جدال مالکان جدید بافت‌های تاریخی با تاریخ شهر؛
بافت تاریخی کرمان زیر سایه سنگین بلندمرتبه‌سازی‌ها!/ برنده بازی کیست؟
این روزها بافت تاریخی کرمان بیش از هر زمان دیگر قربانی ساخت و سازها شده است. افرادی که با نادیده گرفتن هویت شهری و ضوابط تاریخی، پا بر ضوابط مشخص و مصوب هسته‌های تاریخی شهر می‌گذارند و بدون رعایت ضوابط میراث‌فرهنگی اقدام به ساخت و سازهای ناهمگون و بلندمرتبه سازی‌های بدون مجوز می‌کنند. شهر تاریخی کرمان، از جمله شهرهای تاریخی ایران است که ساخت و سازهای بی‌ضابطه در آن شکل افسارگسیخته‌ای پیدا کرده است. از احداث ساختمان امور مالیاتی گرفته تا ساخت پروژه بزرگ بیمارستان آروین. کارشناسان و فعالان میراث فرهنگی معتقدند، وضعیت ساخت و سازها در هسته تاریخی کرمان نامناسب و نگران‌کننده است به‌طوری که وضعیت حفاظت از میراث تاریخی این شهر را قرمز کرده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نفس بافت تاریخی کرمان زیر سایه سیاه و سنگین بلندمرتبه سازی های بدون ضابطه به شماره افتاده است. فعالان و کنشگران میراث‌فرهنگی معتقدند، بسیاری از آثار و مجموعه های تاریخی ثبت ملی و جهانی کرمان درحالی بدون حریم مصوب رها شده اند که هم‌اکنون در محدوده بافت تاریخی و حتی در عرصه و حریم بسیاری از بناهای تاریخی با اهمیت کرمان، ساخت و سازهای بدون ضابطه به‌صورت غیرقابل کنترل و کاملا افسارگسیخته ای درحال احداث است. آنها معتقدند، آخرین مورد به《 احداث ساختمان ۷ طبقه مالیات در هسته بافت تاریخی کرمان》برمی‌گردد که منجر به ورود مستقیم وزارت میراث‌فرهنگی و اداره بازرسی به پرونده این ساختمان جدید شد.
《امید ابراهیمی》کارشناس و کنشگر میراث‌فرهنگی کرمان است. او معتقد است: مهمترین معضلی که هم اکنون بافت تاریخی کرمان با آن به صورت جدی مواجه است بحث حریم آثار و محدوده تاریخی هستند که هنوز مصوب نشده اند. با اینکه بسیاری از بناهای تاریخی کرمان به ثبت ملی رسیده اند اما هنوز تعیین حریم نشده اند و همین کوتاهی بلای جان بافت تاریخی کرمان شده است.
او به ساخت و سازها و بلندمرتبه سازی های بی رویه که هم اکنون به صورت افسارگسیخته در محدوده بافت تاریخی کرمان رواج پیدا کرده اشاره می کند و می گوید: ساخت‌وساز در محدوده بافت تاریخی باید با رعایت مقررات حفاظتی و ضوابط منظر شهری انجام شود اما آنچه که در بافت تاریخی کرمان شاهد آن هستیم بلندمرتبه سازی های بدون ضابطه است به طوری که حتی در نمای ساختمان هیچ اصولی رعایت نمی شود.
او به ایلنا گفت: احداث ساختمان مالیات در هسته تاریخی کرمان یکی از پروژه های ساخت و سازهای بدون ضابطه بود که از چند ماه پیش آغاز شد. پروژه‌ای که با پیگیری‌های مسمتر فعالان و کنشگران منجر به ورود مستقیم وزارت میراث‌فرهنگی، سازمان بازرسی، دادگستری و دیگر نهادهای نظارتی شد.
ابراهیمی افزود: احداث ساختمان دارایی و امور مالیاتی از بسیاری جهات مشکل داشت، از رای کمیسیون ماده ۵ گرفته تا نداشتن پروانه توسط شهرداری. با اینکه هجمه های بسیاری نسبت به این پروژه ساختمانی وجود داشت اما قلندرانه در بافت تاریخی کرمان درحال فعالیت بود. پروژه ای که در حریم آن دست کم ۲۰ اثر تاریخی و ثبت ملی وجود دارد که مهمترین آن منظر مجموعه گنجعلی‌خان کرمان که شامل کاروانسرای جهانی و مسجد گنجعلی‌خان می شود. این آثار مجموعه های مهمی هستند که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و مهمترین بخش های تاریخی و فرهنگی شهر کرمان به شمار می روند.
