عمرانی در نشست با اعضای انجمن زیست شناسی ایران مطرح کرد:
مطالعات استخوان شناسی همزمان با کاوش‌های باستان شناسی
سرپرست پژوهشگاه با بیان اینکه باستان شناسی زیستی به بررسی تنوع جانوری و استخوان‌هایی که از محوطه‌های کاوش به دست می‌آید می‌پردازد گفت: مطالعه بروی بقایای استخوانی در کاوش‌های رستم آباد گیلان، باوه یوان کرمانشاه، کول تپه هادی شهر، تپه زاغه قزوین، گورستان عصر آهن مسجد کبود تبریز و... بخشی از این فعالیت‌ها در ایران است که می‌تواند به شناخت جریان زندگی انسان در گذشته کمک کند.
به گزارش ایلنا، بهروز عمرانی (سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری) در نشستی مشترک با پژوهشگران پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی و اعضای انجمن زیست‌شناسی ایران گفت: موضوع باستان شناسی زیستی از سال ۱۹۷۲میلادی بصورت جدی وارد باستان شناسی نو شده است. این علم به تنوع جانوری و استخوان‌هایی که از محوطه‌های کاوش به دست می‌آید می‌پردازد.
عمرانی در ادامه به پروژه کاوش در تپه علی کش دهلران ایلام اشاره کرد و گفت: این محوطه یکی از مهمترین محوطه‌هایی است که در رابطه با آغاز نوسنگی، یکجا نشینی و اهلی کردن کاوش شده. کاوش این محوطه توسط فرانک هول صورت گرفته. بحث نوسنگی شدن در حقیقت پرداختن به الگوهای معیشتی انسانی در حدود ۱۰هزار سال پیش است.
وی با بیان این نکته که ۱۵هزار استخوان از یکصد هزار استخوان به دست آمده از طیف گسترده جانواران در این طرح بررسی شد تصریح کرد :مطالعات بر روی این استخوان ها نشان داد بز در این منطقه اهلی و گوسفند اهلی نشده است.
او افزود :از نمونه های دیگر می توان به تپه زاغه در دشت قزوین متعلق به دوره نوسنگی جدید اشاره کرد که طی کاوش های باستان شناسی مرحوم نگهبان و ملک شهمیرزادی بقایای استخوانی ، پوشش گیاهی ، ابزار های مسی و... از آن به دست آمد .
عمرانی در ادامه سومین فصل کاوش در باب یوان کرمانشاه (دوره انتقالی از پارینه سنگی میانی به جدید ) که به کشف بی نظیر دندان کودک شش ساله نئاندرتال انجامید را از دیگر پروژه هایی عنوان کرد که می تواند در شناخت جوامع انسانی کمک کند .
او با تاکید بر فعالیت های گسترده در حوزه استخوان شناسی و زیست باستان شناسی گفت: در محدوده دریاچه ارومیه در دوره انتقالی مس و سنگی جدید به مفرغ کاوش ها در کول تپه هادی شهر منجر به کشف ۱۵هزار نمونه استخوانی از شش محوطه شد که بر این اساس رژیم غذایی ، پوشش جانوری و گیاهی محوطه ها مورد بررسی قرار گرفت.
سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری متاخرترین نمونه فعالیت در حوزه باستان شناسی زیستی را بررسی بقایای استخوانی متعلق به عصر اهن (سه هزار سال پیش) بدست آمده از کاوش اضطراری در منطقه رستم آباد اعلام کرد و گفت: در کنار گور نهاده‌های کشف شده بقایای استخوانی وجود دارد که اطلاعات حاصل از بررسی آنها برای ترسیم جریان‌های مهاجرتی در محدوده‌ای که به عنوان هندو ایرانی‌ها یا آریایی ها از آن یاد می‌شود، مهم است.
عمرانی تصریح کرد: یک متخصص انسان شناسی از دانشگاه بوستون امریکا هیأت باستان شناسی مشغول در این محوطه را همراهی می‌کند .
او با بیان این نکته که انجام مطالعات بر روی دندان‌ها و استخوان‌ها اطلاعاتی را درمورد سن، رژیم غذایی، سلامت دهان و دندان جوامع، ویژگی‌های ژنتیکی، انواع بیماری‌ها (آبله،آرتروز،پروستات) و... می‌دهد، افزود: این آگاهی‌ها با توجه به جایگاه ویژه و ژئوپلتیک ایران که جریان‌های جمعیتی را در حدود ده هزار سال پیش داشته، مورد اهمیت است.
