ایلنا از خراسان رضوی گزارش می دهد؛
در بلوار نماز مشهد اگر پلی احداث می‌شد این همه مشکل در سیلاب به وجود نمی‌آمد
با افرادی که اقدام به ساخت و سازهای غیر مجاز می‌کنند طبق قانون برخورد شود
بارش های شدید روز بیست و ششم اردیبهشت ماه باعث جاری شدن سیلاب در برخی از مناطق استان خراسان رضوی و شهر مشهد شد که تعدادی از هموطنان مان جان باختند و به زیرساخت های عمرانی این استان نیز خسارت هایی وارد شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، بارش‌های شدید اخیر در مناطق شهری و روستایی خراسان رضوی که با تگرگ و وقوع سیلاب همراه بود علاوه بر وارد آوردن خسارت‌های فراوان به زیرساخت‌های جاده‌ای، کشاورزی، آب و برق استان، باعث جان باختن ۹ نفر در مشهد و فریمان شد و به اعتقاد برخی از کارشناسان حوزه آب و شهری ساخت و سازهای غیراصولی در حاشیه شهر باعث این حادثه در مشهد شد.
حمید ضمیری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد در این باره به خبرنگار ایلنا، گفت: مسیل‌ها و رودخانه‌ها به هیچ عنوان نباید دستکاری شوند و مسیرشان مورد تصرف قرار بگیرد و اگر این اتفاق بیفتد رودخانه‌ها و مسیل‌ها پس از دوره بازگشت‌شان خرابی به بار می‌آورند. و دوره بازگشت بعضی از مسیل‌های خشک حتی تا ۲۰۰ سال هم ذکر شده است.
ضمیری ادامه داد: شاید آب رودخانه‌ای در مقطعی ۵۰ ساله خشک باشد ولی بالاخره دوره بازگشت دارد و آب باز می‌گردد و اگر در مسیر این رودخانه و مسیل‌ها ساخت و سازهایی انجام شود باعث تخریب این ساخت و سازها، تغییر مسیر جریان رودخانه و خسارت به مناطق دیگر می‌شود. این قاعده کلی بوده و بر شهر مشهد نیز حاکم است.
با افرادی که اقدام به ساخت و سازهای غیر مجاز می‌کنند طبق قانون باید برخورد شود
وی افزود: مشهد شهری است که در ضلع جنوب به ارتفاعات ختم می‌شود و مسیل‌های مختلفی از سمت ارتفاعات به شهر مشهد جاری می‌شود و از آنجا به سمت کانال چهل بازه و همچنین رودخانه خشک ضلع شمال مشهد به صورت مویرگی در مسیل‌ها جریان دارد و اینها باید حفاظت شوند و حفاظت اصلی از مسیل‌ها برابر قانون بر عهده وزارت نیرو و سازمان آب است. ولی در کنار این وزاتخانه شهرداری هم موظف است از ساخت و سازهای غیر مجاز جلوگیری کند. حالا در هر کجای شهر که باشد چه در بستر مسیل‌ها و چه در حریم، با افرادی که اقدام به ساخت و سازهای غیر مجاز می‌کنند طبق قانون باید برخورد شود.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد اضافه کرد: در سیل اخیر اقدامات کارشناسی برای علت این حادثه در دست بررسی است. ولی کارشناسان امر سه عامل را در بارندگی اخیر و جاری شدن سیلاب در مشهد اعلام کرده اند. خسارت‌های بارندگی در خراسان رضوی نامتعارف بود.
ضمیری عنوان کرد: زمینی وسیع در ضلع جنوب شرق مشهد در کوهپایه وجود دارد که مالک این زمین برای حفاظت از ملک خود کل زمین را دیوار کشیده است. چندین مسیل از داخل این زمین عبور کرده و مسیر این مسیل‌ها را با دیوار کشی مسدود کرده بودند و اگر در بارندگی‌های شدید اخیر مسیر مسیل‌ها باز بود این حوادث رخ نمی‌داد. همچنین در ضلع جنوبی شهر مشهد هم پلی ساخته بودند که این پل غیر استاندارد بود و ظرفیت آن حجم از آب ناشی از بارندگی‌های اخیر را نداشت. مسیر آب هم در زیر این پل به درستی لایروبی نشده بود و این موضوع نیز یکی از دلایل تشدید سیل در شهر مشهد بود. این پل به دستور دادستانی چند روز پیش تخریب شد.
در بلوار نماز مشهد اگر پلی احداث می‌شد این همه مشکل در سیلاب اخیر به وجود نمی‌آمد
وی گفت: یکی دیگر از عوامل که احتمال داده می‌شود باعث جاری شدن سیلاب در مشهد شد احداث معابری است که در سنوات گذشته به صورت عرضی باعث مسدود شدن مسیر مسیل‌ها شده‌اند و متاسفانه پلی بر روی آن‌ها احداث نشده به طور مثال در بلوار نماز مشهد اگر پلی احداث می‌شد این همه مشکل در سیلاب اخیر به وجود نمی‌آمد. شهرداری را موظف کردیم که با اقدامات کارشناسی و فنی دلایل تشدید خسارت سیلاب را برای ما شناسایی کند تا بتوانیم بر اساس آن دستور اصلاح و بازسازی را در این مناطق بدهیم.
