً بر سرعت رسیدن تیم‌های امدادی تأثیر می‌گذارد، هر چه مراعات مردم بیشتر باشد و ترافیک کمتر باشد، ما سریع‌تر به محل حادثه می‌رسیم و زمان طلایی یا Golden Time که تعیین‌کننده نجات جان مصدوم است حفظ می‌شود.
مسعود عابد تأکید کرد: حتی چند دقیقه تأخیر می‌تواند جان یک بیمار را به خطر بیندازد؛ خودروهای امدادی ۱۱۵ در تمام طول مأموریت در حال خدمت‌رسانی هستند و توقف آنها به معنای معطل شدن جان بیماران است.
عابد با بیان اینکه رابطه مستقیم ترافیک و عملکرد اورژانس غیرقابل انکار است، افزود: مراعات مردم، باز گذاشتن مسیر خودروهای امدادی و پارک نکردن در مسیر حرکت، کیفیت خدمات اورژانس را افزایش می‌دهد؛ خودروهای اورژانس در مسیر مأموریت خود خارج از عملیات نیستند و در همان زمان، جان بیماران را نجات می‌دهند. متأسفانه ترافیک باعث می‌شود در برخی موارد بیمار بدحال شود یا حتی فوت کند.
وی توضیح داد: هر یک مأموریت اورژانس، وقتی با تأخیر مواجه شود، مدت زمان لازم برای رسیدن و کمک به بیمار طولانی‌تر می‌شود. با کاهش ترافیک، خودروهای امدادی سریع‌تر عمل کرده و چرخه مأموریت‌ها مؤثرتر می‌شود. حتی یک آمبولانس که دو ساعت در مسیر گرفتار باشد، تنها یک ساعت در چرخه عملیاتی فعال است؛ بنابراین کاهش ترافیک باعث می‌شود توان عملیاتی اورژانس افزایش یابد.
رئیس اورژانس فارس در ادامه گفت: شهرداری و سایر نهادهای مسئول باید مسیرهای امدادی را استانداردسازی کنند تا روند امدادرسانی تسهیل شود؛ استانداردسازی مسیرها و همکاری سایر ارگانها، به ویژه در شرایط اضطراری و حوادث، می‌تواند زمان رسیدن به بیمار را کاهش دهد و جان افراد بیشتری را نجات دهد.
عابد اضافه کرد: اولین کمک و حضور تیم‌های اورژانس در محل حادثه، آرامش‌بخش و مؤثر است. ما با امکانات استاندارد و کیفیت بالا تلاش می‌کنیم جان بیماران را نجات دهیم و خدمات اورژانس را در بالاترین سطح ارائه کنیم. هر چه ترافیک کمتر باشد، مأموریت‌ها سریع‌تر و مؤثرتر انجام می‌شوند و خودروها زودتر آماده مأموریت بعدی خواهند بود.
وی خطاب به شهروندان گفت: رعایت حقوق خودروهای امدادی یک مسئولیت اجتماعی است؛ باز گذاشتن مسیر برای خودروهای اورژانس می‌تواند تفاوت بین مرگ و زندگی باشد. همکاری مردم در این زمینه به نفع همه شهروندان و افزایش کیفیت خدمات اورژانس است.
ضعف طراحی شبکه شهری و سرریز جمعیت علت اصلی ترافیک شیراز است
مهرداد ایروانیان استاد دانشگاه و معمار شیرازی در تحلیل ریشه‌های ترافیک این کلان‌شهر گفت: چندین عامل هم‌زمان باعث شکل‌گیری شرایط فعلی شده است.
وی در گفت و گو با ایلنا با اشاره به اینکه بخشی از مشکل مربوط به ملاحظات طراحی معابر و نحوه اجرای طرح‌هاست، افزود: بخشی دیگر ناشی از ورود متقاضیان خدمات شهری از خارج محدوده شهر است.
به گفته ایروانیان، شیراز به‌دلیل موقعیت خدماتی و درمانی، جمعیت زیادی از شهرهای اطراف را جذب می‌کند که فقط برای انجام کارهای مشخص وارد شهر می‌شوند و همین امر در ساعات عصر به‌ویژه محور زند را با ازدحام مواجه می‌کند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: گروهی از این مراجعان شامل افرادی هستند که در شیراز سکونت ندارند اما برای مراجعه درمانی و اداری به شهر می‌آیند؛ همچنین مسافرکش‌هایی که ساکن شیراز نیستند، وارد این چرخه می‌شوند و به این حجم تردد اضافه می‌کنند.
وی گفت: این سرریز جمعیت همراه با ضعف کارایی شبکه شهری مشکلات را تشدید کرده و نتیجه آن همان چیزی است که امروز در معابر مرکزی شهر شاهد هستیم.
این معمار برجسته با تأکید بر نقش طراحی شبکه گفت: وقتی طراحی و اجرای شبکه شهری به درستی انجام نشود، بار ترافیک به درستی پیش‌بینی و هدایت نمی‌شود. شبکه فعلی نه از نظر فنی کارایی دارد و نه با افزایش جمعیت سازگار است.
به گفته ایروانیان، اگر مبدا و مقصد سفرها به درستی شناسایی نشود و به طراح منتقل نشود، طراح هم نمی‌تواند پاسخ مناسب ارائه کند. همین ضعف باعث می‌شود پروژه‌هایی اجرا شوند که ضرورت واقعی ندارند و برخی نقاط بدون نیاز، شبکه‌های جدید دریافت می‌کنند درحالی‌که معابر پرمسئله مانند مرکز شهر بی‌توجه رها می‌شوند.
بی‌توجهی به مرکز شهر در اقدامات عمرانی
وی با انتقاد از عملکرد مدیریت شهری گفت: بسیاری از شهردارها و تیم‌های مدیریتی بیشتر تمرکزشان روی حاشیه شهر است و توجه جدی به مرکز شهر ندارند. محورهایی مانند ساحلی سالهاست با افزایش جمعیت و ترافیک مواجه‌اند ولی هیچ اقدام مؤثری در راستای اصلاح شبکه و طراحی مناسب انجام نشده است.
ایروانیان در پاسخ به این پرسش که چرا شهرداری به این موضوعات ورود نمی‌کند، تصریح کرد: شهرداری ورود می‌کند اما طرح تفصیلی شهر توسط راه‌وشهرسازی تدوین می‌شود؛ البته شهرداری هم به‌عنوان متولی شهر در فرآیند تصویب نقش دارد.
وی تأکید کرد: این یک «تقصیر جمعی» است و ضعف تعامل میان شهرداری و راه‌وشهرسازی و همچنین ضعف فنی این دو نهاد در حوزه طراحی شبکه شهری باعث شده راه‌حل کارآمدی ارائه نشود.
این استاد دانشگاه خواستار تعامل جدی‌تر این دستگاه‌ها و اصلاحات اساسی در طرح‌های شهری شد تا شبکه معابر بتواند بار جمعیت و خودرو را تحمل کند و ترافیک در مرکز شهر کاهش یابد.