عمرانی گفت: در حال حاضر پژوهش‌هایی با همکاری پژوهشکده‌های باستان شناسی و حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی پژوهشگاه در قالب تفاهم نامه با دانشگاه‌ها انجام شده که به عنوان نمونه می‌توان به پروژه مطالعات بر روی استخوان‌ها و دندان‌های گورستان عصر آهن مسجد کبود تبریز با همکاری دانشگاه هنر اسلامی تبریز اشاره کرد که می‌تواند به بحث مهاجرتی و جمعیتی کمک کند.
وی با اشاره به این نکته که باستان شناسی زیستی در تمامی این پروژه‌ها محدود به مطالعات استخوان شناسی نیست بلکه نمونه‌های گیاهی را هم در بر می‌گیرد، تصریح کرد: در مورد گلسنگ‌ها نیز در محوطه‌های مختلف فعالیت‌هایی صورت گرفته است.
او در پایان ابراز امیدواری کرد: با همکاری با انجمن زیست شناسی ایران اطلاعات پژوهشگران حوزه میراث فرهنگی توسعه و تعمیق یافته و به شناخت جریان زندگی انسان در طول اعصار گذشته کمک کند. با توجه به ماهیت شاخه حفاظت و مرمت ارتباط ان با سایر رشته‌ها خارج از ذهن نیست.
غلامرضا رحمانی (سرپرست پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی) درادامه به معرفی فعالیت‌های این پژوهشکده در قالب چهار گروه پژوهشی؛ حفاظت و مرمت اشیاء، شناخت مواد و فناوری، باستان سنجی و علوم طبیعی و فرایندهای فرسایشی پرداخت.
او گفت: بخش فرسودگی زیستی که در گروه فرآیندهای فرسایشی جای گرفته در دو ضمینه فعالیت می‌کند که می‌تواند با ارتباط با کارشناسان خارج از پژوهشکده گسترش یافته و به امر حفاظت آثار در ارتباط با علومی نظیر زیست شناسی کمک کند .
وی در ادامه به برخی از پروژه‌ها ، نشست‌ها ، کارگاه‌ها و انتشارات این پژوهشکده نظیر؛ پایش محیطی و مخازن (کاخ گلستان، نیاوران، کتابخانه و مرکز اسناد)، پوشش گیاهی و گلسنگ‌ها ( پایگاه‌های جهانی به عنوان نمونه در پاسارگاد) ،پروژه موزه سبز، کارگاه مبارزه با افات (با حضور مدرس اتریشی) کارگاه ژنتیک باستان ، پنل در کنگره ژنتیک باستان، نشست‌های تخصصی، استفاده از تجارب دانشگاه‌هایی که با پژوهشگاه تفاهم نامه دارند (ایتالیا )، انتشار مجله تخصصی دانش حفاظت و مرمت و... اشاره کرد.
برگزاری نخستین پنل باستان شناسی در کنگره زیست شناسی
محمد نبیونی (رئیس انجمن زیست‌شناسی ایران) نیز در ادامه این نشست به معرفی این مرکز پرداخت و گفت: انجمن زیست شناسی ایران ۵۰سال قدمت دارد و بعد از انقلاب اسلامی از اواخر دهه ۶۰فعالیت‌اش را از سرگرفته است.
او با بیان اینکه انجمن زیست شناسی ایران ۴۵۰۰عضو در سراسر کشور دارد به تشریح فعالیت‌های این مرکز پرداخت و افزود: این انجمن با برگزاری کنگره ۲سالانه زیست شناسی که بزرگترین رویداد کشور در این حوزه محسوب می‌شود توانسته فعالیت‌های خود را در سطح دانشگاهی و پژوهشی گسترش بخشد .
وی با اشاره به برگزاری نخستین پنل باستان شناسی در این کنگره خاطرنشان ساخت سند ملی زیست شناسی ایران در حال تهیه و تدوین است که تلاش می‌کند علم زیست شناسی را بشناساند.
رئیس انجمن زیست‌شناسی ایران در ادامه پیشنهاداتی را برای ارتباط و همکاری میان انجمن زیست شناسی ایران و پژوهشگاه میراث فرهنگی در حوزه‌های مرتبط ارایه داد.
بررسی فرسودگی و تخریب‌های میکروبی آثار تاریخی –فرهنگی و راهکارهای مقابله با آن، مطالعات حشره شناسی، مطالعات در زمینه جلبک شناسی و گلسنگ شناسی آثار تاریخی –فرهنگی، مطالعات زیست باستان شناسی، کاربرد گیاهان در زمینه حفاظت از آثار تاریخی –فرهنگی، مطالعات بیوسیستماتیک گیاهی در حوزه باغ‌های ایرانی، انسانی شناسی، ایمنی حفاظت گران از خطرات زیستی، همکاری در زمینه برگزاری نشست‌ها، همایش‌ها و کارگاه‌های مشترک از مباحثی بود که دراین نشست مورد بحث قرار شد.