او گفت: هر چند که آخرین پیگیری های صورت گرفته از اداره بازرسی و اداره میراث‌فرهنگی کرمان منجر به صدور نامه و حذف ۲ طبقه از ساختمان دارایی و امور مالیاتی و کاهش ارتفاع شد اما کاهش طبقات بعدی درحال بررسی است و امیدواریم موافقت حذف حداقل ۳ طبقه صادر شود تا مشکلات ارتفاعی در حریم هسته بافت تاریخی کرمان از بین برود.
او گفت: احداث ساختمان دارایی و امور مالیات یکی از بلندمرتبه سازی های بافت تاریخی کرمان است که اخیرا اتفاق افتاد، ساخت ۲ سیتی سنتر در نزدیکی بازار تاریخی کرمان از دیگر فجایع بافت تاریخی این شهر بود. از یک سو، احداث سیتی سنتر ساروج پارس درست چسبیده به بازار تاریخی کرمان و از سوی دیگر ساخت ساختمان سیتی سنتر وکیل آن هم مقابل کاروانسرای وکیل از جمله پروژه هایی بودند که هویت شهر تاریخی کرمان را به شدت مخدوش کردند.
این کارشناس و فعال میراث‌فرهنگی معتقد است: نمونه های بسیاری از ساخت و سازهای بدون ضابطه در بافت تاریخی کرمان وجود دارد که در محدوده های بافت تاریخی مثل قارچ روییده اند. یکی از آنها بیمارستان آروین است که به تازگی در دست احداث است و از پروژه های بزرگ محسوب می شود. همچنین ساختمان کانون وکلای دادگستری و ساختمان همجوار آن از دیگر بناهایی به شمار می روند که در محدوده بافت تاریخی کرمان هستند.
او معتقد است؛ رعایت نکردن ضوابط ارتفاع و استفاده از طرح و نماهای ناهمگون در بافت تاریخی کرمان آن هم در عرصه و حریم بناهای تاریخی باعث شده بافت تاریخی این شهر اصالت و یکپارچگی خود را از دست بدهد.
«فرناز فرهی‌مقدم» معاون میراث‌فرهنگی کرمان در رابطه با ساخت و سازها و بلندمرتبه‌سازی‌های اخیر دربافت تاریخی کرمان گفت: از آنجایی که این ساخت و سازها پراکنده بودند و ما هم هیچ ضوابط منسجم و مصوبی برای بافت تاریخی کرمان نداشتیم این ساختمان‌ها براساس قرار گرفتن در حرایم آثار مختلف که دستور العمل‌های مختلفی داشتند احداث می‌شد.
او گفت: متاسفانه گاهی اوقات نیز مدیران وقت در سالها و دوره‌های گذشته برخلاف نظر کارشناس وارد عمل می شدند و اقدام به تایید طرح و صدور مجوز می‌کردند که نمونه آن مربوط به تایید مجوز ساروج پارس بوده است که توسط مدیر وقت صورت گرفته است.
معاون میراث‌فرهنگی کرمان ادامه داد: این اتفاقاتی که در گذشته رخ داده باعث شده که با چنین ساخت و سازهایی در بافت تاریخی کرمان مواجه شویم. اما هم‌اکنون به این سمت می رویم که ضوابط مصوب دقیق داشته باشیم و براساس این ضوابط حرکت کنیم چراکه اگر ضوابط وجود داشته باشد دیگر سر هر ساخت و ساز و بنایی دیگر ضوابط تعریف نمی کنیم. ضوابط مصوب وجود داشته باشد شهرداری بر اساس آن استعلام می‌گیرد.
او گفت: درحال‌حاضر هر ساخت و سازی رخ دهد بلافاصله جلوی آن گرفته می شود و اگر هم‌اکنون نیز با مواردی مواجه می‌شوید، مجوز آن مربوط به سالهای قبل می‌شود مثل ساختمان امور دارایی و مالیاتی که مجوز آن مربوط به دو سال پیش می‌شود. درحال‌حاضر پروژه‌ها تحت نظر میراث‌فرهنگی است و متاسفانه این بلندمرتبه‌سازی‌های خارج از ضوابط فقط به‌دلیل نبود حریم مصوب در بافت تاریخی کرمان رخ داده است.
فرهی مقدم افزود: درحال‌حاضر از وزارت میراث‌فرهنگی و ستاد برای اخذ ضوابط مصوب در بافت تاریخی کرمان اقدام کرده‌ایم، تامین اعتبار شده و امسال نیز قرارداد آن منعقد می‌شود که همزمان با آن طرح ویژه بافت شهری دارد انجام می‌دهد ما ضوابط خود را در آن لحاظ کنیم.
او تاکید کرد: به محض اینکه ضوابط بافت تاریخی کرمان لحاظ شود بسیاری از دغدغه‌های ما در بافت‌تاریخی کرمان برطرف خواهد شد.
