قناعتی در گفت‌وگو با ایلنا:
شورای ششم برای مقابله با تراکم‌فروشی کاری نکرد و دست شهرداری باز است
عضو دوره چهارم شورای شهر گفت: اگر بودجه شهرداری از محل فروش تراکم باشد، یک جا آباد می‌شود و یک جا با مشکل مواجه می‌شود.
«ابوالفضل قناعتی» در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره دو دستگی در شورای شهر توضیح داد: شورای ششم، شورای یک‌دستی از جریان اصول‌گرایی بود. در طول فعالیت‌های اولیه‌شان برای انتخاب شهردار تهران، اختلافاتی بین دو گروه به وجود آمد. به نظر من خوب بود که جریان‌های سیاسی، پیش از انتخابات، شهردار مورد نظر خود را معین می‌کردند.
قناعتی ادامه داد: شهرداری که در سه ماه انتخاب می‌شود، هم ممکن است رای حداکثری را به دست نیاورد و هم ممکن است از پختگی لازم برخوردار نباشد. این تجربه نشان داد که برای شورای هفتم، از همین حالا، جریان‌هایی که قصد حضور دارند باید شهردارشان را مشخص کنند؛ یا حداقل در مجموعه خودشان شخصی را در نظر داشته باشند.
وی افزود: در روزهای اول، وقتی شهردار را انتخاب کردند، تقریباً دو گروه شدند. یک گروه مخالف آقای زاکانی و یک گروه موافق بودند. این تجربه بالا باعث شد که در امر نظارت، برخی از اعضای شورای شهر — به این دلیل که شهردار منتخب مورد تاییدشان نبود — رویه‌های متفاوتی در پیش بگیرند.
عضو شورای شهر چهارم تاکید کرد: نظرات برخی واقعاً بر اساس قانون اساسی و اختیارات شورا بود، اما برخی دیگر یکسری ایرادات غیرضابطه‌ای برای مدیریت شهری مطرح می‌کردند که پشت آن منطق محکمی وجود نداشت و نشان می‌داد صرفاً به این دلیل که فرد مورد نظرشان انتخاب نشده، خارج از ضابطه ایراد می‌گیرند. این شروع، با آن دو دستگی که پیش آمد، باعث شد نتوانند در روزهای اول، آن موفقیت کاری را داشته باشند.
قناعتی گفت: اما با توجه به اینکه امسال، بودجه ۲۳۲ هزار میلیارد تومانی شهر تهران تصویب شد، نشان می‌دهد شورا کاملاً بر برنامه‌ها و لایه‌های مختلف شهرداری واقف است و عملکرد سال ۱۴۰۳ را به خوبی رصد کرده است. در سابقه شورا، تأیید چنین بودجه عظیمی بی‌سابقه بوده است.
وی تصریح کرد: قطعاً نظارت بر لایحه و طرح‌هایی که در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ به اجرا درآمدند، باعث شده شورا گام بلندی برای تأیید بودجه شهرداری بردارد و این رقم بی‌سابقه را برای سال ۱۴۰۴ لحاظ کند. این نشان‌دهنده نظارت خوب اعضای شوراست.
قناعتی با اشاره به وجود وفاق در شورا گفت: فارغ از آن حرکت‌های اولیه و اختلافات سلیقه‌ای، در طول این چهار سال، در کلیات موضوعات مربوط به شهر تهران، وفاق وجود داشته و این وفاق باعث شده اقدامات خوبی در شهر تهران انجام شود. نظارتشان نیز نشان‌دهنده تأیید برنامه‌های آتی شهرداری است؛ زیرا اگر مورد خاصی در عملکرد شهرداری وجود داشت، حتماً برای سال ۱۴۰۴ محدودیت‌هایی قائل می‌شدند. اما به راحتی بودجه را در موضوعات کلی تصویب کردند و این نشان می‌دهد هم شهرداری توفیقات خوبی داشته و هم شورا نظارت لازم را اعمال کرده است.با این حال این‌ها یک بعد عملکرد شورای ششم و شهرداری بود.
