دلایل اقدامات تنش‌زای آمریکا در کارائیب/ ۲ محور سناریوی ترامپ علیه ونزوئلا

هادی اعلمی فریمان، کارشناس مسائل آمریکای لاتین با اشاره به تنش‌‌زایی آمریکا در کارائیب و اعزام ناوهای جنگی به سواحل ونزوئلا در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرد: باید توجه کرد که دوره اول ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ نشان داد او اختلافی بنیادی و ماهوی با نظام‌های سوسیالیستی دارد. ترامپ از همان ابتدای کار موضعی شدید علیه دولت نیکلاس مادورو اتخاذ کرد؛ هرچند این مخالفت‌ها به دوران هوگو چاوز برمی‌گشت، اما در دوره مادورو شدت گرفت و ترامپ بارها بر آن تأکید کرد. او به عنوان یک راست‌گرای افراطی، از همان ابتدا دو هدف اصلی را دنبال می‌کرد که یکی کوبا و دیگری ونزوئلا بود و به نظر می‌رسد سیاست تغییر رژیم از همان ابتدا در دستور کار او قرار داشت. در آن دوره، جان بولتون به‌عنوان مشاور امنیت ملی، ترامپ را برای مداخله نظامی در ونزوئلا تحریک می‌کرد، اما این اقدام عملی نشد. در عوض، ترامپ تحریم‌های گسترده‌ای علیه ونزوئلا وضع و بازگرداند؛ هرچند این تحریم‌ها نیز در نهایت به نتیجه مطلوب او نرسیدند.

وی ادامه داد: در دوران بایدن، بخشی از تحریم‌ها کاهش یافت و نوعی ملایمت در تعامل با شرکت نفتی ونزوئلا نشان داده شد، اما ترامپ در دور جدید خود همچنان همان دستور کار پیشین را دنبال می‌کند. او به‌شدت به استدلال‌هایش درباره آمریکای لاتین پایبند است و این منطقه را منبع اصلی قاچاق مواد مخدر، گسترش باندهای جنایتکار و تهدیدی علیه امنیت ملی آمریکا می‌داند. در همین چارچوب، سیاست‌هایش را در قالب «مشروعیت‌سازی برای مداخله» ادامه داده و مبارزه با کارتل‌های مواد مخدر را به پوششی برای فشار بر دولت مادورو بدل کرده است؛ همان الگویی که آمریکا طی دهه‌ها در آمریکای لاتین برای توجیه مداخلات خود به کار برده است. یکی از محورهای مهم فشار علیه مادورو، جایزه تعیین‌شده توسط اف‌بی‌آی است. ابتدا جایزه ۲۵ میلیون دلاری برای دستگیری یا ارائه اطلاعات درباره مادورو تعیین شد و بعداً این مبلغ به ۵۰ میلیون دلار افزایش یافت. این اقدام، نه‌تنها به وجهه مادورو در عرصه بین‌المللی آسیب زده بلکه او را به‌عنوان قاچاقچی بزرگ مواد مخدر معرفی کرده و مشروعیت داخلی و منطقه‌ای او را به شدت تضعیف کرده است.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: از نگاه ترامپ، عادی‌سازی روابط با مادورو بی‌ثمر بوده و تغییر رژیم همچنان اولویت دارد. البته این تغییر، در حال حاضر بیشتر بر دو محور استوار است؛ نخست، تقویت نیروهای داخلی مخالف، به‌ویژه ارتش و جناح‌های راست‌گرا، برای انجام کودتا و دوم، تشدید فشارهای اقتصادی و تحریم‌های گسترده برای ایجاد نارضایتی عمومی و فروپاشی تدریجی دولت مادورو. با وجود اعزام چند ناوچه دریایی به منطقه، بعید به نظر می‌رسد ترامپ به‌دنبال مداخله مستقیم نظامی در ونزوئلا باشد. وزارت خارجه آمریکا نیز این احتمال را فعلاً رد کرده است. تجربه‌های پیشین نشان داده که سیاست خارجی آمریکا در آمریکای لاتین معمولاً مبتنی بر مداخلات سریع، ضربه‌زننده و کوتاه‌مدت است، در حالی که شرایط ونزوئلا متفاوت است. مادورو بارها بر آمادگی بسیج مردمی در ونزوئلا تأکید کرده و از وجود حدود پنج میلیون نیروی آماده‌باش سخن گفته است. بر اساس تحلیل‌ها، ورود به یک جنگ تمام‌عیار در این کشور می‌تواند برای آمریکا هزینه‌بر و زمان‌بر باشد. همین امر باعث شده واشنگتن فعلاً بر ابزارهایی مانند تحریم‌های اقتصادی، فشارهای سیاسی و اقدامات اطلاعاتی-امنیتی متمرکز شود تا از طریق آن‌ها زمینه تغییرات داخلی در ونزوئلا فراهم شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: ونزوئلا همچنان بر حمایت سنتی کوبا تکیه دارد؛ کشوری که به دلیل روابط دیرینه اقتصادی و سیاسی، همواره پشتیبان مادورو بوده است، اما سایر کشورهای منطقه چندان حمایتی از او نشان نمی‌دهند. اقدامات رادیکال مادورو، به‌ویژه در زمینه برگزاری انتخابات بحث‌برانگیز و اتهامات تقلب، موجب شده حتی کشورهایی مانند برزیل و کلمبیا نیز از او فاصله بگیرند. این کشورها ترجیح می‌دهند فرایندهای دموکراتیک در منطقه حفظ شود و از تقویت الگوهای استبدادی اجتناب گردد. به همین دلیل، هرچند مادورو همچنان در قدرت باقی مانده و حاضر به ترک آن نیست، اما مشروعیت داخلی و منطقه‌ای او به شدت فرسوده شده است. در چنین شرایطی، فشارهای آمریکا در قالب تحریم‌های نفتی و مالی می‌تواند وضعیت اقتصادی ونزوئلا را وخیم‌تر کرده و به تضعیف بیشتر دولت مادورو منجر شود.