استاد دانشگاه فلوریدا در گفت‌وگو با یلنا:
آمریکا اکنون از سرمایه سیاسی کمتری برای به نتیجه رساندن توافق با ایران برخوردار است/ بایدن می‌تواند مانند اوباما برجام را احیا کند/ احتمال ازسرگیری مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن
استاد دانشگاه بین‌المللی فلوریدا تاکید کرد: دولت آمریکا اکنون از سرمایه سیاسی کمتری برای به نتیجه رساندن توافق هسته‌ای با ایران برخوردار است.
«اریک لوب»، استاد دانشگاه بین‌المللی فلوریدا، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا و در پاسخ به این پرسش که «آلنا دوهان» گزارشگر ویژه سازمان ملل که اردیبهشت ماه سال جاری به دعوت ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران به کشورمان سفر کرد، گزارش خود را به طور رسمی درباره سفر به ایران منتشر و در آن تاکید کرد که تحریم‌های یکجانبه علیه ایران با اصول حقوقی مطابقت ندارد و باید چارچوبی مفهومی برای سازوکارهای جبران خسارت، غرامت و اصلاح آسیب قربانیان نقض حقوق بشر ناشی از اقدامات قهری یکجانبه ایجاد شود. این گزارش را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا این مساله تأثیری هم بر تغییر رفتار قدرت‌های بزرگ خواهد داشت؟ و آیا سازوکار مدنظر گزارشگر ویژه حقوق بشر قابلیت اجرایی دارد، گفت: من کارشناس حقوق بین‌الملل نیستم و نمی‌توانم در خصوص قانونی بودن تحریم‌های وضع شده علیه ایران، اظهارنظر کنم؛ علی‌الخصوص آن بخش از تحریم‌ها که غیرهدفمند هستند پیامدهای انسانی سنگینی برای مردم عادی دارند. در حالی که سازمان ملل می‌تواند در این رابطه گزارشاتی را منتشر کند، ولی به دلیل مسائل مرتبط با حاکمیت ملی و سایر موارد سازوکار و مکانیسمی برای به اجرا گذاشتن پیشنهادات ندارد.
وی در رابطه با سکوت انگلیس، آلمان و فرانسه در مقابل تحریم‌های آمریکا که طی روزهای اخیر وضع شده است و اینکه آیا این واکنش‌ها به افزایش بی‌اعتمادی در فضای موجود دامن می‌زند، گفت: اروپایی‌ها به این دلیل سکوت کرده‌اند که جدیدترین تحریم‌های آمریکا به بهانه مرگ «مهسا امینی»، وضع شده‌اند.
این استاد دانشگاه همچنین در پاسخ به این پرسش که واشنگتن در طول مذاکرات، ایران را به وقت‌کشی متهم می‌کرد اما هر زمان توپ در زمینش بوده به دلایل مختلف از ارائه پاسخ در زمان معقول و منطقی خودداری کرده است، شما دلیل طولانی شدن رد و بدل شدن پاسخ‌ها و این رفتارها را چه می‌دانید، اظهار داشت: بخشی از کندی واشنگتن در ارائه پاسخ، به تقاضای ایران برای خاتمه دادن به تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رابطه با ادعای آثار اورانیوم در مراکز هسته‌ای ایران و ارائه تضمین از سوی ایالات متحده در حوزه‌هایی که خارج از حوزه اختیارات بایدن است، بازمی‌گردد. با توجه به اینکه توافق هسته‌ای ایران موضوع مناقشه‌برانگیزی است، دولت بایدن تصمیم گرفته است تا به نتیجه رساندن مذاکرات را تا پس از انتخابات میان‌دوره‌ای ماه نوامبر (آبان) در آمریکا به تعویق بیندازد. دولت آمریکا اکنون از سرمایه سیاسی کمتری برای به نتیجه رساندن توافق هسته‌ای با ایران برخوردار است.
