چراغی در گفت‌وگو با ایلنا:
ابومحمد الجولانی با برگزاری انتخابات پارلمانی، درصدد ساختن چهره قانونی است/ حامیان سوریه از تشکیل قانون اساسی ملی هراس دارند
کارشناس مسائل سیاسی منطقه گفت: اگر توافقی برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل در آینده شکل گیرد، رئیس‌جمهوری موقت سوریه ترجیح می‌دهد پارلمان آن را تصویب کند تا این اقدام از منظر داخلی و بین‌المللی مشروع جلوه کند.
جلال چراغی، کارشناس مسائل سیاسی منطقه در تشریح ابعاد برگزاری اولین انتخابات پارلمانی سوریه پس از سقوط بشار اسد در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: این انتخابات در شرایطی برگزار شد که هدف اصلی آن، در واقع مشروعیت‌بخشی به ابومحمد الجولانی و رژیم جدید تحت رهبری او بود و باید آن را تلاشی برای ایجاد وجهه‌ای رسمی در داخل و خارج سوریه دانست.جولانی می‌کوشد تا با برگزاری چنین انتخاباتی، خود و نظامش را به عنوان یک ساختار سیاسی دارای پشتوانه مردمی نشان دهد، اما مشکل اصلی، مشارکت بسیار پایین مردم در این فرآیند بود و هیچ درصدی از میزان مشارکت اعلام نشده و بعید است که اعلام شود، زیرا این انتخابات نه آزاد بود و نه رقابتی؛ بلکه انتخاباتی نمایشی و از پیش‌طراحی‌شده بود که تنها با هدف تثبیت چهره ابومحمد الجولانی در مقام رهبر سیاسی برگزار شد. این ساختار انتخاباتی، ظاهراً قرار است پارلمانی را پدید آورد که در آینده از سیاست‌های رئیس‌جمهوری موقت حمایت کرده و نقش تأییدکننده تصمیم‌های او را ایفا کند که البته مدت فعالیت او کمتر از سه سال مقرر شده است.
وی ادامه داد: الجولانی در حال حاضر با فشارهای مستقیم آمریکا و اسرائیل برای عادی‌سازی روابط مواجه است. از این‌رو، ترجیح می‌دهد چنین تصمیمات حساس و پرهزینه‌ای نه به‌صورت مستقیم از سوی او، بلکه از مسیر پارلمانی اتخاذ شود تا مسئولیت سیاسی و تبعات اجتماعی آن کاهش یابد. او در واقع در پی آن است که «پارلمان آینده» مسئول تصویب توافق‌های احتمالی با اسرائیل باشد تا به ظاهر مشروعیت قانونی و مردمی پیدا کنند. باید توجه داشت که این انتخابات با حمایت ترکیه و برخی کشورهای منطقه‌ای برگزار شد و هدف آشکار آن، فراهم کردن بستری است که سیاست‌های مد نظر این کشورها در مناطق شمالی و شمال‌غربی سوریه به راحتی اجرایی شود. در عمل، الجولانی و متحدانش به دنبال ساختار سیاسی هستند که با سیاست‌های منطقه‌ای ترکیه هم‌سو باشد و از حمایت‌های غربی بهره ببرد. با وجود این حمایت‌ها، میزان مشارکت مردم به‌طرز قابل توجهی پایین بود و رسانه‌های مختلف گزارش داده‌اند که صندوق‌های رأی عملاً خالی بوده‌اند و حتی اگر آماری نیز منتشر شود، به گفته ناظران، درصد واقعی مشارکت بسیار ناچیز خواهد بود. تصاویر منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی نیز نشان می‌دهد که مردم اساساً رغبتی به حضور در این روند نمایشی نداشته‌اند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: این انتخابات در حالی برگزار شد که منطقه درگیر بحران‌های متعدد است؛ به گونه‌ای که در شمال سوریه که تنش میان ترکیه و نیروهای کرد شدت گرفته تا جنوب که رژیم صهیونیستی اشغالگری خود را گسترش داده و به نزدیکی دمشق پیشروی کرده همگی اضلاع این بهم‌ریختگی محسوب می‌شوند. در چنین شرایطی، برگزاری انتخابات می‌تواند ابزاری برای منحرف کردن توجه افکار عمومی از این بحران‌ها به سمت تحولات داخلی باشد. هدف سوم الجولانی از این روند، ایجاد چهره‌ای دیپلماتیک و قانونی از خود در سطح بین‌المللی است؛ به‌گونه‌ای که بتواند در قامت رئیس یک دولت مشروع ظاهر شود. چنین تصویری به او اجازه می‌دهد در آینده، سیاست‌های خود را از طریق نهادهای ظاهراً قانونی مانند پارلمان دنبال کند. از سوی دیگر، اگر توافقی برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل در آینده شکل گیرد، الجولانی ترجیح می‌دهد پارلمان آن را تصویب کند تا این اقدام از منظر داخلی و بین‌المللی مشروع جلوه کند. در غیر این صورت، اگر چنین توافقی مستقیماً از سوی دولت او انجام شود، نه‌تنها جنبه قانونی نخواهد داشت، بلکه مشروعیت سیاسی جولانی را زیر سؤال خواهد برد.