آقای زاکانی بحث ۲۰۰۰ دستگاه اتوبوس را مطرح کردند؛ شاید الان فقط ۳۰۰ دستگاه محقق شده باشد
قناعتی در ادامه با توجه به شکاف بین وعده و عمل گفت: باید بگوییم که آن چیزی که در برنامه و صحبت‌ها مطرح می‌شود با آن چیزی که اجرا می‌شود، گاهی متفاوت است. البته برخی برنامه‌ها نیاز به زمان دارند. به عنوان مثال، آقای زاکانی بحث ۲۰۰۰ دستگاه اتوبوس را مطرح کردند؛ شاید الان فقط ۳۰۰ دستگاه محقق شده باشد. قطعاً اعضای شورای شهر به این موضوع ایراد می‌گیرند که «شما قول ۲۰۰۰ اتوبوس و واگن مترو را داده بودید، ولی همه آن محقق نشده است.»
وی افزود: البته باید در نظر گرفت که بخشی از این موضوعات، مربوط به مناسبات و بحث‌های ملی یا توافقنامه‌هایی با کشورهای خارجی است که متعهد به تأمین اتوبوس و واگن بودند و به هر دلیلی —مثلاً مشکلات تامین اعتباری یا تحریم‌ها— با تأخیر یا مشکل مواجه شده‌اند. مبادلات ریالی و معادلات ارزی، بخشی از مشکلات پیش‌آمده است.
عضو شورای شهر چهارم پس از تحلیل دلایل تأخیر در اجرای پروژه‌ها گفت: این موارد از جمله دلایلی هستند که باعث شدند تعهد یا قولی که آقای زاکانی داده بود، به طور کامل محقق نشود. در اینجا باید انتقادی را متوجه دولت و شهرداری دانست. به نظر من، وقتی مسئولان قولی به جامعه می‌دهند، باید این قول را با در نظر گرفتن شرایط عمومی کشور و سیاست‌های کلی نظام بررسی کرده و سپس مطرح کنند.
وی با اشاره به ملاحظات کلان کشور تأکید کرد: ما در کشوری زندگی می‌کنیم که به دلیل سیاست‌ها و استراتژی خاص خود، همواره باید این احتمال را بدهیم که در برخی موضوعات، به دلایل مختلف، با مشکل مواجه شویم. وقتی قولی مانند وارد کردن ۲۰۰۰ دستگاه اتوبوس، افزودن واگن‌های مترو یا تکمیل پروژه‌های عمرانی در رسانه‌ها داده می‌شود ولی محقق نمی‌شود، نشان‌دهنده این است که در برآوردهای خود، عوامل بیرونی مؤثر بر تصمیمات را به خوبی لحاظ نکرده‌ایم.
شاید برخی به دنبال کار پوپولیستی برای مطرح کردن خود یا جریانشان هستند
قناعتی با اشاره به شعاری شدن موضوعات مطرح شده از سوی مسئولان اظهار داشت: شاید برخی به دنبال کار پوپولیستی برای مطرح کردن خود یا جریانشان هستند و برخی دیگر نیز با نیت واقعی صحبت می‌کنند، اما ملاحظات لازم را در نظر نمی‌گیرند. به همین دلیل، اعضای شورای شهر به درستی این پرسش را مطرح می‌کنند که «چرا وعده افزودن این تعداد اتوبوس به ناوگان حمل‌ونقل محقق نشده است؟»
وی ادامه داد: مطالبه‌گریِ شورای شهر، حرکتی بسیار خوب و لازم است و پیگیری‌های لازم در این زمینه باید انجام شود. متأسفانه این کاستی وجود دارد؛ گاهی حتی کاندیداهای ریاست جمهوری نیز موضوعات سیاسی کشور را در شعارهای خود لحاظ نمی‌کنند و پس از وقوع یک اتفاق، می‌گویند: «اگر این اتفاق نمی‌افتاد، ما این کار را می‌کردیم». در حالی که شما باید در پیش‌بینی‌های خود، این احتمال را —با توجه به ایدئولوژی و تفکر حاکم بر کشور— در نظر می‌گرفتید و برنامه‌های خود را با لحاظ این شرایط اعلام می‌کردید.
