استاد دانشگاه پرینستون در گفت‌وگو با ایلنا:
مذاکرات تهران و ریاض، اتفاق دلگرم‌کننده‌ای است/ آینده دموکراسی در آمریکا بیشتر از برجام در مرکز توجه قرار دارد
استاد دانشگاه پرینستون گفت: همسایگان اسرائیل به تدریج موجودیتش را پذیرفتند و در نتیجه این زمینه به وجود آمد تا به اسرائیل فشار آورده شود که دیگر به سلاح هسته‌ای احتیاجی ندارد؛ البته این نکته درخصوص هشت کشور هسته‌ای دیگر هم صدق می‌کند. ایران احتمالاً باید عضویت در «پیمان منع جنگ‌افزارهای هسته‌ای» را مورد بررسی قرار دهد.
«فرانک هیپل»، پروفسور امور عمومی و بین‌الملل دانشگاه پرینستون، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با مذاکرات احیای برجام و در ارزیابی روند واشنگتن در جریان مذاکرات، بیان داشت: این پرسش برای من هم به وجود آمده است که آیا یکی از طرف‌ها یا هر دو طرف با قصد و نیت قبلی به دنبال کند کردن روند مذاکرات هستند. در آمریکا، دولت بایدن ممکن است تمایل داشته باشد تا نشست کنگره به‌منظور بحث بر سر بازگشت ایالات متحده به برجام، تا بعد از انتخابات هشتم نوامبر (۱۷ آبان) به تعویق بیفتد. ولی از انگیزه طرف ایرانی اطلاعی ندارم.
وی در ارزیابی این گزاره که برخی بر این باور هستند که دولت بایدن از ابتدای دور تازه مذاکرات نسبت به اتخاذ تصمیمات ضروری و ارئه ابتکار عمل‌های مذاکراتی برای پیشبرد گفت‌وگوها با تزلزل روبرو بوده و اکنون و با نزدیک شدن به انتخابات کنگره در ماه نوامبر تحت فشار است، گفت: به باور من بسیاری از مسائل مهم داخلی (مانند آینده دموکراسی در ایالات متحده) بیشتر از برجام در مرکز توجه قرار دارند و موضوع برجام در نظر رأی‌دهندگان آمریکا از اهمیت کمتری برخوردار است.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که نامه ۱۵ نهاد آمریکایی در حمایت از برجام به بایدن، تا چه اندازه نشان‌دهنده تمایل نخبگان آمریکا برای بازگشت به برجام است و تا چه اندازه به دولت بایدن کمک می‌کند تا در برابر فشارهای مخالفان برجام مقاومت کند، اظهار داشت: همان‌طور که در پاسخ به سؤال قبلی گفتم، برجام ممکن است بر انتخابات‌های ایران تأثیر بسیار زیادی داشته باشد، ولی به عقیده من برای رأی‌دهندگان آمریکایی موضوعات مهم‌تری وجود دارند و برجام اولویت نخست آنان نیست.
هیپل در رابطه با تأثیر رژیم صهیونیستی بر این مذاکرات و فشار این رژیم روی سازمان انرژی اتمی و دولت آمریکا، اظهار داشت: اسرائیل نیروی سازنده‌ای در جریان این مذاکرات نبوده است. به عقیده من، آنچه ایران پیش از سال ۲۰۰۳ میلادی (۱۳۸۲ خورشیدی) انجام داده است اهمیت به مراتب کمتری نسبت به آنچه در آینده انجام می‌دهد، دارد. اسرائیل وزن قابل توجهی در سیاست داخلی ایالات متحده دارد، چراکه درصد بالایی از یهودیان آمریکایی که ۲ تا ۴ درصد از جمعیت آمریکا را تشکیل می‌دهند به لحاظ سیاسی فعال هستند و در ادعاهای خود احتمال دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای را تهدیدی وجودی برای اسرائیل می‌دانند. با وجود اینکه، اختلافاتی در جامعه یهودیان آمریکا وجود دارد، کمیته «روابط عمومی آمریکا و اسرائیل»، سیاست‌های خود را با دولت اسرائیل همسو می‌کند، اما سازمان جوان‌تری که خود را «جی‌استریت» نامیده است از دولت فلسطین و برجام حمایت می‌کند. من فکر می‌کنم که اختلافات درونی جامعه یهودیان آمریکا و فعالیت‌های این سازمان نوپا، شرایط آسان‌تری را در درون آمریکا به وجود آورده است تا دولت‌های اوباما و بایدن با ایران به توافق برسند.
