استادمحمد گرفتار سرطانی بود که به جان مملکت افتاد/ یک دقیقه تشویق حضار برای سلامتی شجریان

به گزارش خبرنگار ایلنا، مراسم دومین جایزه محمود استادمحمد با یک دقیقه تشویق ایستاده حاضران برای سلامتی محمدرضا شجریان در تالار تئاترشهر آغاز شد.

جواد عاطفه (سخنگوی بنیاد استادمحمد) در این برنامه گفت: در روزگاری که هرکسی کم کاری می‌کند؛ کار خود را با بهتان زدن پیش می‌برد؛ این دورهمی بسیار ارزشمند است.

عاطفه با بیان اینکه این بنیاد با هدف فراخوانی برای خوانش آثار محمود استادمحمد تاسیس شد، گفت: از آن روز تاکنون هیات موسس و هیات امنا همراه شدند تا اینکه سال گذشته اولین جایزه محمود استادمحمد برگزار شد و امسال در دومین دوره آن بخش اقتباسی نیز به بخش تعریف اضافه شد.

او ادامه داد: اقتباس بخش مهم و جدی برای نمایش نامه‌نویسان وطنی است و امسال در این دو بخش نشان ویژه بنیاد محمود استادمحمد به برگزیدگان این دوره اعطا می‌شود.

سخنگوی بنیاد استادمحمد یادآور شد: این بنیاد قراردادی با نشر چشمه برای نشر تمام آثار منتشر شده یا نشده محمود استادمحمد بسته است که در اولین اقدام دو نمایشنامه «تیغ و ترنا» و «آسد کاظم» تا یک ماه آینده منتشر می‌شود که تیغ و ترنا برای اولین بار به صورت مکتوب ارائه خواهد شد.

عاطفه همچنین از تصمیم شهرداری تهران برای نامگذاری یکی از سالن‌های پردیس تئاتر تهران به نام محمود استادمحمد خبر دارد و اظهار امیدواری کرد این سالن به محلی برای اجرای کارهای ایرانی درجه یک تبدیل شود.

دبیر دومین دوره جایزه استادمحمد نیز از دریافت 135 اثر در سال جاری توسط دبیرخانه خبر داد و گفت: پس از بررسی شکلی این آثار برای اینکه مطابقت شکلی با مشخصات موردنظر جایزه داشته باشد 115 اثر به مرحله داوری راه پیدا کردند که 90 اثر در حوزه تالیف و 25 اثر اقتباسی بودند. مجموعه آثاری که وارد رقابت این دوره از جشنواره شده‌اند شامل 85 کتاب و 35 اجرا بود.

او اظهار امیدواری کرد: این تلاش در این جایزه به ثمر بنشیند و در فروش کتاب‌ها اثر بگذارد، اجراها بتوانند کتاب شوند و ناشران به نشر نمایشنامه و مخاطبان به خواندن آثار و کارگردان به اجرای نمایشنامه‌های ایرانی یا اقتباس‌های ایرانی تشویق شوند.

پیش از اعطای دو نشان ویژه از فریده فرجام نخستین نمایشنامه‌نویس زن ایرانی تقدیر شد.

فرجام موسس دو نهاد مهم جریان‌ساز ادبیات کودک

بهزاد صدیقی در این مراسم خلاصه‌ای از زندگی‌نامه هنری فریده فرجام ارائه کرد و گفت: ما از شانه‌های نمایشنامه‌نویسان نسل‌های قبل از خودمان مانند محمود استادمحمد و فریده فرجام بالا رفته‌ایم. فریده فرجام اولین نمایشنامه‌ خودش را در اواخر دهه 30 نوشت و در اواسط دهه 40 چهار نمایشنامه شاخص او جزو آثار ماندگار ایران شد.

