ضرورت حمایت از توان داخل در احداث نیروگاه
ضروری است که در واگذاری احداث نیروگاه، شرکتهای توانمند داخلی در اولویت قرار گیرند و یا در شرایطی برابر به لحاظ امتیاز دهی در مناقصه شرکت کنند.
یادداشت-سید مسعود احمدی- کارشناس ارشد انرژی- وزارت نیرو در حالی قرار است بدون برگزاری مناقصه و ازطریق ترک تشریفات احداث 6000 مگاوات نیروگاه را به شرکتی ترکیه‌ای واگذار کند که سندیکای شرکتهای تولیدکننده برق اعلام کرده است که آمادگی دارد با برگزاری مناقصه در شرایط یکسان، قیمتی پایین‌تر از شرکت ترکیه‌ای برای اجرای این قرارداد ارائه دهد.
شرکت یونیت اینترنشنال ترکیه قرار است 7 نیروگاه با ظرفیت 6000 مگاوات و به ارزش 4.2 میلیارد دلار در ایران احداث کند. شورای عالی اقتصاد به در خواست وزارت نیرو و با استناد به دستورالعمل بند "و" ماده 133 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه کشور مجوز احداث این نیروگاه‌ها را صادر کرده است. قراردادی ۲۰ ساله که نوع آن مالکیت، ساخت و بهره‌برداری (BOO) و دوره خرید تضمینی برق تولیدی آن ۶ سال است. در این قرارداد، تضمین وزارت اقتصاد برای پرداخت پول برق و حتی مجوز صادرات برق به شرکت یونیت اینترنشنال داده شده است. این اتفاق در حالی رخ داده است که توانمندیهای بالایی در زمینه نیروگاه سازی در کشورمان وجود دارد و حتی شرکتهای داخلی توانمندی تامین مالی احداث نیروگاه‌ها را دارند.
اگر چه بدهی های وزارت نیرو به پیمانکاران سبب عدم تمایل بخش خصوصی برای سرمای هگذاری در این حوزه شده است، به گفته فعالان این صنعت،تضمین‌های احتمالی مناسبی که دولت به سرمایه گذاری خارجی داده است. مقام معظم رهبری نیز در سخنان ابتدای سال خود در حرم مطهر رضوی، به صراحت اعلام کرده بودند که با توجه به توان داخلی در نیروگاهسازی، و همچنین نیاز کشور به نیروگاه، نیازی به خارجی‌ها برای نیروگاهسازی در کشور نیست. رهبر انقلاب در تاکیدی مجدد برای استفاده از توان داخل در احداث نیروگاه و تحقق اقتصاد مقاومتی در این حوزه، در دیدار عیدانه سال 95جمعی از مسئولان کشور بیان فرموده اند که « اقتصاد مقاومتی یک کلّ فراگیر است که از عرصه‌ی علمی تا عرصه‌ی فعالیتهای فنّی را شامل می‌شود. گزارش می‌آید، مرکزی فلان دستگاه فنّی را دارد می‌سازد، خوبش هم می‌سازد، مانند مپنا، بعد همین را ما وارد کنیم. خب این بد است. این ضدِّ آن جهت‌گیری اقتصاد مقاومتی است. باید یاد بگیریم که به سمت تولید داخلی رو بیاوریم.»
علاوه بر این اصغر آریانی پور دبیر سندیکای شرکتهای تولیدکننده برق معتقد است در صورتی که اعضای سندیکا مطالبات خود را از وزارت نیرو و شرکتهای تابعه آن دریافت کنند آمادگی دارند که با برگزاری مناقصه در شرایط یکسان، قیمت یپایین‌تر از شرکت یونیت برای اجرای این قرارداد ارائه دهند.
علاوه بر ضرورت حمایت از ساخت داخل در انجام پروژه های فنی، چندین مشکل قانونی، اجرای این قرارداد را نیازمند تجدیدنظر کلی دانسته است. در قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی آمده است که ایجاد امکان سرمایه‌گذاری در کشور نباید متضمن اعطای امتیاز توسط دولت به سرمایه‌گذاران خارجی به گونه‌ای باشد که سرمایه‌گذاران خارجی را در موقعیت انحصاری قرار دهد. حال آنکه اولین مجوز صادرات برق به بخش خصوصی برای اولین بار به شرکتی کاملا خارجی واگذار شده است.
همچنین در ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور بیان شده است که "به منظور جلوگیری از ایجاد انحصار و موقعیت ویژه، دستگاه‌های اجرایی موظفند قراردادهای موضوع این آیین نامه را با رعایت قانون برگزاری مناقصات منعقد نمایند." اما بررسی‌های صورت گرفته در مورد انعقاد قرارداد شرکت یونیت اینترنشنال نشان داده است که بدون برگزاری مناقصه و از طریق ترک تشریفات به شرکت خارجی واگذار شده است.
بنابر این باتوجه به وجود توان فنی ساخت نیروگاه در داخل کشور و در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی ضروری است که در واگذاری احداث نیروگاه، شرکتهای توانمند داخلی در اولویت قرار گیرند و یا در شرایطی برابر به لحاظ امتیاز دهی در مناقصه شرکت کنند.