چراغی در گفت‌وگو با ایلنا:
آمریکا قیمومت دوگانه واشنگتن – تل‌آویو بر سوریه را دنبال می‌کند/طرح خودمختاری دروزی ها در جهت تثبیت منافع اسرائیل مطرح شده است
کارشناس مسائل سیاسی منطقه گفت: آمریکا قصد ندارد از ابزار تحریم صرف‌نظر کند، بلکه آن را به اهرم دائمی فشار سیاسی و امنیتی علیه دمشق تبدیل کرده است.
جلال چراغی، کارشناس مسائل سیاسی منطقه در تشریح ابعاد طرح ایجاد منطقه خودمختار دروزی در سوریه در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرد: سفر ابومحمد الجولانی به ایالات متحده و دیدار او با دونالد ترامپ در واقع یکی از تحولات مهم سیاسی در معادلات سوریه و منطقه محسوب می‌شود. اصلی‌ترین هدف این سفر تلاش برای لغو یا دست‌کم کاهش تحریم‌های فلج‌کننده آمریکا علیه سوریه، به‌ویژه قانون سزار بود؛ تحریم‌هایی که اقتصاد سوریه را در انزوای کامل قرار داده و مانع بازگشت این کشور به چرخه اقتصاد جهانی و تعامل با بانک‌ها و شرکت‌های بین‌المللی شده است. با این حال، طبق گزارش‌ها و اظهارنظرهای رسمی، کنگره و بخش‌هایی از نهادهای قدرت در واشنگتن با لغو کامل این تحریم‌ها مخالفت کردند و در نهایت تنها با «تعدیل و تغییر تحریم‌ها» موافقت شد، نه با لغو آن‌ها به صورت کامل. به این ترتیب، تحریم‌ها همچنان به‌عنوان ابزاری برای فشار و باج‌گیری سیاسی از دمشق باقی مانده‌اند تا آمریکا بتواند در آینده نیز از این اهرم برای امتیازگیری در زمینه‌هایی همچون روابط سوریه با اسرائیل یا ایجاد پایگاه‌های آمریکایی در خاک این کشور استفاده کند.
وی ادامه داد: در ظاهر، آمریکا اعلام می‌کند که سوریه باید به ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش تحت رهبری واشنگتن بپیوندد و در چارچوب این همکاری، اهداف آمریکا در سوریه را به اجرا بگذارد؛ از جمله ایجاد پایگاه‌های نظامی با عنوان مبارزه با داعش و تروریسم، اما در عمل، این طرح‌ها بخشی از پروژه‌ای بزرگ‌تر برای تثبیت حضور نظامی آمریکا و هم‌پیمانانش در خاک سوریه است. از سوی دیگر، الجولانی اهداف متفاوتی را دنبال می‌کند. هدف اصلی او لغو تحریم‌های سزار بود که محقق نشد. در کنار آن، جولانی تلاش دارد از این سفر به‌عنوان فرصتی برای کسب مشروعیت سیاسی و بین‌المللی برای خود و دولت موقت تحت حمایتش استفاده کند. او در واقع می‌کوشد چهره‌ای متفاوت از دولت بشار اسد که از نگاه غرب منزوی و فاقد مشروعیت بین‌المللی است، ارائه دهد. از منظر واشنگتن، یکی از اهداف راهبردی این روند آن است که سوریه به مسیر عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی بپیوندد. در همین راستا، مقامات آمریکایی و اسرائیلی از دمشق خواسته‌اند که به توافق‌نامه‌های امنیتی پیشین از جمله توافق جداسازی نیروها در سال ۱۹۷۴ بازگردد و متعهد شود که مانع از حملات علیه اسرائیل از خاک خود شود.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: الجولانی در این چارچوب، ترامپ را فردی می‌داند که می‌تواند در برابر حملات مکرر اسرائیل به خاک سوریه نقش بازدارنده داشته باشد. طبق ارزیابی منابع سوری، حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از توانمندی‌های نظامی ارتش سوریه در اثر حملات اسرائیل نابود شده است. نیروهای اسرائیلی در مناطق جنوبی سوریه، به‌ویژه نواحی حاصلخیز و پرآب، حضوری آشکار دارند و این مسئله با طرح‌های خودمختاری محلی پیوند خورده است؛ طرح‌هایی که ظاهراً به‌نام خودمختاری اما در واقع با هدف تثبیت حضور اسرائیل و ایجاد پایگاه‌های نظامی و آموزشی دنبال می‌شوند. همچنین یکی دیگر از محورهای این سفر، گفت‌وگو درباره وضعیت کردها و نیروهای دموکراتیک سوریه است. آمریکا و متحدانش از الجولانی خواسته‌اند تا در چارچوب طرحی موسوم به «مصالحه ملی»، زمینه پیوستن نیروهای کرد به ارتش سوریه و در عین حال، الحاق عملی آن‌ها به ائتلاف آمریکایی را فراهم کند. این اقدام هم به نفع واشنگتن است که به دنبال ایجاد یک ساختار نظامی متحد و وابسته در شمال سوریه است، و هم برای الجولانی ابزاری محسوب می‌شود تا از حمایت مالی و سیاسی آمریکا برخوردار شود.