وی افزود: به نظر می‌رسد برگزاری این انتخابات بخشی از فرآیند زمینه‌سازی برای انتخابات ریاست‌جمهوری آینده باشد. بر اساس اعلام منابع نزدیک به الجولانی، رژیم کنونی تا چهار سال آینده به ریاست وی ادامه خواهد یافت و در آن زمان انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌شود و از هم‌اکنون تلاش‌ها برای تثبیت چهره‌های مورد حمایت غرب و ترکیه آغاز شده است تا تداوم حاکمیت الجولانی و متحدانش تضمین شود. با این حال، چالش اصلی در داخل سوریه، بی‌اعتمادی مردم و نارضایتی گسترده آنها است. بسیاری از شهروندان در انتخابات شرکت نکردند و جریان‌های سیاسی و اجتماعی نیز نسبت به روند آن انتقادهای جدی دارند. در خارج از کشور هم مخالفان سوری، از جمله معارضان مقیم اروپا و ترکیه، صراحتاً این انتخابات را «نمایشی» و «فاقد مشروعیت» توصیف کرده‌اند. یکی از محورهای کلیدی در این فرآیند، نقش پارلمان در تدوین قانون اساسی آینده سوریه است. بر اساس طرح اعلام‌شده، پارلمان کنونی مأمور خواهد بود تا قانون اساسی جدید را بنویسد و تصویب کند، اما چون اعضای این پارلمان، عمدتاً از میان نزدیکان و هواداران الجولانی انتخاب شده‌اند، روشن است که قانون اساسی نیز در راستای تحکیم قدرت او نوشته خواهد شد.
چراغی گفت: این وضعیت عملاً امکان برگزاری انتخاباتی آزاد و واقعی را از بین می‌برد؛ زیرا اگر انتخابات آزاد برگزار شود، جریان‌های معارض، احزاب مستقل و چهره‌های مردمی نیز وارد ساختار قدرت خواهند شد. در آن صورت، قانون اساسی جدید باید با رویکردی ملی و نه شخصی تدوین شود، موضوعی که الجولانی و حامیان منطقه‌ای او به‌هیچ‌وجه مایل به رخ دادن آن نیستند. در نتیجه، پارلمان فعلی نه‌تنها مستقل نخواهد بود بلکه به تعبیر دقیق‌تر، ابزاری مطیع در دست الجولانی برای تصویب قوانینی است که استمرار قدرت او را تضمین می‌کند. این پارلمان همچنین اختیار دارد در مورد توافق‌نامه‌های سیاسی و امنیتی خارجی تصمیم بگیرد، از جمله توافق‌های احتمالی با رژیم صهیونیستی و یا تنظیم روابط با قدرت‌های منطقه‌ای. با وجود اعلام نتایج اولیه، هنوز تأیید مردمی یا نهادینه‌ای از سوی جامعه سوریه نسبت به این انتخابات صورت نگرفته است. تاییدهای محدود موجود عمدتاً از سوی رسانه‌های وابسته به الجولانی منتشر می‌شود اما رسانه‌های مستقل سوری، چه در داخل و چه در خارج از کشور، این انتخابات را فاقد مشروعیت دانسته‌اند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در مورد احتمال اعتراض‌های مردمی، باید گفت که در داخل سوریه فضای لازم برای مخالفت وجود ندارد. جامعه سوریه پس از سال‌ها جنگ، نابسامانی اقتصادی و فشار امنیتی، توان و اراده لازم برای اعتراض را از دست داده و هرگونه مخالفت در مناطق تحت کنترل جولانی با اتهام‌زنی، بازداشت یا سرکوب مواجه می‌شود. نمونه‌های اخیر در مناطق سویدا و غرب سوریه نشان داد که کوچک‌ترین حرکت اعتراضی با واکنش خشونت‌آمیز مواجه می‌شود. از این رو، انتظار نمی‌رود که در کوتاه‌مدت، مخالفتی جدی در داخل شکل بگیرد. اما در خارج از کشور، معارضان سوری از فضای باز رسانه‌ای و آزادی بیان بهره‌مندند و احتمالاً از طریق رسانه‌های بین‌المللی به افشای ابعاد پشت‌پرده این انتخابات ادامه خواهند داد. در سطح منطقه‌ای نیز، سکوت برخی کشورهای عربی و رسانه‌های وابسته به آنها ناشی از حمایت غیرمستقیم‌شان از الجولانی است؛ زیرا این کشورها در طراحی و تداوم ساختار کنونی نقش داشته‌اند. در واقع، الجولانی با این انتخابات می‌کوشد تا چهره‌ای قانونی از خود بسازد، اما ماهیت کنترل‌گرانه ساختار قدرت تحت امر وی اجازه نمی‌دهد که چنین تلاشی فراتر از یک نمایش سیاسی کوتاه‌مدت ارزیابی شود.
