بیگدلی در گفتوگو با ایلنا:
اروپاییها از مواجهه مستقیم با روسیه هراس دارند/ مواضع ترامپ علیه مسکو، بلوف سیاسی است

کارشناس مسائل آمریکا گفت: جهان بهسوی نظامیگری خطرناک در حرکت است و حتی بوی جنگ جهانی سوم در فضای بینالمللی استشمام میشود.
علی بیگدلی، کارشناس مسائل آمریکا با اشاره به پیشنهاد دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا برای هدف قرار دادن جنگندههای روسیه توسط ناتو در گفتوگو با ایلنا اظهار کرد: واقعیت این است که تهدیدات روسیه موضوع جدیدی نیست اما اکنون بسیاری از کشورهای عضو ناتو شاهد نقض حریم هواییشان هستند و اوضاع کمی جدیتر شده است. از سوی دیگر، ترامپ با استقبالی که از پوتین در آلاسکا کرد و واکنشی که از وی دریافت کرد، تا حدودی در فضای داخلی و بینالمللی مورد هجمه قرار گرفت و حالا اعلام کرده که «ما روابط عمیقی با هم داریم، ولی انتظار نداشتم اینطور با من رفتار کنند که در کل این موضوعات بسیار مهم هستند. مسأله بعدی این است که ترامپ از اعضای ناتو خواسته بهجای دو درصد از تولید ناخالص داخلی، پنج درصد اختصاص دهند؛ بسیاری از کشورها در پی این درخواست تا حدودی اقدام کردهاند اما باید دانست ترامپ، بهعنوان نماینده آمریکا که پس از جنگ جهانی دوم نقش مؤسس و رهبری ناتو را داشته، احساس مسئولیت میکند و برای جاانداختن این مسئولیت سخنانی مطرح کرده است.
وی ادامه داد: با تمام این تفاسیر، جهان بهسوی نوعی نظامیگری خطرناک در حرکت است؛ این نظامیگری میتواند پیامدهای سخت و دردناکی داشته باشد و حتی «بوی جنگ جهانی سوم» در فضای بینالمللی استشمام میشود. با این حال هیچیک از طرفها جرأت ورود به جنگ مستقیم با روسیه را ندارند؛ اینها بیشتر بلوفهای آمریکا است و اساساً ایالات متحده نیز حاضر نیست وارد جنگ شود. با توجه به گرایشهای اقتصادی و تمرکز ترامپ بر شعار اول آمریکا، دولتها جسارت راه انداختن جنگی را ندارند که ممکن است جهان را به نابودی بکشاند. در ادامه، پس از وضع تعرفه ۵۰ درصدی از سوی آمریکا روی برخی کالاها بهعنوان اقدام تنبیهی، نوعی مثلث میان روسیه، چین و هند شکل گرفته است. در حاشیه اجلاس هشتادمین سالگرد جنگ جهانی دوم، در دیدار چهار رهبر، مانور نظامی قدرتمندی از سوی این کشورها به نمایش گذاشته شد و دیدار شی جین پینگ و دیگر رهبران پیام بسیار مهمی داشت و نوعی دهنکجی به آمریکا و اروپا محسوب میشود.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: سه کشور پرجمعیت و گسترده جهان که حتی روابطی با کرهشمالی دارند، یک پیوند استراتژیک شکل دادهاند که میتواند خطری بزرگ برای غرب باشد. این موضوع یادآور تشکیل مثلثی مشابه در زمان جورج بوش است؛ بوش سپس با سفر به هند و ارائه کمکهای اقتصادی و فناوری، موقّتاً ارتباط هند را با این مثلث کاهش داد. اما اکنون بهدلیل گرایشهای برخی دولتمردان به روسیه و تلاش روسیه برای جلوگیری از حملات احتمالی، مثلث مذکور فعلاً شکل گرفته و غرب نگران آن است و ضلع کرهشمالی در این مثلث میتواند تهدیدی عظیم برای غرب باشد. همچنین در این راستا مسأله تایوان نیز مطرح است؛ چین گهگاه علامتهایی نسبت به تایوان نشان میدهد. بنابراین به این سادگی نیست که غرب بخواهد با روسیه درگیر شود. هرچند ترامپ برای حفظ ناتو فشار میآورد، ولی ممکن است خود او از این وضعیت عمیقاً خوشحال نباشد. به نظر من فعلاً جای نگرانی جدی نیست، اما احتمال تداوم پروازهای روسیه بر فراز کشورهای اروپای شرقی و حتی اسپانیا و بریتانیا وجود دارد.