صدیقی ضمن ابراز امیدواری برای به وجود آمدن شرایطی به منظور اجرای آثار فریده فرجام در ایران گفت: فرجام نمایشنامه‌نویسی را از 15 سالگی شروع کرد و «تاج‌ماه»، «عروس»، «خانه بی‌بزرگتر» و «هوای مقوایی» ازجمله آثار شاخص او شدند. فرجام علاوه بر تئاتر فیلم‌های مستند و داستانی هم ساخت و در این زمینه هم مطرح شد و به ما یاد داد که نوشتن و کار خلاقه پایان‌ناپذیر است.

او خاطرنشان کرد: همه آثار فریده فرجام به نوعی رئالیسم اجتماعی است و گاهی انسان با خواندن آثار او بهت‌زده می‌شود که چطور زنی در آن دوران می‌توانسته این چنین فکر کند و بنویسد. کوشش و تلاش فریده فرجام را می‌ستاییم و برای او و دوستداران نمایش ایرانی که برای اکنون و اینجا می نویسند می‌فرستیم.

شهرام اقبال‌زاده نیز دیگر هنرمندی بود که در وصف فریده فرجام صحبت کرد و گفت: فرجام از سال 1328 به طور جدی وارد عالم نشر و تولید داستان کوتاه شد. فرجام در خیلی از کارها نخستین و آغازگر بود اما من به بخش ادبیات کودک او می‌پردازم. این هنرمند از نسلی است که در جهان جریان‌ساز و دوران‌ساز خوانده می‌شود.

اقبال‌زاده ادامه داد: بعد از جنگ جهانی دوم نسلی به وجود آمد که جهان را تکان داد. فریده فرجام، توران میرهادی، جعفر والی و محمود استادمحمد از این دسته بودند.

محمود استادمحمد گرفتار سرطانی بود که به جان مملکت افتاد

او خاطرنشان کرد: محمود استادمحمد نه تنها گرفتار سرطان  بلکه گرفتار سرطانی بود که به جان مملکت افتاد و به خاطر نرسیدن دارو جان داد. نمی‌خواهم جلب ترحم کنم اما من هم سرطان دارم یک ماه پیش از رفتن محمود احمدی‌نژاد سرطان گرفتم و در آن یک ماه هیچ دارویی گیرم نمی‌آمد. سرطانی که به جان مملکت افتاد جان محمود استادمحمد را گرفت اگر ادامه پیدا می‌کرد جان من و امثال من را هم می گرفت.

اقبال‌زاده با بیان اینکه محمود استادمحمد یگانه است و قربانی این شرایط شد؛ گفت: ما چیزی به عنوان مدیریت بر اهالی فرهنگ نداریم بلکه مدیریت با و در اهالی فرهنگ داریم اما به این توجهی نمی‌شود. ما محمود استادمحمد را از دست دادیم و کسی پاسخگوی این تراژدی بزرگ نیست.

این نویسنده با اشاره به فعالیت‌های فریده فرجام در حوزه ادبیات کودک گفت: فرجام عضو دو نهاد مهم جریان‌ساز ادبیات کودک یعنی شورای کتاب کودک که نخستین نهاد فرهنگی کودک است بود که با همت او و توران میرهادی راه‌اندازی شد. همچنین در تشکیل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فریده فرجام جزو اولین‌هاست. کانونی که مکمل شورای کتاب کودک بود و این دو نهاد مقابل هم نبودند که این دو موضوع از شگفتی‌های آن دوره است.

اقبال‌زاده ادامه داد: برای پرویز کلانتری دو سال پیش به همت ناصر فکوهی‌ نکوداشتی برگزار شد  که پس از سال‌ها بی‌مهری و حذف بزرگان از کانون پرورش فکری اتفاق بسیار خوبی بود. کلانتری در آن برنامه بود؛ گفت کانون چرخی بود که برخلاف چرخ استبدادی کشور می‌چرخید و فریده فرجام از اولین‌های چنین نهادی بود.

او یادآور شد: فرجام ایده‌های زیادی داشت مثلاً او می گفت باید انتشارات خودمان و تالیفات خودمان را داشته باشیم. در اینجا بحث تقابل بین ترجمه و تالیف نیست اما تالیف امری فوق‌العاده مهم است چرا که ریشه در سنت‌های ما دارد.