قناعتی درباره عملکرد شورای کنونی در مورد «تراکم‌فروشی» توضیح داد: به نظر من، شورای شهر کاری در زمینه تراکم فروشی انجام نداد و دست شهرداری کاملا باز بود. بحث تراکم‌فروشی و عوارض ساخت‌وساز، از منابع اصلی بودجه شهر تهران باقی مانده است. بودجه ارزش افزوده، منبع درآمد بسیار خوبی بود، اما در زمان دولت آقای روحانی، تقریباً ۶۰ درصد از درآمدهای تهران از این محل، گرفته و به بخش‌های دیگر تخصیص داده شد.
وی افزود: در نتیجه، تقریباً تنها منبع درآمدی تهران، عوارضی بود که از فعالیت‌های عمرانی به دست می‌آمد. این عوارض نیز به دلایل مختلفی کاهش پیدا کرده است. از یک سو، به دلیل شرایط کلی کشور (از جمله مسائل مربوط به جنگ و تحریم‌ها)، مردم سرمایه‌های خود را کمتر به سمت بخش غیرمنقول سوق داده‌اند و حجم ساخت‌وساز در تهران —که منبع اصلی درآمد شهرداری بود— به شدت کاهش یافته است.
شهرداری برای تأمین بودجه مورد نیاز شهر، به فروش تراکم متوسل شده است
قناعتی ادامه داد: در چنین شرایطی، شهرداری برای تأمین بودجه مورد نیاز شهر، به روش‌های مختلف از جمله فروش تراکم، متوسل شده است تا بتواند کمبودها را جبران کند. یک آفرین برای شهرداری دارم که چنین بودجه‌ای را بدست آورده است. اما باید تاملی به این موضوع داشته باشیم. خوب است که چنین پولی دست شهرداری بیاید و در موضوعات شهری هزیه کند. اما نباید به هر قیمتی هم بیاید. شورای ششم باید در این موضوع بسیار حساس باشد.
این پولی نیست که به درد آینده شهر بخورد
عضو پیشین شورای شهر هشدار داد: اگر سقف ساخت‌وسازهای مجاز تعیین‌شده در طرح تفصیلی، نقض شده و کمیسیون‌ها مجوزهای بیشتری صادر می‌کنند، این پولی نیست که به درد آینده شهر بخورد. ما از یک سو شهر را —به نوعی— تخریب می‌کنیم و از سوی دیگر می‌خواهیم با آن پول، کارهای عمرانی انجام دهیم. این یک چرخه معیوب است. بودجه سال ۱۴۰۴ باید به دقت بررسی شود.
وی تصریح کرد: اگر این بودجه از محل منابع دیگری تأمین شده، جای آفرین دارد. اگر تامین بودجه از محل فروش تراکم باشد، یک جا آباد می‌شود و یک جا با مشکل مواجه می‌شود. متأسفانه شاهد هستیم که همین اتفاق در حال رخ دادن است. هم اکنون در مناطق شمالی تهران، برای خیابان‌ها و کوچه‌های باریک، مجوزهای ساخت‌وساز ۱۸ طبقه و حتی بیشتر صادر می‌شود.
قناعتی در در مورد عواقب تراکم فروشی اظهار داشت: در آینده منجر به مشکلات گسترده‌ای در زمینه‌های ترافیک، آلودگی هوا، تأمین آب، گاز، برق و دیگر خدمات شهری از جمله مدرسه و سایر امکانات مورد نیاز ساکنان خواهد شد. شاید در مقطع کوتاه، این اقدامات نتایج ملموسی نداشته باشد، اما در درازمدت، بدون شک با مشکلات جدی و پیچیده‌ای روبرو خواهیم شد.
