یک بازیگر تئاتر مطرح کرد؛
چرا آثار معلولین به اجرای عمومی نمیرسد؟
همبازی شدن با معلولان نگاه انسان را به مفهوم نقص تغییر میدهد
بازیگر حاضر در هفتمین جشنواره تئاتر منطقهای معلولین «کرمان» مهمترین مانع پیش روی بازیگران تئاتر معلولین را نه در محدودیتهای جسمی، بلکه در نوع برخوردها و فضای کاری دانست و گفت: زمانی که برخوردها به گونهای باشد که بازیگر احساس کمارزشی کند، این موضوع میتواند بیشترین آسیب را به او وارد کند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، هفتمین جشنواره منطقهای تئاتر افراد دارای معلولیت کویر در شهر کرمان در حال برگزاری است.
مجید قناد، شهرام کرمی و مجید امرایی مسئولیت ارزیابی آثار نمایشی این رویداد را به عهده داشتهاند. این رویداد با هدف تقویت حضور اجتماعی هنرمندان توانیاب و ارتقای سطح کیفی تولیدات نمایشی آنان از یکم تا چهارم دیماه در شهر کرمان در حال برگزاری است.
گفتنی است در این دوره از جشنواره، از میان ۱۶۱ اثر ارسالشده به دبیرخانه، پس از طی مراحل بازبینی، ۱۵ اثر نمایشی منتخب برای حضور در بخش رقابتی انتخاب شدهاند. این آثار از استانهای کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی به جشنواره راه یافتهاند و در بخشهای صحنهای، خیابانی و محیطی اجرا میشوند.
در روزهای برگزاری این رویداد، نمایش «رنگ نامرئی» به کارگردانی فهیمه بصیری از استان یزد درپلاتو تئاتر شهر کرمان، روی صحنه رفت. این اثر نمایشی با مدت زمان سی و پنج دقیقه در بخش صحنهای جشنواره روی صحنه رفته است. نمایش «رنگ نامرئی» تلاش میکند با تمرکز بر ادراک حسی، تفاوتهای انسانی و نگاه برابر به زیست افراد دارای معلولیت، مخاطب را با لایههای پنهان تجربه انسانی مواجه کند.
زهراپور فلاح، بازیگر این نمایش درباره این حضور با ایلنا گفتگو کرد.
نقشی به مثابه انسانی جستجوگر
او درباره نقش خود در نمایش «رنگ نامرئی» اینگونه توضیح داد: در این نمایش نقش «نرگس» را ایفا میکنم؛ شخصیتی که در ظاهر انسانی سالم به نظر میرسد اما در مسیر شناخت و ادراک حسی دچار سردرگمی است و همین وضعیت، او را به نمادی از انسان جستوجوگری تبدیل میکند که در پی یافتن معنا، ترتیب و درک عمیقتری از جهان پیرامون خود است.
وی افزود: شخصیت «نرگس» در بطن داستان نماینده انسانهایی است که در ظاهر تفاوتی با دیگران ندارند، اما در درون با چالشهای جدی ذهنی و حسی مواجهاند. این نقش بستری برای طرح پرسشهایی درباره مفهوم سلامت، نقص و شیوههای متفاوت زیستن فراهم میکند.
این بازیگر تئاتر در بخش دیگری از صحبتهایش درباره مسیر ورود خود به دنیای تئاتر و بازیگری گفت: علاقهام به این هنر از دوران کودکی و نوجوانی شکل گرفته و به دلیل تکفرزند بودن و نداشتن پارتنر برای تمرین، ناچار بودم دیالوگها را به تنهایی و اغلب جلوی آینه تمرین کنم و به شکل بداهه با شخصیتها گفتوگو داشته باشم.
پورفلاح با تأکید بر اینکه همان تمرینهای ساده و خودجوش، نقش مهمی در شکلگیری مسیر حرفهایاش داشتهاند، اظهار داشت: بازیگری از همان ابتدا برایم یک علاقه جدی بوده و به تدریج به بخشی از هویت فردیام تبدیل شده است.
وی با بیان اینکه حضورش در نمایش «رنگ نامرئی» بر احساس و نگاهش به زندگی تاثیر داشته، بیان کرد: این اثر نمایشی تأثیر عمیق و مثبتی بر من گذاشته است؛ به ویژه از آن جهت که نخستین تجربه کاریام در کنار افراد دارای معلولیت بوده است. این همراهی باعث شده نگاهم به مفهوم نقص و توانایی به طور بنیادین تغییر کند.
معلولان دچار کمبود نیستند!
این بازیگر تئاتر با تأکید بر تجربه زیستهای که در طول تمرینها و اجراها به دست آورده، توضیح داد: افراد دارای معلولیت الزاماً دچار کمبود نیستند و در بسیاری موارد، حواس دیگر آنها تقویت شده است و در مقابل، افرادی که از برخی تواناییها برخوردارند، ممکن است در حوزههای دیگر ضعف داشته باشند و در نهایت همه انسانها در حال زیستن هستند و فقط شیوههای ادراک و زندگی آنها متفاوت است.
پورفلاح؛ تئاتر را فراتر از یک فعالیت هنری دانست و با بیان اینکه این هنر برای او نوعی درمان محسوب میشود، گفت: زمانی که روی صحنه قرار میگیرم یا درگیر تمرین هستم، از خود و دغدغههای شخصیام فاصله میگیرم و در قالب شخصیتی دیگر زیست میکنم. همین فاصله گرفتن از خود و تبدیل شدن به دیگری، برایم آرامشبخش است.
