ایلنا گزارش می‌دهد؛
سیب آذربایجان‌غربی؛ محصول طلایی یا دغدغه تکراری باغداران؟
آذربایجان‌غربی امسال بار دیگر با برداشت بیش از ۹۵۰ هزار تن سیب در جایگاه قطب اصلی تولید این محصول در کشور قرار گرفته است؛ محصولی که بیش از ۶۰ هزار هکتار باغ استان را به خود اختصاص داده و معیشت هزاران خانواده روستایی به آن وابسته است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، همزمان با آغاز برداشت سیب در آذربایجان‌غربی، باغداران استان نسبت به پایین بودن نرخ خرید توافقی و نبود بازار مطمئن برای فروش محصول خود گلایه‌مند هستند.
نرخ خرید توافقی خرج برداشت را جبران نمی‌کند
بسیاری از کشاورزان معتقدند؛ نرخ تعیین‌شده برای خرید توافقی سیب درجه سه حتی هزینه برداشت را نیز پوشش نمی‌دهد.
یکی از کشاورزان روستای انزل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا گفت: ما برای یک هکتار باغ سیب باید چندین میلیون تومان خرج کنیم. کود و سم هر روز گران‌تر می‌شود، هزینه آبیاری با موتور پمپ و سوخت بالاست و کارگر روزمزدی هم دستمزد بالایی می‌خواهد. وقتی سیب درجه سه را کیلویی ۱۴۵ تا ۱۵۰ هزار ریال می‌خرند، در واقع بخش زیادی از زحمات مان هدر می‌رود. حتی بعضی وقت‌ها فکر می‌کنیم برداشت محصول به صرفه نیست.
کشاورز دیگری از اطراف ارومیه گفت: هر سال قبل از برداشت امید داریم بازار بهتر شود، اما وقتی محصول به بار می‌نشیند، با دلال‌ها و نرخ‌های پایین مواجه می‌شویم. هزینه‌های ما نقدی است، اما درآمدمان با تأخیر و به سختی برمی‌گردد. همین باعث شده خیلی‌ها به فکر تغییر کاربری باغ‌ها بیفتند.
یکی دیگر از باغداران اهل منطقه سیلوانا هم گفت: مشکل اصلی این است که برای سیب درجه یک و دو بازاری وجود ندارد. اگر سردخانه داشته باشیم می‌توانیم محصول را نگه داریم، اما همه کشاورزان امکان اجاره سردخانه با قیمت‌های بالا را ندارند. نتیجه این است که سیب‌ها روی زمین می‌ماند یا مجبوریم آن را به دلال‌ها بدهیم.
نگاه کارشناسان؛ نبود برنامه‌ریزی زنجیره‌ای
محمد ابهری کارشناس بخش کشاورزی در گفت‌وگو با ایلنا با تأکید بر اینکه مشکل اصلی سیب آذربایجان‌غربی در بخش بازاریابی و صادرات نهفته است، گفت: سال‌هاست بخش عمده‌ای از سیب استان به شکل خام به فروش می‌رسد. این موضوع ارزش افزوده محصول را به حداقل می‌رساند. اگر صنایع تبدیلی و صادرات فرآورده‌های سیب توسعه پیدا کند، باغدار می‌تواند از زحمت یک‌ساله خود سود بیشتری ببرد.
وی افزود: در حال حاضر، زنجیره تولید تا مصرف سیب در استان ناقص است. نبود سردخانه کافی، ضعف در بسته‌بندی و ناهماهنگی در صادرات باعث شده بخشی از محصول به ضایعات تبدیل شود. این مسئله نه تنها به ضرر باغدار است بلکه به اقتصاد ملی هم آسیب می‌زند.
صالح ورمزیار، فعال صنفی حوزه باغداران نیز در تصریح کرد: نرخ توافقی فعلی متناسب با تورم نیست. در واقع، باغدار امسال با همان قیمت سال گذشته محصول می‌فروشد، در حالی که هزینه‌های تولید چند برابر شده است. اگر این روند ادامه یابد، بسیاری از باغداران انگیزه‌ای برای نگهداری باغ‌ها نخواهند داشت.
۳۲ مرکز خرید سیب درجه سه در استان فعال شد
در مقابل این انتقادات، میرجمال ساداتی مدیر تعاون روستایی آذربایجان‌غربی در گفت‌وگو با ایلنا اظهار داشت:برای حمایت از باغداران، امسال ۳۲ مرکز خرید توافقی سیب درجه سه در سطح استان فعال شده است. این مراکز مجوز قانونی دارند و محصول را به‌طور بهداشتی جمع‌آوری می‌کنند. قیمت خرید نیز بر اساس توافقات، بین ۱۴۵ تا ۱۵۰ هزار ریال تعیین شده است.
صنایع تبدیلی؛ نیازمند تأمین مستمر مواد اولیه
وی با اشاره به نقش صنایع تبدیلی افزود: سیب صنعتی استان ماده اولیه ۴۲ کارخانه فرآوری را تأمین می‌کند. خرید توافقی علاوه بر جلوگیری از هدررفت محصول، به رونق این صنایع کمک خواهد کرد.
بازاریابی و صادرات؛ حلقه مفقوده بازار سیب
ساداتی خاطرنشان کرد: مشکلات مربوط به بازاریابی و صادرات سیب‌های درجه یک و دو را قبول داریم و تلاش می‌کنیم با هماهنگی‌های ملی و استانی زمینه فروش و صادرات این محصولات نیز فراهم شود.
کارشناسان اما هشدار می‌دهند که اگرچه راه‌اندازی مراکز خرید توافقی گامی مثبت است، اما مشکل اصلی باغداران در بازاریابی، صادرات و تثبیت قیمت‌ها همچنان باقی است. به باور آنان، بدون برنامه‌ریزی جدی در زمینه صنایع تبدیلی، توسعه سردخانه‌ها و حمایت‌های صادراتی، بخشی از محصول همچنان به ضایعات تبدیل خواهد شد.
بحران تکراری سیب؛ مطالبه برنامه‌ریزی ملی
به این ترتیب، هرچند اقدام تعاون روستایی در ایجاد مراکز خرید توافقی نقطه امیدی برای باغداران محسوب می‌شود، اما نگرانی‌های کشاورزان درباره قیمت پایین خرید و نبود بازار فروش همچنان به قوت خود باقی است؛ موضوعی که نیازمند برنامه‌ریزی جدی‌تر در سطح ملی برای جلوگیری از تکرار بحران‌های هر ساله است.
