مردم و پزشکان تمایلی به همراهی با طرح پزشک خانواده ندارند

محمد جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در خصوص اجرای طرح پزشک خانواده به خبرنگار ایلنا گفت: واقعیت این است که یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین موضوعات، بودجه است. به عبارت دیگر، اگر بودجه آن تأمین شود، اجرای آن، هرچند کار آسانی نیست، اما ممکن خواهد بود. ما با چندین معضل و مشکل در بحث طرح پزشک خانواده مواجه هستیم که اصلی‌ترین آن، بودجه است.

وی افزود: اگر بودجه به صورت واقعی و صحیح در نظر گرفته نشود، مطمئناً این طرح با شکست مواجه خواهد شد. زیرا  نه مردم از لحاظ فرهنگی آمادگی پذیرش طرح پزشک خانواده را دارند و نه متخصصان و پزشکان ما تمایلی به اجرای آن دارند. به عبارتی دیگر، ما قصد داریم طرحی را اجرا کنیم که نه عوامل اجرایی با آن همراهی دارند و نه مردمی که قرار است خدمات را دریافت کنند.

این نماینده مجلس در ادامه خاطرنشان کرد: مردم ایران علاقه ای ندارند برای رسیدن به ویزیت توسط متخصص و فوق تخصص دچار مانع شوند. طرح پزشک خانواده اولین اقدامی که انجام می‌دهد، جلوگیری از ویزیت‌های اضافی توسط متخصصان و غیرمتخصصان است. به این معنا که از این پس، وقتی شما یک سرماخوردگی ساده دارید، نمی‌توانید به طور مستقیم به متخصص عفونی مراجعه کنید و اگر هم مراجعه کنید، این ویزیت به صورت آزاد محاسبه خواهد شد. اما اگر از طریق سیستم ارجاع و پزشک خانواده مراجعه کنید، ابتدا باید به پزشک خود مراجعه کنید. اگر پزشک شما تشخیص دهد که بیماری تان نیاز به ارجاع دارد، آن‌گاه شما را ارجاع می‌دهد و در این صورت ویزیت شما تحت پوشش بیمه قرار خواهد گرفت.

جمالیان با بیان اینکه واقعیت این است که با این روند کنونی، هم شما هزینه اضافی را به بیمه تحمیل می‌کنید و هم برای خودتان هزینه‌بر می‌شود، گفت: اما فرهنگ ایرانی به گونه‌ای است که این مسأله جا افتاده است که افراد باید به طور مستقیم برای یک سرماخوردگی ساده هم به متخصص یا فوق تخصص ریه یا فوق تخصص عفونی مراجعه کنند. راه انداختن این موضوع در بین مردم، نارضایتی‌هایی را به همراه خواهد داشت.از سوی دیگر، پزشکان ما نیز اگر درآمد مکفی برایشان فراهم نشود و قرار باشد پرداخت‌ها به موقع انجام نگیرد، با این سیستم پیش نخواهند رفت. بنابراین، ما در حال راه‌اندازی سیستمی هستیم که بسیار دشوار است.

این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اشاره به اینکه مهم‌ترین موانع اجرای طرح پزشک خانواده فرهنگ مردم است، تصریح کرد: به عبارت دیگر، فرهنگ و سطح سواد سلامت مردم با بحث پزشک خانواده همخوانی ندارد. دومین مشکل، مسأله بودجه‌ای است. سوم اینکه ما قصد داریم مطب پزشکان متخصص و فوق تخصص را محدود کنیم. در نهایت، باید برنامه‌ای برای درآمد آنها داشته باشیم. در تمام دنیا، نظام‌های سلامت به این نحو عمل کرده‌اند که برای مثال به یک جراح می‌گویند، شما حق ندارید در روز بیشتر از چهار عمل جراحی انجام دهید، اما در عوض دولت به او مبلغی تعیین شده پرداخت می‌کند و می‌گوید من ماهیانه اینقدر به تو می‌دهم، اما حق نداری بیشتر از چهار عمل کنی، چون با افزایش تعداد عمل‌ها، ضریب خطا بالا می‌رود و امکان آسیب به بیمار افزایش می‌یابد.

جمالیان اظهار کرد: در کشور ما چنین حمایت‌هایی وجود ندارد و اگر این موارد را در نظر نگیریم، مطمئناً طرح با شکست مواجه خواهد شد. همچنین باید بگویم که بسیاری از افراد تصور می‌کنند که با اجرای طرح پزشک خانواده، به محض شروع به کار، اقتصاد سلامت با صرفه‌جویی چشم‌گیری مواجه خواهد شد. اما واقعاً چنین نیست. اجرای طرح پزشک خانواده نیاز به سرمایه‌گذاری دو تا سه ساله دارد؛ یعنی باید هزینه‌ای بسیار بیشتر از بودجه فعلی صرف کنیم.

این نماینده مجلس گفت: پس از سه یا چهار سال از اجرای طرح پزشک خانواده، صرفه‌جویی‌ها شروع خواهد شد. در آن زمان، ما شاهد کاهش اقدامات تشخیصی القایی خواهیم بود و میزان انجام سیتی‌، ام‌ آر آی و آزمایش‌های بی‌مورد کاهش خواهد یافت. با پیشگیری‌هایی که انجام می‌دهیم، بیماری‌های مزمن کاهش خواهند یافت. اثرات این تغییرات را ما چهار یا پنج سال بعد خواهیم دید، ولی در این چهار یا پنج سال باید سرمایه‌گذاری لازم را انجام دهیم.

جمالیان در پایان گفت: اگر ما در این چهار یا پنج سال به‌درستی برای اجرای طرح پزشک خانواده سرمایه‌گذاری نکنیم، نه آن تغییرات مثبت پنج‌سال بعد اتفاق خواهد افتاد و نه در حال حاضر می‌توانیم موفق باشیم. به همین دلیل است که تأکید می‌کنیم طرح پزشک خانواده باید با یک زیرساخت کامل اجرا شود، و گرنه با شکست مواجه خواهد شد.