او گفت: ایفای نقشی که بتواند روی مخاطب اثر بگذارد و تغییری هر چند کوچک در نگاهم ایجاد کند، برایم از هر دستاورد دیگر، ارزشی فراتر دارد.
این بازیگر، در ادامه درباره آنچه او را در مسیر تمرین و اجرا به ادامه راه تشویق میکند، گفت: در مرحله تمرین، شوق بهتر شدن و ارتقای کیفیت کار، انگیزه اصلی گروه است. در زمان اجرا نیز دیدن مخاطبانی که با اثر ارتباط برقرار میکنند و شاید تحت تأثیر قرار میگیرند، نیروی محرک ادامه مسیر محسوب میشود.
حضور روی صحنه حتی برای افراد عادی پیچیده است
او اذعان داشت: با حضور در نمایش «رنگ نامرئی» تجاربی کسب کردهام که به تواناییهای من افزوده است. یکی از بازیگران نابینا پیش از ورود به صحنه از ترس گم شدن و استرس خود با من صحبت کرد که این موضوع برای من بسیار قابل تأمل بود؛ چراکه همان فرد در زندگی روزمره با استقلال کامل زندگی میکند و کارهای مختلف خود را به راحتی انجام میدهد.
وی این تجربه را نشانهای از دشواری حرفه بازیگری دانست و تأکید کرد: صحنه تئاتر حتی برای افرادی که در زندگی عادی محدودیتی ندارند، میتواند شرایطی به مراتب پیچیدهتر و چالشبرانگیزتر ایجاد کند.
این بازیگر تئاتر با ابراز خوشحالی از حضور در جشنواره منطقهای تئاتر افراد دارای معلولیت «کویر»، گفت: حضور در جمع هنرمندان دارای معلولیت تجربهای ارزشمند است و امیدوارم این جشنواره بتواند برای همه گروهها اتفاقات مثبتی را رقم بزند.
وی درباره بازخوردی که از مخاطبان دریافت کرده، گفت: واکنش مخاطبان را خوب دیدم. بر اساس مشاهداتم، حتی مخاطب عام نیز قادر است کیفیت آثار را تشخیص دهد. شخصا فضای جشنواره را فضایی قابل تحسین و همراه با رقابت سالم میبینم.
پورفلاح با اشاره به نقش هنر نمایش در زندگی فردی، توضیح داد: تئاتر به واسطه حضور تماشاگران و دریافت انرژی از آنها، نقش مؤثری در افزایش اعتمادبهنفس ایفا میکند و همچنین باعث گسترش ارتباطات اجتماعی و آشنایی با افراد جدید میشود.
آثار معلولین به اجرای عموم نمیرسد
این بازیگر در بخش دیگری از صحبتهایش به وضعیت تئاتر معلولین در استانها پرداخت. او گفت: اگر چه فعالیتها در سطح جشنوارهها قابل قبول است، اما مشکل اصلی اینجاست که بسیاری از آثار پس از جشنواره به اجرای عمومی نمیرسند! واقعا آثاری داریم که برای جشنوارههای معتبر پذیرفته میشوند و شایستگی اجراهای متعدد عمومی را دارند. به نظرم در صورت فراهم شدن این امکان، مخاطبان بیشتری میتوانند از دیدن چنین آثاری بهرهمند شوند.
این بازیگر تئاتر، مهمترین مانع پیش روی بازیگران تئاتر معلولین را نه در محدودیتهای جسمی، بلکه در نوع برخوردها و فضای کاری دانست و گفت: زمانی که برخوردها به گونهای باشد که بازیگر احساس کمارزشی کند، این موضوع میتواند بیشترین آسیب را به او وارد کند.
پورفلاح در ادامه به انتقاد از نقش رسانهها در انعکاس فعالیتها و اخبار تئاتر معلولان پرداخت. او گفت: عملکرد و نقش رسانهها را متوسط ارزیابی میکنم و بر این باورم که رسانهها میتوانند با روایت انسانیتر و دقیقتر، سهم مؤثرتری در انتقال صدای این هنرمندان داشته باشند.
ناتوانی به معنای نزیستن نیست
پورفلاح ادامه داد: انتظار این است که رسانهها بر زیست برابر انسانها تأکید کنند. روایت غالب باید بر این نکته استوار باشد که ناتوانی به معنای نزیستن نیست و هر فردی با تکیه بر حسی که در او قویتر است، زندگی خود را پیش میبرد.
وی همچنین خطاب به افراد دارای معلولیت گفت: آنها نباید اجازه دهند برخورد نادرست برخی افراد باعث ایجاد احساس کمارزشی در آنها شود؛ چراکه هیچ تفاوتی میان آنها و دیگران وجود ندارد و همه انسانها به شیوههای متفاوت در حال زندگی کردن هستند.
بازیگر نمایش «رنگ نامرئی» در پایان گفت: دوست دارم مخاطبان سالم پس از دیدن نمایشمان، برخوردی آگاهانهتر و محترمانهتر با افراد دارای معلولیت داشته باشند و از رفتارهایی که موجب رنجش آنها میشود پرهیز کنند.