وی در پاسخ به این پرسش خبرنگار ایلنا مبنی‌بر اینکه چرا ابتکارات تهران و تعاملات طرف‌های توافق به یکباره نادیده گرفته شد، اظهار داشت: شما دقیقاً به کدام ابتکارات و تعاملات اشاره می‌کنید؟ خودداری ایران از مذاکره مستقم با آمریکا و انجام مذاکره از طریق کشورهای اروپایی و سایر کشورها، مانعی است که در کنار سایر موانع می‌تواند منجر به نتیجه نرسیدن توافق شود.
لوب همچنین در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند دولت بایدن که از ابتدای دور جدید مذاکرات نسبت به اتخاذ تصمیمات ضروری و ارائه ابتکار عمل‌های مذاکراتی برای پیشبرد گفت‌وگوها با تزلزل روبرو بود، اکنون و با نزدیک شدن به انتخابات کنگره در ماه نوامبر تحت فشار است، این گزاره را چقدر نزدیک به واقعیت می‌دانید، بیان داشت: همان‌طور که پیشتر اشاره کردم، من هم بر این باور هستم که با توجه به فضای سیاسی حاکم در ایالات متحده، از جمله پایین بودن سطح محبوبیت بایدن و اکثریت محدود دموکرات‌ها در کنگره، این گزاره، گزاره درستی است.
وی در رابطه با این نکته که ایران اعلام کرده که برای جلوگیری از عدم تکرار اتفاق سال ۲۰۱۸ آمریکا باید تضمینی برای خروج طرف‌ها از این توافق ارائه کند، گفت: درخواست یا تقاضای ایران برای دریافت چنین تضمینی ممکن است معقول یا منطقی به‌نظر برسد ولی ارائه چنین تضمینی از سوی ایالات متحده به دلیل نامشخص بودن وضعیت سیاسی داخلی در آمریکا، وضعیت متزلزل دموکرات‌ها (بدین معنی که برخی از آن‌ها مخالف احیای برجام هستند) و عدم اتفاق‌نظر در کنگره برای تصویب توافق احتمالی (مانند سال ۲۰۱۵) امکان‌پذیر نیست.
لوب با توجه به وضعیت فعلی و بیانیه تروئیکای اروپایی نتیجه تلاش‌ها برای احیای برجام را اینگونه ارزیابی کرد که کشورهای اروپایی می‌توانند به تلاش‌های خود برای احیای برجام ادامه دهند، ولی این کشورها مراقب هستند تا تلاش‌های‌شان منجر به به‌خطر افتادن روابط‌شان با ایالت متحده یا تضعیف مشروعیت داخلی و بین‌المللی‌شان نشود.
این استاد دانشگاه بین‌المللی فلوریدا در تحلیل خود از وضعیت بازار انرژی در صورت انعقاد و عدم امضای توافق، گفت: به دلیل عدم احیای برجام (و تجدیدنظر در توافق اوپک‌پلاس) کشورهای اروپایی به دنبال تغییر الگوی مصرف خود و پیدا کردن منابع انرژی دیگری در خلیج فارس و کشورهای دیگر هستند. وجود چنین سناریویی برای ایران و روسیه به این معنی است که این دو کشور باید برای فروش نفت خود به چین، به‌عنوان کشوری که از حفظ وضع موجود سود می‌برد، با یکدیگر رقابت کنند و قیمت‌های‌شان را کاهش خواهند داد.
وی در اظهارنظر در خصوص میزان تاثیر فشار اسرائیل بر سازمان انرژی اتمی و دولت آمریکا در به نتیجه نرسیدن برجام و چرایی آن گفت: مخالفت اسرائیل، سایر متحدان آمریکا و شرکای منطقه‌ای با احیای برجام، محدودیت‌های بیشتری را برای ایالات متحده به‌وجود آورده است.
