تجدید چاپ «هویت ایرانی و زبان فارسی» و «آمیزش افقها: منتخباتی از آثار داریوش شایگان»

به گزارش خبرنگار ایلنا، این روزها نشر فرزان روز با انتشار نهمین نسخه چاپی کتاب «هویت ایرانی و زبان فارسی» و ششمین نسخه چاپی کتاب «آمیزش افقها: منتخباتی از آثار داریوش شایگان» درصدد تجدید چاپ دو عنوان از کتاب‌های خود برآمده است. 

کتاب «هویت ایرانی و زبان فارسی» 

کتاب «هویت ایرانی و زبان فارسی» اثر شاهرخ مسکوب است که برای نخستین بار در سال ۱۳۷۹ چاپ شد و اکنون نهمین دور از تجدید چاپ خود را با تیراژ هزار نخسته پشت سر می‌گذارد. این کتاب هم اکنون با قیمت ۸۰ هزار تومان روانه بازار شده است. 

نویسنده در این کتاب احساس ملی را مورد واکاوی قرار داده و ارتباط آن با زبان فارسی را در دوره‌های تاریخی مختلف ایران مورد بررسی دقیق قرار می‌دهد. 

مسکوب؛ در اثر پیش رو، توجه خود را بر سه گروه از اهالی زبان متمرکز ساخته و رفتارهای زبانی آن‌ها را زیر ذره بین می‌برد؛ این سه دسته عبارت‌اند از اهالی دین، دیوان و عرفان. او با در نظر گرفتن رویکرد حس ملی و رفتار زبانی هر یک از آن ها، با دقتی مثال زدنی و با نگاهی باریک بینانه، موقعیت سیاسی، اجتماعی و تاریخی این سه گروه را تجزیه و تحلیل کرده و اثر عوامل ذکر شده را بر متغییرهای مدنظر نشان می‌دهد. 

در فصل نخست «هویت ایرانی و زبان فارسی»، رابطه‌ی ملیت ایرانی با زبان و تاریخ مورد موشکافی قرار می‌گیرد و نویسنده با رجوع به گذشته، دوره‌های پیش و پس از اسلام را از نظر زبان و حس ملی، هویت، دین و شعر و ارتباط حاکمیت‌های ایرانی با زبان فارسی مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل دوم به ارتباط اهل دیوان و نثر فارسی پرداخته و برداشت مورخین ایرانی را از تاریخ‌نویسی به تصویر می‌کشد. فصل سوم به ارتباط اهل دین و نثر فارسی اختصاص دارد و در فصل چهارم که فصل پایانی کتاب است، رابطه‌ی اهل عرفان و نثر فارسی با توجه ویژه به زبان اسلام شریعت و اسلام طریقت، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. 

در بخشی از کتاب آمده است: 

تاریخ متعارف ما با ترجمه تاریخ طبری شروع می‌شود. اتفاقا عدوان اصلی کتاب به عربی، بامعنی، و مقرف مقصود نویسنده است: تاریخ الارسل والملوک؛ که تاریخ رسولانش از آدم است تا خاتم الانبیا، و در تاریخ ملوک به پادشاهان ایران نظر دارد. این اثر هم، مثل ترجمه و تفسیر قرآن، به دستور ابوصالح منصور بن نوح سامانی و به وسیله محمدبن محمدبن عبدالله البلعمی، وزیر خراسان، به انجام می‌رسد. هر دو کتاب اصلی را عالمی ایرانی به عربی نوشته و ایرانیان دیگری آن‌ها را به فارسی برگردانده‌اند. اما تاریخ بلعمی تنها ترجمه نیست، ترجمه و تکمله است، چیزهایی بر آن افزوده و آن را تکمیل کرده‌اند؛ به همین سبب هم بیشتر به تاریخ بلعمی معروف است. باری، بلعمی در مقدمه آورده است: چون اندر وی نگاه کردم و دیدم اندر وی علمهای بسیار و حجت‌ها و آیتهای قرآن و شعرهای نیکو، و اندر وی فایده‌ها دیدم بسیار رنج بردم و جهد و ستم بر خویشتن نهادم و این را پارسی گردانیدم، به نیروی ایزد - عز و جل. 

