امکان اقتباس از داستان کوتاه در فیلم کوتاه

به گزارش خبرنگار ایلنا، فیلمنامه فیلم کوتاه اگر اقتباسی از یک داستان کوتاه باشد می‌تواند اثر هنری جذابی به وجود آورد اما در اقتباس ادبی از یک رمان، فیلمساز زمان کافی ندارد تا به جزئیات داستان پرداخته و شخصیت‌پردازی یا موقعیت‌سازی کاملی داشته باشد. 

کاوه قهرمان، فیلمساز کشورمان، در گفت‌وگو با ایلنا، درباره ساختار و ویژگی‌های فیلم کوتاه گفت: نمی‌توان سینما را چه بلند و چه کوتاه فرمول‌بندی کرد. اینکه گفته می‌شود فیلم کوتاه به دلیل زمان محدودش بیشتر موقعیت‌محور است تا داستانی، چندان درست نیست.

او تاکید کرد: در بسیاری از فیلم‌های کوتاه، در مدت‌زمانی محدود، روایت قصه به‌طور کامل شکل می‌گیرد و مخاطب مسیر داستان را دنبال می‌کند. درست است که در فیلم کوتاه تمرکز بر یک موقعیت خاص برای فیلمساز آسان‌تر است، اما این بدان معنا نیست که امکان قصه‌گویی وجود ندارد. حتی در قالب زمانی محدود هم می‌توان روایت داشت، شخصیت خلق کرد و قصه را به سرانجام رساند. 

ایده گرفتن فیلمسازان سینمای بلند از فیلم کوتاه

قهرمان درباره تاثیر فیلم کوتاه بر سینمای بلند و الهام گرفتن فیلمسازان از این قالب توضیح داد: همواره این‌گونه نیست که فیلم‌های کوتاه الهام‌بخش آثار بلند باشند. گاهی فیلمسازی در یک موقعیت یا ایده کوتاه نکته‌ای جذاب می‌بیند و آن را گسترش می‌دهد، اما این قاعده عمومی نیست. 

او گفت: فیلمساز می‌تواند از هر منبعی ایده بگیرد؛ از داستان کوتاه و رمان گرفته تا نمایش‌نامه یا حتی محتوای تصویری و رسانه‌ای. همان‌طور که در تاریخ سینما، بسیاری از فیلم‌های بلند نیز اقتباس‌هایی از آثار ادبی بوده‌اند، در فیلم کوتاه نیز چنین امکانی وجود دارد. 

قهرمان ادامه داد: گاهی خواندن یک داستان کوتاه یا دیدن یک موقعیت نمایشی می‌تواند جرقه ساخت یک فیلم را در ذهن کارگردان بزند. حتی ممکن است فیلمسازی نمایش‌نامه‌ای را ببیند و آن را به فیلمی بلند تبدیل کند. از این‌رو، نمی‌توان حکم قطعی داد که مسیر ایده‌پردازی در سینما فقط از یک منبع خاص می‌گذرد. 

اقتباس ادبی در فیلم کوتاه

این کارگردان درباره اقتباس ادبی از داستان کوتاه در فیلم کوتاه نیز گفت: برخلاف تصور رایج، در سینمای بلند هم اقتباس‌های موفقی از داستان‌های کوتاه انجام شده است. یکی از دلایل این موفقیت، هماهنگی میان ظرف زمانی داستان کوتاه و محدودیت زمانی فیلم است. به همین دلیل، گاهی اقتباس از داستان کوتاه برای فیلم بلند نتیجه بهتری داده تا اقتباس از رمان. 

او افزود: در فیلم کوتاه هم می‌توان از داستان‌های بسیار کوتاه الهام گرفت و آن را تبدیل به اثر سینمایی کرد. تفاوت تنها در ظرفیت زمانی است؛ فیلم کوتاه به شما اجازه نمی‌دهد که مانند فیلم بلند به شخصیت‌پردازی و داستان‌پردازی مفصل بپردازید. 

قهرمان با اشاره به اینکه اقتباس ادبی در فیلم کوتاه کمتر از سینمای بلند اتفاق می‌افتد، گفت: در بسیاری از موارد، این نوع اقتباس‌ها چندان موفق نبوده‌اند، زیرا ساختار سه‌پرده‌ای و روایت کلاسیک که برای فیلم بلند طراحی شده، در فیلم کوتاه به سختی قابل پیاده‌سازی است. 

او تاکید کرد: با این حال، در سال‌های اخیر نمونه‌های خوبی از اقتباس داستان‌های کوتاه در فیلم کوتاه دیده‌ایم که به دلیل هماهنگی میان روایت و مدت‌زمان فیلم، تاثیرگذار بوده‌اند. فیلم کوتاه به شرط دقت در انتخاب منبع اقتباس، می‌تواند تجربه‌ای خلاقانه و مستقل از سینمای بلند باشد. 

پایان‌بندی در فیلم کوتاه

این فیلمساز درباره نوع پایان‌بندی در فیلم کوتاه گفت: الزامی وجود ندارد که همه فیلم‌های کوتاه پایان باز داشته باشند. برخی از این آثار می‌توانند با پایانی قطعی و مشخص به سرانجام برسند و مخاطب را با حس تمام‌شده رها کنند. 

او ادامه داد: البته گاهی نیز فیلمساز ترجیح می‌دهد بر شخصیت یا موقعیتی خاص تمرکز کند و حادثه‌ای را به تصویر بکشد که بعد از پایان فیلم، در ذهن تماشاگر ادامه یابد. هر دو نوع پایان، بسته به نوع روایت و هدف فیلمساز، می‌توانند درست و موثر باشند. 

می‌توان گفت فیلم کوتاه نه نسخه ساده‌شده‌ای از سینمای بلند است و نه ابزاری صرفا برای تمرین یا تجربه. این قالب، جهان مستقلی دارد که می‌تواند روایت‌گر ایده‌ها، احساسات و دغدغه‌هایی باشد که در قالب‌های بلندتر امکان بروز پیدا نمی‌کنند.