لوب در پاسخ به این پرسش که ایران در چهارچوب ان‌پی‌تی و برجام کاملاً اجازه بازرسی به بازرسان را در چهارچوب توافق داده و فعالیت‌های ایران ۱۴ بار از سوی آژانس تأیید شده است، اما اسرائیل با وجود داشتن زرادخانه‌های هسته‌ای، هرگز این چهارچوب را نپذیرفته و تن به هیچ نظارتی از سوی آژانس نمی‌دهد این استاندارد دوگانه آژانس بین المللی انرژی اتمی در نحوه نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را چگونه تحلیل می‌کنید؟ آیا آژانس به ابزار سیاسی غرب و صهیونیست‌ها تبدیل شده است، گفت: بخشی از این استاندارد دوگانه، نتیجه غلبه قدرت سیاسی در مفهوم لیبرال از نظام بین‌الملل است. این استاندارد دوگانه همچنین نشان دهنده جایگاه ویژه اسرائیل نزد ایالات متحده به‌عنوان دولت هژمونیک در درون این نظام بین‌المللی است. ایران به مفاد برجام در طول سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ پایبند بوده است. با این وجود، از زمانی که ایالات متحده به‌صورت یکجانبه از برجام خارج شد، ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را گسترش داده است. در طول این مدت، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از اینکه توانایی این آژانس برای رصد و تأیید این فعالیت‌ها محدود شده است، شکایت کرده است.
وی در ارزیابی خود از دور جدید گفت‌وگوها میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و در رابطه با اینکه آیا اراده‌ای برای بستن پرونده پادمانی وجود دارد، گفت: اگر ایالات متحده و سایر امضاء‌کنندگان برجام تمایلی برای پایان دادن به بازرسی‌ها داشتند، پس احتمالاً می‌توانستند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کشورهای عضو آن را ترغیب کنند تا به این بازرسی‌ها پایان دهند. با این وجود، چنین سناریویی نامحتمل به‌نظر می‌رسد چراکه چهارچوب کلی این توافق بر پایه عدم‌اشاعه هسته‌ای در مقابل رفع تحریم‌ها قرار دارد.
وی در رابطه با تأثیر انتخابات کنگره با فرض پیروزی یا شکست دموکرات‌ها و تاثیر آن بر سرنوشت برجام گفت: حتی اگر دموکرات‌ها اکثریت کنگره را از دست بدهند «جو بایدن» همانند «باراک اوباما»، می‌تواند برجام را احیا کند. در همین حال چنین نتیجه‌ای تدوام و پایداری توافق را، با توجه به کاهش احتمال اینکه به تصویب کنگره برسد، بیش از پیش تضعیف می‌کند.
وی در ارزیابی خود از آزادی یک زندانی ایرانی-آمریکایی در روزهای گذشته و امکان دسترسی تهران به دارایی‌های مسدود شده‌اش و اینکه آیا این تحولات بر رفع بن‌بست کنونی در مذاکرات هسته‌ای تأثیری خواهند گذاشت، بیان داشت: در حالی که رسانه‌ای ایرانی گزارش داده بودند که آزادی این زندانی‌ها در ازای آزادسازی هفت میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشده ایران در کره جنوبی صورت گرفته است؛ وزارت خارجه ایالات متحده در ادعایی این مساله را تکذیب کرد. باید ببینیم که در آینده چه اتفاقاتی روی خواهد داد. گمانه‌زنی برخی از تحلیلگران مبنی‌بر این است که ایران دست به این اقدام زده است تا به پیشبرد مذاکرات متوقف‌شده هسته‌ای کمک کند.
لوب یارآور شد: چنین ادعایی ممکن است درست باشد، ولی من نمی‌دانم آزادی این زندانی با توجه به موضوعات دیگری مانند وقایع اخیر در ایران، فضای سیاسی حاکم بر ایالات متحده و برخی مخالفت‌های داخلی و منطقه‌ای با توافق هسته‌ای، تا چه اندازه می‌تواند بر مذاکرات تأثیر بگذارد. بسته به شرایط ایران و پس از انتخابات میان‌دوره‌ای در ایالات متحده، این امکان وجود دارد که دولت بایدن مجدداً به‌صورت غیرمستقیم با ایران وارد مذاکره شده و به توافق برسد تا از درگیری منطقه‌ای بر سر برنامه هسته‌ای ایران در حالی که درگیری‌ها در اوکراین همچنان ادامه دارد، جلوگیری به عمل آورد.