«آمیزش افقها: منتخباتی از آثار داریوش شایگان» 

داریوش شایگان با طرح مساله‌هایی از قبیل «شرق و غرب»، «تجدد و خاطره ازلی»، «گفتوگوی فرهنگها»، «مواجهه سنت‌ها با شرایط مدرن»، «هویتهای فرهنگی پیرامونی و جهانی شدن»، «افسونزدایی و افسونزدگی» و «دنیاگروی و معنویت‌جویی» و خلق مفاهیمی مانند «موتاسیون تاریخی فرهنگی»، «رند وارونه»، «توهم مضاعف»، «ایدئولوژی شدن سنت»، و… بخشی از تاریخ اندیشه را رقم زده است. کتاب «آمیزش افقها: منتخباتی از آثار داریوش شایگان» برگزیده‌ای از آثار داریوش شایگان و دربرگیرنده بخشهایی از کتابهای او از جمله، ادیان و مکتبهای فلسفی هند، آسیا در برابر غرب، انقلاب دینی چیست؟ به همراه مقاله‌های «در جستجوی فضاهای گمشده» از کتب «توهمات هویت» و «آمیزش افقها» و… است که توسط منصور هاشمی گزینش و تدوین شده است. 

این کتاب همچنین دربرگیرنده پیشگفتار و مقدمه‌ای در توضیح آراء و اندیشه‌های داریوش شایگان و کتابشناسی از آثار او و دیگران درباره او به زبان‌های مختلف است. 

بخش اول به سالهای آغازین داریوش شایگان بازمی‌گردد، که به توصیه پرفسور کربن مشغول هندشناسی و مطالعه در فرهنگ‌های کهن آسیایی بود، که شامل کتاب «ادیان و مکتب‌های فلسفی هند» در دو جلد، و «آیین هندو و عرفان اسلامی» است. که هنوز که هنوز است در هندشناسی کتابی به این استواری و ظرافت به پارسی نوشته نشده است. 

بخش دوم مربوط می‌شود به دورانی که شایگان با فردید آشنا شد و در حلقه‌ی او شرکت می‌کرد، دورانی که بحث‌های بازگشت به خویشتن در ایران بسیار داغ بود! این بخش از دو کتاب «آسیا در برابر غرب»، و کتاب «بت‌های ذهنی و خاطره‌ی ازلی» برگرفته شده است. که در آن به بررسی تمدن‌های بزرگ آسیایی چون چین و هند و ژاپن و ایران می‌پردازد و بینش اساطیری و عرفانی‌ای که این سرزمین‌ها در خود داشتند. 

بخش سوم که شامل آثاری متاخر اوست که شایگان به زبان فرانسه تالیف کرده است، شامل دو کتاب مهم او می‌باشد: «انقلاب دینی چیست؟» که در آن به ایدئولوژی کردن سنت، که از مفاهیم مهم شایگان است گزیده شده، و در بخش دوم از کتاب «اسکیزوفرنی فرهنگی» برگرفته شده است. 

بخش چهارم گزیده‌ای است از کتابی که شایگان درباره‌ی استادش هانری کربن و سیر و سلوک فکری او تالیف کرده است. 

بخش پنجم گزیده‌ای است از آخرین کتاب شایگان با نام «افسون زدگی جدید» که در آن به مفاهیمی چون هویت چهل تکه و چگونگی زندگی مسالمت‌آمیز در دنیای کنونی می‌پردازد. (شایان ذکر است که شایگان برنده اولین جایزه «گفتگوی جهانی» در سال ۲۰۰۹ که از سوی سازمانی به همین نام در دانمارک برگزار شد، شده است) پایان بخش کار نیز نامه‌ای است از شایگان با عنوان «نامه‌ای به نسل‌های آینده» که پس از سال‌ها سیر و سلوک فکری و معنوی خطاب به نسل آینده نوشته است، که از زبان فرانسه به فارسی برگردان شده است. 

بیژن تلیانی