اقبال‌زاده با بیان اینکه فریده فرجام در جامعه تک‌صدایی که یک نفر سخن می‌گوید هوشمندانه موضوع دگرپذیری و تکثر را مطرح می‌کند، گفت: آثار او هنوز فراخوانی است که در جامعه چند قومیتی دیگران را بپذیریم . پیام فرجام پیام امروز ایران است و اینها فقط مقداری از فعالیت‌های هنرمندی مانند فرجام است.

او ادامه داد: فریده فرجام کسی بود که گفتمان نوایی داستان کودک را در ایران آغاز کرد و حتی نویسنده خلاقی مانند احمدرضا احمدی به شدت متاثر از آثار اوست.

احترام برومند برای تقدیر از فریده فرجام روی سن آمد و گفت: من 50 سال است هر وقت کسی به من می‌گوید قصه بگو داستان «مهمان‌های ناخوانده» فریده فرجام را تعریف می‌کنم و در هر سنی و هر سالی  بچه ها این قصه را دوست دارند.

بخش دیگر این مراسم تقدیر از سیما روایی کتابدار کتابخانه تخصصی تئاتر شهر بود که از سال 76 تاکنون این مسئولیت را به عهده دارد.

نیازمند راه‌اندازی کتابخانه‌های جهانی تئاتریم

محمدرضا اصلانی در توصیف خدمات ارزنده سیما روایی گفت: چنین افرادی راهی را هموار کرده‌اند که امروز 70 تا 100 اجرا هر شب در تهران روی صحنه برود و این یک نهضت است.

اصلانی با بیان اینکه تئاتر چهره واقعی ملت ماست، گفت: با این اجراها که با سماجت نسل جدید روی صحنه آمده‌اند یک نهضت ایجاد شده و نوعی خودآگاهی را در جامعه ما نوید می‌دهد این مسئله بزرگی است که ملت علی‌رغم همه مشکلات به خود آمده که خود را به عنوان ملت جهانی مطرح می‌کند. این مسئله تحلیل و دانش تئاتری را نیاز دارد که لزومش را با حضور جمعیت تئاتری‌ها و بینندگان حرفه‌ای تئاتر می‌توان احساس کرد.

او ادامه داد: اکنون لازم است نهضت دیگر به راه بیفتد نه فقط برای ایجاد کتابخانه‌های تخصصی بلکه برای راه‌اندازی کتابخانه‌های جهانی تئاتر. اکنون در ایران کمبود مباحث نظری به شدت احساس می‌شود که انبوه عظیم خلاقیت جهانی را جمع‌آوری کرده و پشتوانه تئاتری‌های ما باشد. این موضوع به حمایت احتیاج دارد تا بتوان مرکز بزرگ پشتوانه علمی ایران را ایجاد کرد.

اصلانی با بیان اینکه کتابخانه تخصصی تئاترشهر دهه 50 ایجاد شد و خیلی‌ها به صورت خاموش در آن کار کردند گفت: من لذتی را که در چهره سیما روایی در آن روزها وجود داشت فراموش نمی‌کنم. باید از چنین افرادی با احترام یاد شود و این کوشایی به نسل بعد انتقال پیدا کند.

منصور خلج، سودابه فضائلی و سهیل محمودی هنرمندانی بودند که برای اعطای جایزه ویژه سیما نوایی روی صحنه آمدند.

سهیل محمودی خاطرنشان کرد: ما از دنیا که می‌رویم معمولاً فراموش می‌شویم اما محمود استادمحمد جزو آنهایی که مانده چون دختری به نام مانا دارد.

دومین دوره جایزه محمود استادمحمد با اعطای نشان ویژه به محمد رحمانیان و حمید امجد برای دو بخش نمایشنامه‌نویسی تالیفی و اقتباسی و تقدیر از هنرمندان دیگری در این رشته شامگاه دیروز (شنبه 18 دی) در سالن اصلی تئاتر شهر برگزار شد.