دهلینو در تقابل با واشنگتن؛ اس-۴۰۰ و زیردریایی هستهای روسی محور اقدام هند
هند همزمان با گسترش سامانههای دفاع هوایی روسی اس-۴۰۰ و اجاره یک زیردریایی هستهای، در مقابل فشارهای آمریکا ایستاد و نشان داد که استقلال تصمیمگیری دفاعی خود را بر هرگونه تهدید خارجی اولویت میدهد. این تحرکات میتواند روابط دوجانبه دهلینو و واشنگتن را تحت فشار قرار دهد و موقعیت هند در توازن استراتژیک آسیا را تقویت کند.
به گزارش ایلنا به نقل از بلومبرگ، هند در اقدامی که استقلال دفاعی دهلینو و پایبندی آن به شراکت تاریخی با مسکو را نشان میدهد، درصدد گسترش سامانههای دفاع هوایی روسی «اس-۴۰۰» و اجاره یک زیردریایی تهاجمی هستهای از روسیه است. این تصمیم با وجود هشدارهای آمریکا درباره احتمال اعمال تحریمهای اقتصادی و نظامی اتخاذ شده است.
این تحولات همزمان با سفر ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه به هند و در حالی صورت میگیرد که روابط دهلینو و واشنگتن تحت تنش فزاینده قرار دارد و برگزاری «اجلاس چهارگانه» سال ۲۰۲۵ نیز با تأخیر مواجه شده است.
تحرکات دهلی نو پیام روشنی را ارسال میکند: هند به شراکت دفاعی خود با روسیه پایبند است و در عین حال هیچ محدودیتی در سیاست امنیتی خود در برابر پاکستان و چین را نمیپذیرد.
هند در سال ۲۰۱۸ پنج گردان از سامانه دفاع هوایی روسی «اس-۴۰۰» را به ارزش حدود پنج میلیارد دلار خریداری کرد و اکنون قصد دارد پنج گردان دیگر نیز به این سامانه اضافه کند. این تصمیم پس از موفقیت سامانه در عملیات نظامی «سِندور» علیه پاکستان در می ۲۰۲۵ اتخاذ شد، عملیاتی که طی آن پنج فروند جنگنده ساقط و سامانههای هشدار دوربرد پاکستان خنثی شد.
فرمانده نیروی هوایی هند این عملیات را «بلندمدتترین حمله زمین به هوا در تاریخ هند» توصیف کرده و نارندرا مودی، نخستوزیر این کشور، از یک باتری فعال اس-۴۰۰ بازدید میدانی داشت تا اهمیت نمادین آن را نشان دهد.
با وجود اینکه هند پس از تکمیل استقرار باتریهای خریداریشده تنها ده واحد از سامانه اس-۴۰۰ را فعال خواهد کرد، این تعداد برای حفاظت از مرزهای گسترده با پاکستان و چین کافی نیست. پروژه دفاع هوایی داخلی هند به نام «کوشا» نیز تا دهه ۲۰۳۰ عملیاتی نخواهد شد و از این رو، تقویت ناوگان اس-۴۰۰ تنها گزینه فوری دهلینو به شمار میرود.
کارشناسان آمریکایی معتقدند موفقیت سامانه اس-۴۰۰ میتواند دهلینو را از سیستمهای دفاعی آمریکا و دیگر کشورهای غربی دور کند. از این رو، واشنگتن بارها هشدار داده است که هر خرید اضافی ممکن است با تحریمهایی مشابه آنچه علیه ترکیه و چین اعمال شد، مواجه شود. با این حال، هند بر این باور است که وزن ژئوپلیتیکی آن باعث خواهد شد واشنگتن در اعمال تحریم کامل تردید کند.
سامانه اس-۴۰۰ به هند برتری دفاعی قابل توجهی میبخشد؛ برد رهگیری آن به ۴۰۰ کیلومتر میرسد و قادر است ۱۶۰ هدف را دنبال کرده و ۷۲ هدف را بهطور همزمان ظرف پنج دقیقه رهگیری کند، آماری که از سامانه آمریکایی پاتریوت پیشی میگیرد. همچنین گزارشهای هندی نشان میدهد این سامانه در برابر تلاشهای اخلالگرانه مقاومت بالایی دارد و نقش حیاتی در هر مواجهه احتمالی با چین ایفا میکند.
همکاری دریایی نوین روسیه و هند
همزمان با پرونده اس-۴۰۰، مذاکرات طولانی هند و روسیه برای اجاره یک زیردریایی هجومی هستهای به ارزش دو میلیارد دلار به پایان رسید. منابع مطلع به آسیا تایمز میگویند هیئت هندی پیش از تحویل زیردریایی طی دو سال آینده از یکی از کارخانجات روسیه بازدید خواهد کرد و این پروژه احتمالاً تا سال ۲۰۲۸ وارد خدمت رسمی خواهد شد.
هند در حال حاضر ۱۷ زیردریایی دیزلی دارد، اما ورود این زیردریایی هستهای به خدمت، قدرت عملیاتی این کشور را افزایش میدهد؛ بهویژه با قابلیت ماندگاری طولانی در زیر آب و دشواری شناسایی آن در مأموریتهای دوربرد، در شرایطی که رقابت نظامی در اقیانوسهای هند و آرام افزایش یافته است.
اگرچه استفاده رزمی از این زیردریایی ممنوع است و تنها برای اهداف آموزشی اجاره شده، اما این اقدام یک حلقه مهم در برنامه هند برای ایجاد ناوگان هجومی هستهای بومی به شمار میرود. این قرارداد همچنین نشان میدهد که دهلینو همچنان مسکو را بهعنوان شریک قابل اعتماد در زمینه تجهیزات حساس نظامی میداند، حتی با وجود گسترش خریدهای تسلیحاتی از آمریکا و کشورهای اروپایی.
چالش هند در توازن میان واشنگتن و مسکو
هند سالهاست در پی تثبیت مفهوم «استقلال استراتژیک» در سیاست خارجی خود است: شراکت دفاعی با آمریکا برای مهار چین، و در عین حال روابط ریشهدار با روسیه برای دسترسی به تجهیزات نظامی که غرب آن را عرضه نمیکند.
با وجود فشارهای آمریکا، از جمله تعرفههای ۵۰ درصدی و تهدید به تحریم قراردادهای دفاعی با روسیه، دهلینو تصمیم خود را گرفته است: «دفاع در اولویت است و تحالفها با اجبار تعیین نمیشوند». تقویت سامانههای دفاع هوایی و نوسازی توان دریایی، هند را در موقعیتی حساس قرار داده که میتواند آینده توازن استراتژیک در آسیا و جهان را رقم بزند.