ضمیری افزود: متاسفانه در شهر مشهد و تمام کلانشهرهای کشور اراضی قولنامه‌ای زیادی داریم که افراد به حریم و بستر رودخانه و مسیل‌ها تعرض کرده‌اند و در معرض تهدید و تخریب هستند که متاسفانه به بخشی از آن‌ها هم در همین حادثه سیل اخیر مشهد خسارت وارد شد.
در مشهد با ساخت و سازهای غیر اصولی مسیر گذر آب را مسدود کرده‌اند
مهدی قمشی استاد دانشگاه و کارشناس حوزه آب هم در این باره به خبرنگار ایلنا گفت: در مسائل توسعه‌ای کشور حالا چه در جاده‌سازی و چه شهرسازی، متاسفانه مسائل حوزه آبراهه‌ها خیلی مورد توجه قرار نمی‌گیرد و بنظرم در سیلاب مشهد هم که منجر به کشته شدن تعدادی از هموطنان‌مان شد مسئله همین‌عدم رعایت حقوق آبراهه‌ها بود.
وی افزود: متاسفانه در مشهد با ساخت و سازهای غیر اصولی جلوی مسیر گذر آب را مسدود کرده‌اند و این اولین مشکل مسئله سیلاب و فاجعه‌ای که رخ داد شده است. حقوق آبراهه‌ها بنظرم جدی گرفته نمی‌شود و بستر و حریم‌شان رعایت نمی‌شود و این رعایت نکردن‌ها باعث بروز مشکلات برای شهروندان می‌شود.
این کارشناس حوزه آب ادامه داد: دومین مسئله تغییر اقلیم در کشور است و بارش‌های سیلابی در کشورمان زیاد شده و همینطور نوع بارش‌ها از حالت برف به باران تبدیل شده و همین دو مسئله باعث می‌شود که ما باید دقت بیشتری به مسئله ریزش‌های جوی و همینطور حقوق آبراهه‌ها بکنیم و باید از مدت‌ها قبل جزو محاسبات‌مان می‌بود که دیگر ریزش‌های جوی به صورت برف کمتر رخ می‌دهد و بارش‌ها به شکل باران‌های که سیلابی است اتفاق می‌افتد و در ۳۰ دقیقه ۴۰ میلی متر باران می‌بارد و سیلاب راه می‌افتد.
قمشی اضافه کرد: بنظرم موضوع تغییر اقلیم را مسئولان، کارشناسان، مهندسین مشاور در شهرداری ها باید در محاسبات‌شان بگنجانند و جدی بگیرند و باید بدانند ما با چنین پدیده‌هایی از این به بعد روبه رو هستیم. متاسفانه در کشور ما هم مسئله تغییر اقلیم یک خشکسالی موقتی است و ممکن است ظرف یکی دو سال حل شود و مسئله تغییر اقلیم که کره زمین تاکنون به خودش دیده پیش بینی می‌شود که تا ۱۰۰۰ سال دیگر هم با کره زمین باشد.
وی گفت: مسئله‌ای که هم اکنون به عنوان تاثیرات بشر بر روی تغییرات اقلیم پیگیری می‌شود و همه کشورهای جهان در آن مشارکت دارند این است ما نگذاریم اثرات تغییر اقلیم بیشتر از این بشوند. در کشور ما دو درجه دمای هوا افزایش پیدا کرده که این اتفاق نشانه خوبی نیست. بنابراین تغییرات اقلیمی که مشاهده می‌شود و اثبات شده در کشورمان اینها را به عنوان یک راهکار در نظر بگیریم و بر اساس آن برای مسائل توسعه‌ای و آبراهه ها برنامه ریزی کنیم.
برای تلفات ناشی از سیل در کشورمان باید تاسف بخوریم
این استاد دانشگاه عنوان کرد: برای تلفات ناشی از سیل در کشورمان باید تاسف بخوریم به دلیل اینکه در بسیاری از کشورهای دنیا جلوگیری و پیش بینی‌شان از وقوع سیل جزو بدیهیات شده ولی در کشور ما هنوز باید برای رعایت حقوق بستر و حریم رودخانه با مسئولان چانه زنی کنیم که برای رفع این مشکلات و مسائل رضایت بدهند.
سیلی که در مشهد جاری شد دوره بازگشت ۲۰۰ ساله داشت
محمدرضا قلندرشریف شهردار مشهد هم در این باره به خبرنگار ایلنا، اظهار داشت: سیلی که در مشهد جاری شد دوره بازگشت ۲۰۰ ساله داشت. یعنی بارندگی شدید آنهم در مدت زمان کم اتفاق افتاد. بیست ششم اردیبهشت ماه ۳۸.۴ دهم میلیمتر در ۴۰ دقیقه و شنبه بیست و نهم نیز ۲۲ میلیمتر در ۱۵ دقیقه بازندگی شدید اتفاق افتاد. تمامی شهر مشهد دچار آبگرفتگی شد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن مدیریت شد.
