مهرداد وثوقی از «دوزخ» می‌گوید؛
اعمال کپی‌رایت تحت تدابیر امنیتی
مترجمان دن براون حق داشتند فقط در مکان‌های مشخص به متن دسترسی داشته و هنگام خروج، مثل کارگران معادن طلا؛ تفتیش بدنی می‌شدند که مبادا بخشی از کتاب یا ترجمه‌ی آن را خارج کنند.
ایلنا: مهرداد وثوقی که چندی پیش ترجمه‌ی رمان «دوزخ» نوشته‌ی دن براون را ترجمه و از سوی نشر افراز به بازار داده است، از استرس‌ها و اضطراب‌هایش در ترجمه و اتمام کار در اسرع وقت گفت.
وی در گفتگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با چگونگی آغاز کار ترجمه این رمان اظهار داشت: دن براون همیشه وقتی می‌خواهد کتاب تازه‌ای منتشر کند، از یکسال قبل تاریخ دقیق چاپ و انتشار آن را اعلام می‌کند. این مساله باعث جریان‌سازی رسانه‌ای و تبلیغاتی می‌شود و علاقه‌مندان به قلم این نویسنده، مدت‌ها انتظار رمان تازه‌اش را می‌کشند.
وثوقی ادامه داد: همچنین چند ماه قبل‌تر از انتشار، ناشران بزرگ جهان برای خرید کپی‌رایت رمان دن براون، با او قرارداد می‌بندند. برای «دوزخ» نیز رویه به همین شکل بود؛ تقریبا اواخر تعطیلات کریسمس، ناشرانی از کشورهای اسپانیا، ایتالیا، آلمان، فرانسه و پرتغال با او قرارداد بستند، مترجم‌ها گزینش شدند و پیش از انتشار کتاب در آمریکا، ترجمه‌ها تحت تدابیر امنیتی آغاز شد؛ به گونه‌ای که «دوزخ» در سراسر کشور، همزمان با آمریکا چاپ و منتشر شد.
این مترجم در تشریح لحاظ کردن تدابیر امنیتی برای ترجمه‌ی «دوزخ»، گفت: نسخه‌های پیش از چاپ کتاب، در مراکز مشخصی در اختیار مترجم‌های گزینش شده قرار داده می‌شده. آن‌ها حق داشتند فقط در این مکان به متن دسترسی داشته و جالب اینکه هنگام خروج، مثل کارگران معادن طلا که تفتیش بدنی می‌شوند، مترجم‌ها نیز وارسی شده‌اند که مبادا بخشی از کتاب یا ترجمه‌ی آن را خارج کنند.
مترجم «دوزخ» ضمن بیان این مطلب که این رمان 13 هفته در راس پرفروش‌های آمریکا و انگلستان بوده، ادامه داد: دن براون عادت دارد پیش از انتشار کتاب، چند فصل از رمان‌اش را جلوتر منتشر کند. من که از عادت او خبر داشتم، این چند فصل ابتدایی را پیش از انتشار کتاب، تهیه کردم. از طرفی دن براون گفته بود که اساس رمان تازه‌اش، بخش دوزخ از «کمدی الهی دانته» است. بنابراین برای اینکه در طول ترجمه با مشکلی روبرو نشوم، پیش از انتشار رمان، دوزخ دانته را خواندم.
وی افزود: با پیش‌زمینه‌ای که از دوزخ دانته داشتم، چند فصل ابتدایی رمان را پیش از انتشار آن ترجمه کردم. کتاب در تاریخ 14 می؛ یعنی نیمه‌ی اردیبهشت‌ماه وارد بازارهای جهانی کتاب شد و من تنها 18 ساعت بعد، کتاب را در اختیار داشتم و ترجمه‌اش را آغاز کرد که روی هم رفته، کار ترجمه 40 روز طول کشید. از آنجایی که همیشه مراقب خطوط قرمز هستم تنها با تعدیل چند خط محدود در حین ترجمه، کتاب بدون اصلاحیه و ظرف مدت 50 روز مجوز نشر گرفت.
وثوقی با اشاره به موقعیت موجود در نشر کشورمان و رقابت‌های اینچنینی در ترجمه، گفت: همه‌ی این تلاش‌ها، استرس‌ها و اضطراب‌ها به خاطر این است که در ایران قانون کپی‌رایت وجود ندارد و مترجمان و ناشران مجبورند بر سر زمان انتشار کتاب، با هم رقابت کنند. این استرس‌ها و اضطراب‌ها طی این مدت، آنقدر بر من فشار آورده که تصمیم گرفته‌ام چند وقتی را استراحت کنم.
وی ضمن بیان این مطلب که این رقابت، رقابت خوشآیندی نیست، اظهار داشت: نه مترجم از این وضعیت راضی است و نه ناشر. حتی اهالی بازار کتاب نیز از این وضعیت ناراضی هستند زیرا نمی‌داند بعد از توزیع کتاب در بازار، چند ناشر دیگر این کتاب را با ترجمه‌های دیگر و توسط مراکز پخش دیگر وارد بازار می‌کند.
این مترجم افزود: هر چند شناختی که از قبل نسبت به دوان بروان داشتم و مطالعه‌ی کمدی الهی باعث شد که ترجمه‌ی مناسبی از «دوزخ» ارائه کنم، اما طبیعتا اگر زمان بیشتری وجود داشته باشد، هم مترجم کارش را بهتر انجام می‌دهد و هم ناشر استرس بازار را ندارد.