وی افزود: نکته بعدی اینکه اروپاییها از مواجهه مستقیم با روسیه میترسند؛ این سه کشور متحد میتوانند خطری بزرگ برای اروپا ایجاد کنند و اروپا را تحت فشار قرار دهند. با این حال پیشبینی میشود که این تنشها بهزودی فروکش کند و اظهارات ترامپ مهمتر از آنچه بهنظر میرسد نیست؛ حتی ممکن است روسیه موقّتاً عقبنشینی کند و ادعا کند قصدی نداشته و تنها نمایش قدرت انجام داده است. افزایش حمایت از اوکراین ممکن است خطراتی ایجاد کند، ولی در مجموع ما با شرایط بسیار خطرناکی مواجهیم که ناشی از گرایش جهانی به نظامیگری است؛ وضعیتی که شبیه وضعیت پیش از جنگهای جهانی اول و دوم است و همه کشورها در پی افزایش قدرت نظامی هستند و این روند واقعاً نگرانکننده است. مثلاً روسیه از نظر تعداد کلاهک هستهای دست بالا را دارد و چین و روسیه نیز در زمینهی سلاحهای جدید آزمایشهایی داشتهاند؛ این نمایشها و آزمایشها نشاندهنده سطح بالای خطر هستند. برخی پروازهای نمایشی و مانورهای نظامی اخیر نیز بسیار عجیب و نگرانکننده هستند.
بیگدلی گفت: با این وجود، آمریکاییها نیز از افزایش قدرت چین و روسیه نگران هستند و در مواجهه با این موقعیتها تردید دارند. لذا به نظر میرسد در آینده نزدیک این بحران کاهش پیدا کند و آرامتر شود. ترامپ (یا افرادی با چنین دیدگاهی) هم تلاش میکنند مسئولیت را بر دوش ناتو بیندازند. البته مدیریت و پایهگذاری ناتو با ایالات متحده بوده، اما اروپاییها نیز پس از اظهارات ترامپ موضعی تند گرفتند و همه اعلام کردند که آمادهاند واکنش نشان دهند و در مقابل سخنگوی کرملین هم بهصورت انتقادی پاسخ داد و گفت روسیه «ببر کاغذی» نیست. از سوی دیگر، اروپاییها کمکهای زیادی به اوکراین میکنند تا جنگ را در همان محدوده نگه دارند و مانع گسترش آن به خاک اروپا شوند. نگرانی اروپاییها این است که اگر جنگ به یکی از کشورهای اروپایی کشیده شود، پیامدهای فاجعهباری خواهد داشت؛ بنابراین آنها تلاش میکنند جنگ را مهار کنند و از آمریکا نیز کمک میخواهند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در موضوع هستهای و برجام نیز اروپاییها تحت تأثیر این نگرانیها عمل میکنند و سعی دارند آمریکا را به خود جذب کنند؛ هرچند این رویکرد با اصول برجام همخوانی کامل ندارد. در مجموع، اروپاییها به آمریکا اتکا داشته و از روسیه هراس دارند؛ این هراس، آنها را به سوی نزدیکی به آمریکا سوق میدهد اما با تمام این تفاسیر به نظر میرسد که اتفاق خاصی نخواهد افتاد و احتمال توقف تجاوزهای هوایی روسیه وجود دارد؛ اما وضعیت همچنان شکننده و مخاطرهآمیز است.