وی افزود: بر اساس اطلاعات منتشرشده، این سفر با چراغ سبز برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس همراه بود. کشورهایی مانند عربستان سعودی، امارات و قطر تمایل داشتند در بازسازی سوریه سرمایه‌گذاری کنند، اما مانع اصلی را تحریم‌های آمریکا می‌دانستند. از همین رو، آن‌ها الجولانی را تشویق کردند تا با سفر به آمریکا زمینه رفع این موانع را فراهم کند تا در آینده بتوانند در بازسازی و سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در سوریه نقش ایفا کنند. با وجود این، آمریکا همچنان قصد دارد کنترل اوضاع را حفظ کند و تمام این فرایندها را در چارچوب تمامیت ارضی مشروط سوریه و زیر سایه حضور نظامی و امنیتی خود و اسرائیل مدیریت کند. در واقع، طرح آمریکا چیزی جز تثبیت نوعی قیمومت دوگانه واشنگتن – تل‌آویو بر خاک سوریه نیست. در این راستا الجولانی تلاش می‌کند این اشغال را در قالب آبرومندانه توجیه کرده و از آن به‌عنوان همکاری بین‌المللی یاد کند تا چهره‌ای مشروع‌تر در سطح داخلی و عربی به دست آورد. اما واقعیت آن است که این روند، در اصل به معنای گسترش حضور آمریکا و ایجاد پایگاه‌های جدید در خاک سوریه است.
چراغی در پایان گفت: در فضای داخلی سوریه نیز، به‌دلیل ضعف ساختارهای سیاسی و امنیتی، هیچ نیروی مؤثری برای مخالفت با این طرح‌ها وجود ندارد. طرح‌هایی نظیر خودمختاری مناطق دروزی یا حضور پایگاه‌های آمریکایی عملاً بدون اعتراض جدی در حال اجرا هستند. تنها اعتراض‌هایی که از مناطق علوی‌نشین یا دروزی‌نشین گزارش شده بود، با شدت تمام سرکوب شد و حتی به گفته منابع محلی، شکل «نسل‌کشی محدود» به خود گرفت. در سطح اقتصادی نیز کارشناسان برآورد کرده‌اند که سوریه برای بازسازی کامل به بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی نیاز دارد؛ رقمی که بدون لغو تحریم‌ها و ورود سرمایه‌گذاران عربی و آسیایی قابل تحقق نیست. با وجود وعده‌های ظاهری واشنگتن، وزارت خزانه‌داری آمریکا همچنان تحریم‌های سزار را حفظ کرده و تنها در برخی بخش‌ها تغییرات صوری اعمال کرده است. این اقدام پیامی روشن دارد که اعلام می‌کند آمریکا قصد ندارد از ابزار تحریم صرف‌نظر کند، بلکه آن را به اهرم دائمی فشار سیاسی و امنیتی علیه دمشق تبدیل کرده است.
