به گزارش خبرنگار ایلنا، نویسندگان تازه‌کار بعد از گرانیِ پیشنهادِ انتشار کتاب‌هایشان توسط ناشران، با معضل تازه‌ای مواجه شده‌اند: انتشاراتی‌های معتبر کتاب‌هایشان را منتشر نمی‌کنند. تعدادی از این نویسندگان که اغلب داستان‌نویس هستند، در تماس با ایلنا از تصمیم برخی ناشران در عدم چاپ کتاب‌های اول نویسندگان جوان خبر داده و می‌گویند: ناشران این روزها ترجیح می‌دهند آثار داستانی یا ترجمه افراد معروف را منتشر کنند. از قرار معلوم برخی ناشران انتشار نویسندگان مطرح‌تر را نیز از فهرست چاپ‌های خود حذف کرده و صرفا به آثار ترجمه بسنده می‌کنند. 

برخی فعالان انتشاراتی در گفتگو با ایلنا اعلام کردند این امر برای وزارت ارشاد نیز بهتر است چراکه این نهاد از رونق بازار ترجمه استقبال می‌کند به دلیل آنکه دردسر کمتری دارد و برخی نیز می‌گویند مافیای بازار انتشارات در کشور عامل این وضع است. 

برخی ناشران ازجمله چشمه و نیماژ دلیل سیاست اخیر ناشران درعدم انتشار کتاب اولی‌ها را حجم بالای محتوا در این حوزه می‌دانند. به اعتقاد آن‌ها؛ به دلیل ارسال صدها هزار مجموعه داستان و رمان به انتشاراتی‌ها، آن‌ها نه فرصت آن را دارند و نه انرژی لازم که همه داستان‌های ارسال شده را بررسی کنند. 

به اعتقاد گروهی از ناشران، شرکت در مسابقات داستان‌نویسی و داستان‌خوانی در محافل ادبی می‌تواند شانس انتشار داستان و کتاب نویسندگان تازه‌کار در انتشاراتی‌های مطرح کشور را افزایش دهد به همین دلیل نیازی به انتشار حجم بالای انتشار کتابهای اول در دنیای نشر دیگر احساس نمی‌شود.

ایجاد برند برای نویسندگان تازه‌کار

رضایی کارمند حوزه نشر می‌گوید: بسیاری از ناشران معروف با برند و برچسبی متفاوت کتاب‌های نویسندگان تازه‌کار را منتشر می‌کنند. مثلا انتشارات ققنوس با برند هیلا کتاب‌های مولفین تازه‌کار را منتشر می‌کند، نشر چشمه نیز در دوره‌ای همین کار را انجام می‌داد. در حوزه شعر نیز، انتشارات فصل پنجم این اقدام را انجام می‌داد. اما امروز بسیاری از انتشاراتی‌ها دیگر به نویسندگان تازه‌کار اعتماد نمی‌کنند. زمانی اثر را برای کارشناسان نشر می‌فرستادند و او اگر تایید می‌کرد، اثر چاپ می‌شد اما امروز تضمین فروس هم می‌خواهند. 

این کارشناس نشر می‌افزاید: بسیاری از انتشاراتی‌ها با هزینه مولف کتاب را چاپ می‌کنند اما توزیع نمی‌کنند و به نویسنده، مرکز پخش معتبری برای توزیع هم نمی‌دهند دست مثل اینکه یک مقاله را در ۵۰۰ نسخه چاپ کنیم اما برای فروش، خودمان وارد عمل شویم. 

وی می‌گوید: بسیاری از نویسندگان روزانه درخواست می‌کنند که کتابشان را برای فروش بگذاریم. از آن سو، در میان کتاب‌های تازه منتشر شده نیز، کمتر کتابی مناسب و با کیفیت به چشم می‌خورد. 

به گفته این کارشناس در نشر امیرکبیر، مشابه این مشکلات در کتاب‌های درسی، دانشگاهی و حوزه‌های دیگر نیز وجود دارد و تنها مختص به داستان نیست. 

کریمی، کارمند نشر خوارزمی، دلیل این امر را اوضاع نامناسب بازار نشر دانسته و می‌گوید: چه تضمینی وجود دارد که کتاب نویسندگان تازه‌کار به فروش رود؟ نویسنده اگر تضمین دهد، کتابش را چاپ می‌کنیم. 

او با اشاره به اینکه موضوع تنها هزینه‌های انتشار کتاب نیست، تاکید می‌کند: اگر کتابی چاپ کنیم که دوسال فروش نرود، برند انتشاراتی‌مان خراب می‌شود. به همین دلیل حتی اگر نویسنده تمام هزینه‌های چاپ کتابش را تقبل کند، بازهم انتشار کتابش ریسک‌هایی دارد. 