قلندر شریف ادامه داد: ارتفاعات جنوب مشهد تشدید کننده سیل بود و در جنب همین ارتفاعات بلواری به نام نماز داریم که سیلاب از کوه ها به شکل آبشار سرازیر شد. مسیل‌ها و کال‌هایی که در مسیر وجود داشتند در سطح شهر تماما لبریز از آب شدند.
وی گفت: در سیلاب اول ظرف ۱۲ ساعت و بار دوم که بارندگی ها شدید‌تر و در مدت زمان کوتاه‌تری اتفاق افتاد در کمتر از ۴ ساعت به مردم امدادرسانی و آب‌ها در سطح شهر و منازل مردم تخلیه شد. محله‌ای قدیمی در حاشیه شهر مشهد به نام بلوار سپاه وجود دارد که اکثر زمین‌هایی آنجا که آستانه‌ای هستند توسط مردم تصرف شده و بدون پروانه ساخته شده‌اند و همه این ساخت و سازها نامقاوم و جزو حاشیه شهر هستند.
شهردار مشهد اضافه کرد: این محله جزو محلات بازآفرینی است. آنجا یک زمین به وسعت ۲۴۰ هکتار وجود دارد که دور این زمین دیوار کشی شده و در بارندگی های اخیر این دیوار تحمل ابن حجم از آب را نداشت و تخریب شد و سیلاب وارد کوچه‌ای بنام سپاه ۶۸ که روبه روی همین زمین بود شد که این کوچه هم جزو محلات قدیمی حاشیه شهر و غیر مقاوم است.
قلندر شریف ادامه داد: در این محله ساختمانی تخریب نشد اما سیلاب نیم تا یک و نیم متر وارد منازل مردم شد و دو کودک و یک زن مسن در این سیل جان باختند. بلافاصله نیروهای امدادی در محل حاضر شدند و آب داخل منازل را تخلیه کردند و ظرف ۲۴ ساعت اقدامات اولیه امدادرسانی به مردم انجام شد. همچنین تیم‌هایی از دستگاه‌های مختلف استانی همه خسارت‌ها را برآورد کردند و افرادی که خانه‌های شان غیرمقاوم بودند را اسکان موقت دادند.
در حاشیه شهر مشهد یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر ساکن هستند
وی تصریح کرد: برای جلوگیری از همه ساخت و سازهای بدون سند شهرداری نمی‌تواند به تنهایی تصمیم بگیرد و این تصمیم حاکمیتی است و دولت، سازمان بازآفرینی، استانداری، فرمانداری و شورای تامین باید ورود کنند. در حاشیه شهر مشهد یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر ساکن هستند که در بین این ساکنین حتی اتباع بیگانه هم زندگی می‌کنند و ده‌ها هزار رای قلع کمیسیون ماده ۱۰۰ داریم که بیشتر شامل همین منطقه حاشیه‌نشین می‌شود.
شهردار مشهد ادامه داد: در ۳ سال اخیر بیش از ۴۰ درصد اعتبارات عمرانی شهرداری را فقط در حاشیه شهر مشهد برای احداث و تعریض معابر، خریدن املاک در مسیر احداث همین معابر، سوله‌های ورزشی، پروژه‌های جمع آوری آب‌های سطحی و احداث مسجد هزینه کرده‌ایم و از اقدامات دیگر که در شهرداری مشهد انجام شده پروژه‌های زود بازده است که سقف اعتبار این پروژه ۱۵ میلیارد تومان است.
وی اضافه کرد: در سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۲. هزارو ۲۰۰ میلیارد و در سال ۱۴۰۱ نیز ۸۰۰ میلیارد تومان فقط در قالب پروژه‌های زود بازده هزینه شده است. این پروژه‌ها به درخواست خود مردم محلات و به طور مثال برای جمع آوری آب‌های سطحی، احداث زمین ورزشی و هر نیازی که دارند به شورای اجتماعی اعلام و پروژه های شان را انتخاب می‌کنند و در شهرداری منطقه توسط کمیته نظارتی بررسی می‌شود و زمانی که تایید شد در بودجه شهرداری قرار می‌گیرد و اجرا می‌شود و این کاری است که بر اساس نیاز خود مردم انجام می‌شود و رضایت‌مندی ایجاد کرده است.
قلندر شریف گفت: یک سوم جمعیت مشهد در حاشیه این شهر و در وسعت ۴ هزار هکتار زندگی می کنند و کل شهر مشهد بیش از ۳۰ هزار هکتار است. در ارتفاعات جنوبی شهر مشهد مشهد نیز یک سری ساخت و سازهای غیرمجاز. در گذشته انجام شده که نیمه کاره رها شده اند و هم اکنون همین پروژه‌های نیمه کاره خودشان آسیب آفرین شده‌اند.