وی در رابطه با این نکته که آمریکا با وجود سکوت و در برخی مواقع مواضع دوپهلوی خود تلاش می‌کند تا از فشارهای فزاینده بین‌المللی فرار کرده و ایران را مغلوب نشان دهد و اینکه ایران باید چه رفتاری را در دستور کار خود قرار دهد و اروپا چه وظیفه‌ای در قبال این رفتار آمریکا دارد، بیان داشت: من فکر نمی‌کنم توصیف ایران به‌عنوان کشوری شکست‌خورده، توصیف درستی باشد. ایران نشان داده است که «سیاست فشار حداکثری اقتصادی» موفق نبوده است. تنها امیدی که وجود دارد، پیدا کردن راه‌حلی دیپلماتیک است و این راه‌حل در چهارچوب برجام ارائه شده است.
این استاد دانشگاه پرینستون در خصوص ضرورت اینکه طرف‌های توافق هسته‌ای باید این مسئله را بارها و بارها به آمریکا یادآوری کنند که طرف خارج شده از توافق واشنگتن است و تأکید کنند که این کشور باید از خواسته‌های غیرمنطقی خود عقب‌نشینی کند، گفت: من فکر نمی‌کنم که ایالات متحده از خواسته خود مبنی بر مرتبط کردن موضوعات دیگر مانند برنامه موشک‌های بالستیک ایران و نقش ایران در منطقه عقب‌نشینی کرده باشد. با این وجود، من امیدوار هستم که در صورت موفقیت در بازگراندن دو کشور به برجام، امکان گفت‌وگو بر سر این موضوعات هم وجود داشته باشد. به نظر من گفت‌وگوهای میان ایران و عربستان سعودی، اتفاق دلگرم‌کننده‌ای است که بهترین روش برای حل بسیاری از این مشکلات است. من همچنین امیدوار هستم که در صورت بازگشت ایران و آمریکا به برجام، این امکان فراهم شود تا گفت‌وگوهایی در خصوص تحقق ایده «خلیج فارس عاری از سلاح هسته‌ای» صورت بپذیرد. تحقق چنین ایده‌ای احتمالاً مستلزم این است که به جای گسترش برنامه‌های غنی‌سازی ملی در منطقه، برنامه غنی‌سازی ایران به صورت چندملیتی تحت کنترل قرار بگیرد.
هیپل همچنین در پاسخ به این پرسش که ایران اعلام کرده است که برای جلوگیری از عدم تکرار اتفاق سال ۲۰۱۸ (خروج یک‌طرفه آمریکا از برجام) آمریکا باید تضمینی برای عدم خروج طرف‌ها از این توافق بدهد. تا چه اندازه این مطالبه ایران را منطقی و به‌جا می‌دانید، اظهار داشت: متأسفانه، هیچ راهی وجود ندارد تا یکی از دولت‌های آمریکا، دولت بعدی یا کنگره را در تصمیم‌گیری‌‌های‌شان محدود کند. ما مقام معظم رهبری بدین معنی نداریم.
وی در رابطه با نتیجه تلاش‌ها برای احیای برجام و اینکه درصورت موفقیت طرف‌ها حداکثر تا چه زمانی شاهد احیای برجام خواهیم بود، بیان داشت: آنگونه که من درک کرده‌ام، این توافق در ۴ مرحله و در طول ۱۶۵ روز (در حدود ۵ ماه) به اجرا گذاشته خواهد شد.
وی در رابطه با عملکرد کارشکنانه و استاندارد دوگانه رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه در شرایطی که در آستانه احیای برجام قرار داریم وی به اسرائیل سفر کرده و علیه برنامه هسته‌ای ایران صحبت کرده است در حالیکه که همه می‌دانند رژیم اسرائیل تاکنون هیچ چهارچوبی را برای برنامه‌های هسته‌ای خود نپذیرفته و حاضر به ارائه دسترسی به مسئولان آژانس نیست، در حالی که ایران بارها اجازه این دسترسی را در چارچوب ان‌پی‌تی و مفاد برجام به کارشناسان آژانس داده است و بارها صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای تهران به تأیید رسیده است، گفت: من با این نکته که استاندارد دوگانه وجود دارد موافق هستم. کندی و جانسون مخالف برنامه هسته‌ای اسرائیل بودند و نیکسون هم برنامه هسته‌ای اسرائیل را تنها در صورتی که به صورت عمومی اعلام نشود، مورد پذیرش قرار داد. اسرائیل، اتحاد همسایه‌هایش علیه خود را تهدیدی برای موجودیتش می‌دانست و یهودیان در جریان جنگ جهانی دوم کشوری را دیده بودند که کوشش کرده بود قوم یهود را نابود کند. همسایگان اسرائیل به تدریج موجودیتش را پذیرفتند و در نتیجه این زمینه به وجود آمد تا به اسرائیل فشار آورده شود که دیگر به سلاح هسته‌ای احتیاجی ندارد؛ البته این نکته درخصوص هشت کشور هسته‌ای دیگر هم صدق می‌کند. ایران احتمالاً باید عضویت در «پیمان منع جنگ‌افزارهای هسته‌ای» را مورد بررسی قرار دهد.