نشر جیحون، نشر بیدگل و کتابسرای نیک بیشتر به انتشار کتاب‌های ترجمه می‌پردازند. این انتشاراتی‌ها بازاریابی خوب برای کتاب‌های ترجمه را دلیل این امر می‌دانند. اما فتحی در انتشارات پیشگام، مدرکی قابل قبول برای‌عدم پذیرش کتاب‌های نویسندگان تازه‌کار رو می‌کند. او یکی از کتاب‌های تازه‌چاپ را نشان داده و می‌گوید: شما اگر بودید بعد از این کتاب، کتاب دیگری از نویسندگان تازه‌کار منتشر می‌کردید؟ قطعا خیر. تازه همین کار به چاپ دوم هم رسیده است.

دردسرهای حجم بالای آثار کتاب‌ اولی‌

ناشران حجم بالای آثار ارسالی را یکی از علل توقف انتشار آثار نویسندگان تازه‌کار می‌دانند. سهند آدم عارف، مسئول روابط‌عمومی و دبیر بخش موسیقی نشر نیماژ می‌گوید: سیاست نشر نیماژ از سال ۹۵ همواره این بوده که رمان و مجموعه‌داستان‌های نویسندگان ایرانی را در دستور کار خود قرار دهد. به همین روی از سال ۹۶، سالانه بیش از ۴۰ رمان و مجموعه‌داستان فارسی از نویسندگان ایرانی چه افراد تازه‌کار و چه نویسندگان شناخته‌شده و با تجربه سراسر کشور -نه فقط نویسندگان تهرانی- توسط نیماژ منتشر شده است. شاید نشر نیماژ در چندسال گذشته بیشترین جوایز ادبی را در سطح کشور دریافت کرده باشد. طی سال‌های اخیر کتاب‌های منتشر شده در این انتشارات، جوایزی مانند مهرگان، احمد محمود، هفت اقلیم، جلال آل‌احمد، کتاب سال و… را دریافت کرده‌اند. 

آدم عارف می‌گوید: در نیماژ همواره تلاش کردیم به نویسندگان تازه‌کار فرصتی برای دیده شدن و انتشار آثار دهیم و به همین منظور فراخوان‌هایی منتشر کرده‌ایم و به بررسی آثار ارسالی پرداختیم. از این بین، آثار نوقلم‌ها و افراد تازه‌کار را هم که بر اساس تشخیص کارشناسانمان بسیار مستعد بودند و می‌توانستند تأثیرگذار باشند، منتشر می‌کردیم و تاکنون چندین و چند استعداد درخشان نیز به جامعه داستان‌نویسان ایران معرفی کردیم که در جوایز ادبی خوش درخشیده‌اند. 

او تاکید می‌کند: اما در یکی دوسال اخیر، پذیرش داستان‌های کوتاه و رمان‌های کتاب اولی را متوقف کردیم چراکه حجم بالای ارسال آثار توسط نویسندگان تازه‌کار، اجازه این کار را از ما گرفت؛ به علت محدودیت زمانی و نیروی انسانی ما برای بررسی این آثار و طولانی شدن زمان بررسی تمامی آثار و هم به‌علت هزینه‌های بسیار گزافی که معرفی استعدادهای جوان به نشر خصوصی و مستقل نیماژ تحمیل می‌کرد، موقتاً تصمیم گرفتیم آثار کمتری از نویسندگان کتاب‌اولی منتشر کنیم چراکه بررسی تمامی آثار ارسالی در هر فراخوان گاهی تا دوسال طول می‌کشید. برای نویسندگان نیز این مدت صبر کردن بسیار دشوار بود و در عین حال معرفی و برندسازی از نام‌های ناشناخته هزینه‌های بسیار زیادی بر نشر تحمیل می‌کرد که در سال‌های اخیر به‌علت وجود مشکلات اقتصادی، تلاش کردیم کمتر این ریسک را بپذیریم. 

آدم عارف می‌گوید: افراد محدودی به بررسی آثار ارسالی می‌پرداختند و خوانش این حجم از آثار بسیار دشوار بود. با این‌همه و با وجود تمامی مشکلاتی که نشر خصوصی و مستقل نیماژ دارد، از جمله سنگ‌اندازی‌های مختلف در مسیرمان، ما همواره تلاش کردیم تا آثار موفق و باکیفیت ایرانی را منتشر کنیم تا این باور اشتباه را که نویسنده ایرانی سطحی پایین‌تر از نویسندگان خارجی دارد، تغییر دهیم و در این مسیر تلاش بسیاری کرده‌ایم و می‌کنیم که ذائقه‌سازی کنیم. 

در شرایطی که اغلب نویسندگان باتجربه بر دشواری کشف استعدادهای تازه در دنیای داستان‌نویسی و شعر تاکید کرده و خواستار تغییراتی در سیستم نشر کشور هستند، و شاید به همین دلیل آثار برخی نویسندگان باذوق و مستعد در میان حجم انبوه آثار ارسال شده به نشریات معتبر مدفون می‌شود، اما انتشار انبوه کتاب‌هایی که فاقد معیارها و استانداردهای لازم برای نشر است، نیز دست ناشران را برای انتشار این دست آثار بسته نگاه داشته است.