سال‌های سخت برای کارگران کشاورزی مکانیزه؛
تراژدی واگذاری کشت و صنعت‌ها/ «مهاباد» به ایستگاه آخر رسیده است؟
کشت و صنعت مهاباد که در عرصه مرغ‌داری، جوجه کشی و کشت محصولات زراعی مرتبط با این صنعت فعال است، از سال ۱۳۸۴ با واگذاری به بخش خصوصی به چندین قسمت تجزیه شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، تاریخ شرکت‌های کشت و صنعت در کشور ما مشحون از فراز و فرودها و بحران‌ها و نقل و انتقالات و واگذاری‌ها بوده است. از زمان تاسیس شرکت‌های کشت و صنعت با حمایت پهلوی دوم آن هم پس از اجرای طرح اصلاحات ارضی، این شرکت‌ها که الگوبرداری شده از شرکت‌های کشت و صنعت اروپای شرقی و شوروی سابق بودند، با مشکلات فراوانی در عرصه مدیریتی و اجرایی روبه‌رو شدند. مشکلاتی از قبیل انتقال فناوری، آبیاری، شیوه‌های جدید کشت، ماشین آلات، بسته‌بندی و بازاریابی محصولات، از جمله چالش‌های این شرکت‌ها بوده است؛ شرکت‌هایی که در نهایت همواره با اراضی خصوصی همسایگان خویش دچار مشکل بودند.
اما در سال‌های اخیر، کارگران بخش مکانیزه کشاورزی در استان‌های خراسان، مازندران، آذربایجان، کردستان و خوزستان، سختی‌های بسیاری تجربه کرده‌اند. واگذاری این شرکت‌های راکد به بخش خصوصی و بازگرداندن برخی از آن‌ها با حواشی فراوان به دولت یا بانک‌های دولتی، از جمله خاطرات تلخ این کارگران بوده است.
پروژه پر کش و قوس واگذاری کشت و صنعت دشت مغان و کشت و صنعت هفت تپه به بخش خصوصی، هر کدام داستانی به اندازه چند جلد کتاب است. اما تنها این دو واحد کشت و صنعتی مشهور نبودند که چنین بلاهایی بر سرشان آمد. واگذاری کشت و صنعت پارس به بانک ملی و ماجرای اخیر (یعنی واگذاری مجتمع کشت و صنعت مهاباد به بخش خصوصی) خود در ادامه‌ی روندی است که برای سایر واحدهای کشت و صنعتی کشور تکرار شده است.
مجتمع کشت و صنعت مهاباد، روزگاری نخستین و بزرگ‌ترین پروژه تولیدی این شهر بود؛ طرحی که قرار بود برای بیش از ۷۷ هزار نفر فرصت شغلی فراهم کند و چرخ‌های زندگی را در دل این دیار بچرخاند. قرار بود امید به کار و نان را در میان مردم مهاباد زنده نگه دارد و جلوی کوچ ناگزیر کارگران به شهرهای دور و بی‌نام را بگیرد.
کشت و صنعت مهاباد که در عرصه مرغ‌داری، جوجه کشی و کشت محصولات زراعی مرتبط با این صنعت فعال است، از سال ۱۳۸۴ با واگذاری به بخش خصوصی به چندین قسمت تجزیه شد. در نهایت شرکت‌های چهارگانه سبز «کشت و صنعت مهاباد»، «مجتمع دامداری و صنعتی مهاباد»، «مجتمع هما مرغ مهاباد» و «سردخانه زمزم مهاباد»، از کشت و صنعت عظیم مهاباد باقی ماند. مدیران مجموعه کشت و صنعت مهاباد اقدام به فروش بیش از ۵۰ هکتار از زمین‌های زراعی این مجموعه، فروش سالن‌های مرغ گوشتی، واگذاری تأسیسات پرواربندی گوساله، تعطیلی کشتارگاه گاو گوسفند، تعطیلی واحدهای پرورش مرغ و تعطیلی کارخانه جوجه کشی و مرغ مادر کردند.
این شرایط رویای چند هزار نفر کارگر این مجموعه بزرگ را نقش برآب کرد؛ رویایی که در سال ۱۳۹۵، پایان ناخوشش با واگذاری دوباره شرکت آشکار شده بود؛ آن رؤیا برای کارگران، به مرور، به خیالی خام و سرابی دوردست بدل شد. در پایان کار، این مجموعه نیز، چون بسیاری از واحدهای صنعتی کشور، گرفتار طاعون «خصوصی‌سازی» شد و سرنوشت آن به دستان بی‌رحم بازار آزاد و بی‌تفاوتی مقامات و مالکان جدید سپرده شد.
منابع کارگری که به سختی با آن‌ها صحبت کردیم، داستان عجیب واگذاری و خصوصی‌سازی کشت و صنعت مهاباد را شرح دادند.
آن‌ها می‌گویند: از روزی که واگذاری‌ها آغاز شد، فروپاشی نیز پا به پای آن پیش رفت؛ خصوصی‌سازی‌های پی‌درپی، امید را از ریشه خشکاندند. امروز، از آن عظمت و جنب‌وجوش سال‌های آغازین، تنها سوله‌هایی نیمه‌باز و نیمه‌تاریک باقی مانده است که گویی صدای چرخ‌های خاموش و کارگران خاموش‌ترشان هنوز در فضا طنین‌انداز است.
آن‌ها می‌گویند: مدت‌هاست کارگران در سکوت فرو رفته‌اند؛ اعتراض گاهی مترادف با اخراج است و گران تمام می‌شود. از همین‌رو، دست ما از گفت‌وگوی بیشتر کوتاه ماند. ....
با این همه، کارگران قدیمی این مجتمع کشت و صنعت می‌گویند: بسیاری از بخش‌های اصلی، از جمله کشتارگاه، به پیمانکاران واگذار شده است؛ واگذاری‌هایی که نه تنها گرهی از کار کارگران نگشوده، بلکه بر بار رنج‌شان افزوده است.
کلام آخر
اکنون، در روزگاری که فشار بر دوش کارگران بیش از هر زمان دیگری سنگینی می‌کند. کارفرمایان و مالکان خصوصی، در سایه‌ی عدم نظارت و داشتن اختیار فراوان، از هر بهانه‌ای برای کاهش حقوق، تعلیق قراردادها و حذف نیروها بهره می‌برند.
تلاش می‌کنیم اطلاعات بیشتری از وضعیت کشت و صنعت مهاباد و کارگران آن به دست آوریم؛ آیا این واحد مکانیزه کشاورزی که قرار بود امید آخر کارگران یک منطقه محروم کشور باشد، قرار است پله پله مسیر سقوط را بپیماید؟