نابرابری مناطق شهری تهران در توزیع منابع و امکانات از چالش‌های اساسی مدیریت شهری است. عضو سابق شورا شهر در این باره گفت: به شخصه فکر می‌کنم شوراهای چهارم، پنجم و ششم نسبت به موضوع نابرابری شدید بین مناطق مختلف تهران در توزیع منابع و امکانات، حساسیت نشان داده‌اند، اما در عمل، اتفاق خوب و چشمگیری را شاهد نبوده‌ایم. شورای ششم در زمان باقی مانده و شورای هفتم، باید شرایط برابری را به وجود آورند.
وی افزود: شما از مترو زم زم پیاده می‌شوید با یک فضایی روبه رو می‌شوید، وقتی شما از مترو در ایستگاه قیطریه خارج می‌شوید، با فضایی کاملاً متفاوت روبرو می‌شوید. این فضاها باید به هم نزدیک شوند. این موضوع تنها به مترو محدود نمی‌شود، بلکه شامل فضای سبز، امکانات ورزشی، کیفیت پارک‌ها و تمامی عرصه‌هایی می‌شود که مردم از آن بهره می‌برند.
قناعتی با توجه به بافت فرسوده تهران خاطرنشان کرد: شورای شهر باید حساسیت ویژه‌ای نسبت به مناطق کم‌برخوردار نشان دهد. درست است که برخی مناطق، بافت فرسوده دارند و فضای کافی برای اقدامات عمرانی بزرگ وجود ندارد، اما در بسیاری از نقاط دیگر این امکان فراهم است. در جایی که شرایط اجازه می‌دهد، شورا باید با حساسیت بالا عمل کند و شهردار فضاهایی را در جنوب شهر ایجاد کند که با کیفیت فضاهای شمال تهران برابری کند.
اگر برابری در کل شهر محقق نشود، پازل شهری هرگز زیبا نخواهد شد
وی افرود: اگر برابری در کل شهر محقق نشود، پازل شهری ما هرگز زیبا نخواهد شد. نمی‌شود بخشی از سیمای شهر طراوت و زیبایی داشته باشد و بخش دیگر نداشته باشد. علاوه بر این، باید به این نکته مهم نیز توجه کرد که مردم مناطق جنوبی شهر، همواره در دوران انقلاب و دفاع مقدس، پای کار ایستاده‌اند. نمی‌گویم که نباید به شمال تهران رسیدگی شود. مناطق پایین همیشه پای کار بودند باید مسئولان بیشتر برای آن‌ها وقت بذارند یا اگر رسیدگی بیشتری نمی‌کنند، برابر با دیگر مناطق به آن‌ها رسیدگی کنند.
قناعتی با اشاره به طرح تناسبی شدن انتخابات شورا اظهار داشت: امیدواریم با بحث «تناسبی شدن انتخابات شوراها»، نخبگان جریان‌های مختلف وارد شورا شوند. حسن این سیستم آن است که در شورا تضارب آراء و اختلاف سلیقه ایجاد می‌شود و اعضا می‌توانند بحث‌های مختلفی را مطرح کنند که به بهبود عملکرد بیانجامد.
وی ابراز امیدواری کرد: به نظر من، در این دوره نخبگان وارد شورا خواهند شد و لیست‌ها یکدست نخواهند بود. به گمانم، سه چهار نفر اول هر لیست که نخبه هستند، وارد شورا می‌شوند و این حضور می‌تواند در مباحث فنی بسیار اثرگذار باشد. ممکن است بین آن‌ها اختلاف‌نظر وجود داشته باشد و وحدت رویه کامل نداشته باشند، اما به طور کلی فکر می‌کنم چون در شورای چهارم نیز وضع به همین شکل بود (مثلاً ۱۵ نفر از جریان اصلاح‌طلبی و ۱۶ نفر از اصولگرایان) و بحث‌هایی بین آن‌ها درگرفت، همین اختلافات کمک کرد تا موضوعات خوبی از درون بحث‌های مطرح شده در شورا بیرون آید و در نهایت به بهبود شهر کمک شود.
