دونتسک و زاپوریژیا؛ اهرمهای تازه روسیه در مذاکرات صلح اوکراین
پیشرویهای تدریجی روسیه در شرق و جنوب اوکراین، بیش از آنکه تحول میدانی بزرگ باشد، تلاشی برای تقویت جایگاه مسکو در مذاکرات صلح و ایجاد اهرم فشار پیش از هر ابتکار سیاسی است.
به گزارش ایلنا به نقل از ارمنیوز، همزمان با دیدار دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، و ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، در ایالت فلوریدا، تحولات میدانی در جبهههای شرقی و جنوبی اوکراین شتاب تازهای گرفت. در همین چارچوب، توپخانه و نیروهای روسیه با پیشرویهایی در مناطق زاپوریژیا و دونتسک، تلاش کردند واقعیتهای جدیدی را در میدان نبرد رقم بزنند.
در ساعات اخیر، شرق و جنوب اوکراین شاهد موجی از پیشروی نیروهای روسی بوده است؛ تحرکاتی که برخی منابع آن را سریعترین تحول میدانی هفتههای گذشته توصیف کردهاند. وزارت دفاع روسیه از تصرف مناطق جدیدی در استان دونتسک، از جمله شهرکهایی مانند میرنوگراد، رودینسکی و آرتیمیفکا خبر داده و همزمان اعلام کرده است که نیروهای این کشور در محور زاپوریژیا به سمت حومه شهرهای هولیایپولیه و استپنوهرسک پیشروی کردهاند.
با این حال، ارزیابی کارشناسان نشان میدهد که این تحولات بیش از آنکه بیانگر یک دستاورد تعیینکننده نظامی باشد، در چارچوب یک اقدام حسابشده سیاسی و رسانهای قابل تحلیل است. به گفته تحلیلگران، مسکو میکوشد دستاوردهای محدود و تدریجی خود را بزرگنمایی کند تا تصویری از شتاب میدانی ارائه داده و از آن بهعنوان اهرم فشار در آستانه مذاکرات احتمالی استفاده کند.
کارشناسان در گفتوگو با ارمنیوز تأکید کردهاند که روسیه همچنان راهبرد «پیشروی آهسته» و فرسایش تدریجی نیروهای اوکراینی را دنبال میکند و معمولا کنترل مناطقی را اعلام میکند که یا بهشدت تخریب شدهاند یا از ثبات پایدار برخوردار نیستند. به باور آنان، این تحرکات بیش از آنکه نشاندهنده یک گشایش راهبردی باشد، تلاشی برای تحمیل واقعیت سیاسی پیش از ورود به هر مسیر دیپلماتیک است.
ایوان یواس، مشاور مرکز سیاست خارجی اوکراین، معتقد است روایتهای مربوط به پیشرویهای گسترده روسیه با هدف بزرگنمایی «موفقیتها» مطرح میشود. او تأکید میکند که مسکو میکوشد همزمان با دیدار سران آمریکا و اوکراین، بیشترین بهرهبرداری سیاسی را از تحولات میدانی داشته باشد؛ آن هم در شرایطی که جنگ وارد چهارمین سال خود شده، در حالی که روسیه در آغاز درگیریها وعده پایان سریع آن را داده بود. به گفته او، تجربههایی مانند کوپیانسک نشان داده است که بسیاری از این «دستاوردها» پایدار نبوده و بارها از سوی نیروهای اوکراینی بازپس گرفته شدهاند.
از سوی دیگر، آصف ملحم، مدیر مرکز پژوهشها و مطالعات «جیاِساِم» در روسیه، بر این باور است که هرچند پیشروی روسیه در دونتسک و زاپوریژیا کند است، اما در عمل به فرسایش مستمر توان نظامی اوکراین منجر میشود. به گفته او، روسیه بخش عمده منطقه دونباس را در اختیار دارد و با تمرکز بر محورهایی چون دنیپر، پاکروفسک، زاپوریژیا و دونتسک، در پی قطع خطوط پشتیبانی ارتش اوکراین و تقویت موقعیت خود در مذاکرات است.
در مجموع، اگرچه تحولات اخیر از تغییر بنیادین موازنه نظامی حکایت ندارد، اما نشان میدهد مسکو میکوشد با اتکا به پیشرویهای تدریجی، معادلات سیاسی و دیپلماتیک جنگ اوکراین را به نفع خود بازتعریف کند.
